In deze samenvatting staat alles wat je moet weten voor het vak literatuurgeschiedenis 1. Dit vak volg je in de eerste periode van het tweede jaar op de Lerarenopleiding Nederlands aan de HAN. Tijdvakken van de middeleeuwen (500) tot en met het impressionisme (1900).
Literatuurgeschiedenis tot en met de negentiende eeuw
October 29, 2019
13
2019/2020
Summary
Subjects
basisboek literatuur
literatuurgeschiedenis
literatuurgeschiedenis 1
samenvatting
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)
Lerarenopleiding 2e graad Nederlands
Literatuurgeschiedenis 1
All documents for this subject (1)
2
reviews
By: esmeekliffen • 3 year ago
By: dionnenogarede • 4 year ago
Seller
Follow
tessjansen2001
Reviews received
Content preview
Literatuurgeschiedenis
Middeleeuwen 500-1500
Belangrijke werken:
Karel ende Elegast – auteur onbekend
Karel de Grote krijgt aan de vooravond van een hofdag van een engel opdracht
om uit stelen te gaan. Hij gehoorzaamt met tegenzin, en trekt uiteindelijk het duistere
woud in. Daar verslaat hij een zwarte ridder, die Elegast blijkt te heten. Omdat hij
Elegast indertijd verbannen heeft, en hij niet wil toegeven dat hij op pad is om te gaan
stelen, stelt Karel zichzelf voor als Adelbrecht (dat betekent: van adellijke geboorte).
Ze breken in bij Eggeric van Eggermonde, de zwager van Karel. Daar is Elegast
ongewild getuige van een echtelijke ruzie, waarbij duidelijk wordt dat Eggeric samen
met een aantal handlangers van plan is op de hofdag Karel van het leven te beroven.
Weer buiten vertelt Elegast over het complot aan Adelbrecht/Karel, die de volgende
dag zijn maatregelen treft. Eggeric wordt aangehouden, maar daagt Elegast uit om in
een tweegevecht als godsoordeel uit te maken wie de waarheid spreekt. Elegast wint
dit gevecht en mag met de zuster van de koning, Eggerics weduwe, trouwen.
Theocentrisme(één God): Karel luistert pas naar de 3e keer (3 is heilig getal).
Iedereen leeft vroom en luistert naar God.
Lied van Heer Halewijn – auteur onbekend
Halewijn is een vrouwenmoordenaar. Hij verleidt vrouwen om met hem mee te
gaan en daar vermoord hij ze. Op een dag gaat de dochter van de koning naar hem
toe en mag kiezen door opgehangen te worden of met het zwaard wordt vermoord.
Ze kiest het tweede, maar ze leidt Halewijn af waardoor ze het zwaard kan pakken en
hem kan vermoorden. Ze keert terug met het hoofd van de Heer en er is feest.
Werd eeuwenlang van mond-tot-mond overgedragen en is pas in de 19e eeuw
opgeschreven.
Van den vos Reynaerde – Willem die Madocke maecte
Van den vos Reynaerde is een fabel, een satirische tekst en een parodie. Leg uit
Vos Reynaerde is een fabel, omdat dieren de hoofdrollen hebben in het verhaal. In
dit verhaal is dat dus de vos Reynaerde. Het is een satirische tekst omdat er op een
humoristische wijze kritiek wordt gegeven op de maatschappij en personen. Het is
ook een parodie, omdat dit precies het tegenovergestelde is van de ridderromans. In
dit verhaal probeert Reynaerde juist alles fout te doen i.p.v. goed.
In de 16e eeuw werd het verhaal door protestanten gebruikt als propaganda. In het
verhaal wordt de koning, de kerk en de adel belachelijk gemaakt (katholieken ook). Er
wordt bijv. beschreven hoe een pastoor naakt de deur opendoet, terwijl zijn vrouw en
kinderen thuis zijn (een pastoor mag geen vrouw en kinderen hebben). De
katholieken werden slecht afgeschilderd.
