Hier de aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak Opvoeding en Maatschappij, gegeven in het tweede leerjaar Pedagogische Wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht.
Hoorcollege 1: Ontzorgen en normaliseren – Marije Kesselring – 9 september 2019
1. Hervormingen in de jeugdhulp
- Veel veranderingen in sociaal domein t.a.v. onderwijs, zorg, werk en jeugdhulp.
- In gang gezet door Wmo (2007) en Welzijn Nieuwe Stijl (2010) en verder vorm gekregen
sinds decentralisatie van overheidstaken naar gemeenten (2015).
- Onderdeel van die veranderingen: passend onderwijs, werken naar vermogen én de Transitie
Jeugdzorg.
Sinds januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van alle vormen
van jeugdhulp.
Aanleiding:
1. Jeugdhulp beleggen bij bestuurslaag die dichtst bij jeugdigen en hun opvoeders staat.
2. Éen financieringsstroom voor ondersteunings- en zorgaanbod.
3. Inhoudelijke overwegingen > transformatiedoelen:
a. Preventie en uitgaan van eigen mogelijkheden.
b. Demedicaliseren, ontzorgen, normaliseren.
c. Beroep op gespecialiseerde zorg verminderen.
d. Één gezin, één plan, één regisseur.
e. Meer ruimte voor professionals.
(Transitie =structuur) + (transformatie = inhoud) = nieuw stelsel en nieuwe werkwijzen.
Decentralisatie: uitvoering van en verantwoordelijkheid voor wetten en regels worden verplaatst van
hogere naar lagere bestuurslaag. = overheveling van taken van rijk en provincie naar gemeenten.
Transitie: veranderen van het ‘huidig stelsel’ (regels, wetten, financiële verhoudingen) om tot de
gewenste veranderingen te komen. = vernieuwing van de structuur.
Transformatie: realiseren van beoogde inhoudelijke effecten van de stelselwijziging. = vernieuwing
van de inhoud.
- Hoofdconclusie eerste evaluatie jeugdwet (2018): transformatie moet nog grotendeels vorm
krijgen.
- Risico: ondanks goede intenties verdwijnt de transformatie naar de achtergrond en
stelselvernieuwing wordt gerealiseerd zonder de gewenste inhoudelijke veranderingen.
o Om dit te voorkomen moet transformatieproces gevoed en ondersteund worden,
dat gebeurt ook.
Op veel plaatsen in het land zijn iniatieven gestart, bijv de academische werkplaatsen transformatie
jeugd.
- 12 werkplaatsen in Nederland gericht op kennisvorming die gemeenten en
praktijkorganisaties ondersteunt bij de transformatie.
- RMO rapport uit 2012 ‘ontzorgen en normaliseren’ > principes die raken aan de basis van de
hervormingen in de jeugdhulp en opmaat naar deel 2 van dit college. In dit rapport staat:
o Elk gezin heeft vragen over opvoeding.
o Meestal komen gezinnen daar uit, al dan niet met ondersteuning van sociale of
professionele omgeving.
o Soms is meer professionele ondersteuning niet nodig.
o Opvoedvragen groeien te snel uit tot opvoedproblemen.
, Hulpaanbond te zwaar, niet passend, biedt geen langdurige oplossing.
Jeugdhulp loopt tegen haar grenzen aan (wachtlijsten, kosten).
o Oplossing: eerstelijns gezinszorg versterken die ingericht zou moeten worden
volgens de principes ontzorgen en normaliseren.
Ontzorgen: versterken van de veerkracht en het activeren en benutten van sociale netwerken.
Normaliseren: tegengaan van onnodig problematiseren en etiketteren.
- Om jeugdhulp volgens deze 2 principes in te richten, moet geïnvesteerd worden in een
sterke sociaalpedagogische omgeving.
- Dat wordt al jaren erkend.
- Toch bleef focus van beleid op ingrijpen, mede gedreven door incidenten (gezinsdrama’s) en
het streven die te voorkomen.
- Veel minder focus op een – parallelle- versterking van pedagogische basisvoorzieningen
(speeltuin, buurtwerk, onderwijs, opvang) en het stimuleren van (mede)opvoeders om elkaar
onderling te steunen.
De jeugdhulp heeft vooral bestaat uit ; veiligheidsbeleid’ ipv gezinsbeleid.
Deze beweging is te verklaren vanuit een samenleving waarin afwijkend gedrag en risico’s steeds
minder geaccepteerd zijn:
- Ingrijpen vs. Afstand houden.
- Risicosignalering, actief opsporen van hulpvragen, doorverwijzen.
- Specialisten vs. generaliseren.
2. Achterliggende pedagogische discussies.
- Vormen afwijkingen een identiteit of een defect?
- Dat hangt af van de definitie van ‘afwijking’:
o Klinisch (medisch) model.
Afwijking is een stoornis en moet zoveel mogelijk verholpen worden met oog
op deelname aan de samenleving.
Sluit aan op ‘human vision’ > lijden van individu verlichten met de
mogelijkheden die we hebben.
o Acceptatie (of identiteits-) model.
Afwijking is identiteit en moet geaccepteerd worden in de samenleving, kind
en ouders moeten worden ondersteund.
Sluit aan bij ‘social vision’ > diversiteit hoort bij de samenleving.
Let op normalisation van solomon = het fixen van de afwijking (klinisch model). Dit is anders dan het
normaliseren van RMO, daar verwijst normaliseren naar het niet of onnodig labelen (acceptatie
model).
- Prenatale diagnostiek: opsoren van aangeboren of erfelijkwe afwijkingen bij het ongeboren
kind.
o Solomon (2012):
o ‘voorkomen dat er een bepaalde type mens geboren wordt, betekent een devaluatie
van dat type.’
o Voorstanders van prenatale screening en selectieve abortus (indien afwijking wordt
gevonden) zien Downsyndroom als iets dat moet worden genezen of geëlimineerd >
klinisch (medisch) model.
o Verschillende methoden voor prenataal onderzoek > vruchtwaterpunctie,
vlokkentest en recent ook de NIPT.
, Hoe nipt is de NIPT?
- Niet Invasieve Prenatale Test.
- Sinds 1 april 2014 in Nederland beschikbaar voor zwangere vrouwen met verhoogde kans op
trisomie 13 (Patau), 18 (Edwards) en 21 (Down).
- Via bloed van de moeder wordt DNA van ongeboren kind onderzocht.
- Betrouwbaarheid hoog, geen 100%:
o Indien uitslag afwijkend, bestaat kans dat kind toch geen trisomie heeft > vlokkentest
of vruchtwaterpunctie is nodig om uitslag te bevestigen.
o Indien uitslag niet-afwijkend, bestaat dat kind toch trisomie heeft > kan shierop is 1
op 1000 (vervolgtest wordt niet geadviseerd).
o Sinds 2017 kunnen alle vrouwen de NIPT doen.
Houding van pedagogen/professionals:
- Diversiteit hoort bij de samenleving.
o In je werk zul je ouders en kinderen tegenkomen die afwijken van ‘de norm’.
o Dat vraagt om open, nieuwsgierige en positieve basishouding.
- Niet bagatelliseren of problematiseren.
o Afwijking ja, ziekte nee.
- Erkenning van gevoelens van de ouders.
o Verdriet, woede, frustratie, maar ook blijdschap, dankbaarheid, trots.
- Denk na over eigen standpunten en eventuele (voor)oordelen.
o Verdiep en verwonder je en als je iets niet weet: vraag het ouders en kinderen zelf!.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brendabaars. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.51. You're not tied to anything after your purchase.