Mariken van Nieumeghen – auteur onbekend
Mariken wordt door haar oom, bij wie ze in huis woont, naar Nijmegen gestuurd
om op de markt boodschappen te doen. 's Avonds is het te laat om veilig naar huis
terug te lopen, maar haar Nijmeegse tante wil haar geen onderdak bieden en jaagt
haar weg. Wanhopig gaat Mariken bij een heg zitten. Daar spreekt een vreemdeling
haar aan, de duivel vermomd als mens. Hij maakt zich bekend als ‘Moenen met het
ene oog’ en belooft haar kennis en rijkdom als ze met hem meegaat. Wel moet ze
haar naam veranderen, want hij vindt het niet prettig steeds aan een zekere Maria
herinnerd te worden. Mariken wordt nu Emmeken (een naam die kleine M betekent,
en dus nog naar haar eigen naam verwijst). Emmeken en Moenen reizen naar
Antwerpen, waar ze zeven jaar lang een wild en zondig leven leiden. Dan wil
Emmeken haar familie terugzien. Ze gaan naar Nijmegen en zien daar op straat de
, opvoering van een toneelstuk over Gods genade. Emmeken krijgt berouw. De duivel
voert haar hoog de lucht in en laat haar vallen om zo haar nek te breken en haar ziel
mee te voeren naar de hel. Maar ze overleeft de val doordat haar oom voor haar
gebeden heeft. Met hem reist ze naar de paus om vergeving te vinden voor haar
zondige jaren. De paus geeft haar metalen ringen om haar nek en armen. Als de
ringen eraf zullen vallen, zal dat het teken zijn dat God haar vergeven heeft. Mariken
gaat het klooster in. Na vele jaren van boetedoening verschijnt er een engel die in
haar slaap de ringen verwijdert. Als Mariken twee jaar later sterft, worden de ringen
boven haar graf geplaatst.
Beatrijs – auteur onbekend
Beatrijs, een jonge vrouw uit een adellijke familie, is kosteres in een klooster. Uit
liefde voor een jeugdvriend verlaat ze op een nacht het klooster in stilte. Zeven jaar
lang leven Beatrijs en haar lief in rijkdom en ze krijgen twee kinderen. Maar wanneer
het geld op is, gaat hij ervandoor. Beatrijs staat er alleen voor.
Gedurende zeven jaar verdient ze de kost als hoer, maar uiteindelijk krijgt ze berouw.
Ze besluit terug te keren naar het klooster. Nadat ze haar kinderen heeft
achtergelaten bij een weduwe die voor hen zal zorgen, gaat ze heimelijk terug naar
het klooster dat ze veertien jaar eerder heeft verlaten. Tot haar verrassing merkt ze
dat Maria, tot wie ze steeds was blijven bidden, al die jaren haar plaats heeft
ingenomen. Niemand in het klooster heeft Beatrijs' afwezigheid gemerkt.
Marialegende, want Maria verricht een wonder in dit verhaal
Egidiuslied – auteur onbekend
Is het bekendste middeleeuwse lied van Nederland. Het klaaglied gaat over
Egidius die naar de hemel (het paradijs) is (geen zelfmoord) en een vriend van
Egidius klaagt hierover, omdat hij nog op de verschrikkelijke aarde moet blijven. Hij
wilt ook naar de hemel.
De melodie van dit lied is zelfs opgeschreven in streepjesnotatie.
Spiegel Historiael – Jacob van Maerlant (Vader der Dietsche dichteren algader)
Omstreeks 1282 begon Maerlant aan zijn laatste grote werk, dat tevens
zijn magnum opus zou worden: de vertaling in het Middelnederlands van
het Speculum historiale van Vincent van Beauvais, een reuzenwerk van tweeëndertig
boeken waarin de geschiedenis vanaf de schepping tot 1250 wordt behandeld. Nooit
eerder had iemand het op zich genomen om zo'n groot geschiedkundig overzicht in
het Nederlands te schrijven.
Der Naturen Bloeme – Jacob van Maerlant (Vader der Dietsche dichteren algader)
Rond 1270 schreef Jacob van Maerlant Der naturen bloeme, een titel die je zou
kunnen vertalen als: Het mooiste uit de natuur. In dertien boeken (hoofdstukken),
samen ruim 16.500 versregels, vertelt Maerlant achtereenvolgens over de mens,
viervoetige dieren, vogels, zeemonsters, vissen, slangen, insecten, gewone bomen
en specerijbomen, geneeskrachtige kruiden, vermaarde bronnen, waardevolle stenen
en metalen.
Rijmbijbel – Jacob van Maerlant (Vader der Dietsche dichteren algader)
De Rijmbijbel van Jacob van Maerlant is een vertaling / bewerking van de Historia
scholastica van Pierre le Mangeur, een toonaangevend handboek Bijbelse
geschiedenis (lett. heilsgeschiedenis voor de schoolbanken), dat gebruikt werd aan
de theologische faculteit te Parijs.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessjansen2001. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
