Persoonlijkheid en temperament
Ø Persoonlijkheid: dynamisch en georganiseerd geheel van karakteris4eken (individuele
verschillen)
• Maakt elke persoon uniek
Ø Temperament: bouwsteen van persoonlijkheid
• Hoe kinderen zich gedragen
• Deels erfelijk (tweelingenonderzoek)
§ Verschil in reac4viteit => reageren in een situa4e (bv stofzuigen en de
baby slaapt door)
§ Verschil in zelfregula4e
Theore4sch kader è Theorie van Erikson van de psychosociale ontwikkeling
Ø 8 opeenvolgende fasen => epigene4sch ontwikkelingsprincipe
• Fasen zijn vooraf vastegelegd, fasen stap voor stap doorlopen
Ø Autobiografisch geïnspireerd?
Crisis (conflict) => goed oplossen? à door naar volgende fase
- Niet goed oplossen? à blijven hangen
,Gender
Ø Gender = de kenmerken, eigenschappen, talenten en verwach4ngen die we
toekennen aan vrouwen en mannen
• Je wordt geboren met een (on)bepaald geslacht, maar gender krijg je mee
vanuit de samenleving waarin je geboren bent (cultuurbepalend)
Ø Genderiden4teit = persoonlijke beleving van je gender
• Je kunt jezelf iden4ficeren als man, vrouw, beide of geen van beide
Zel9eeld en zelfwaardering
Ø Zel9eeld: weten wie je bent (fysieke of persoonlijke eigenschappen)
Ø Zelfwaardering (eigenwaarde): ben je tevreden met wie je bent?
• Kan te maken hebben met sociale competen4es
Baby
Temperament
• Onderzoek Thomas en Chess
– Het moeilijke kind: onregelma4g leefritme, huilt vaak, intens nega4ef gedrag
– Het gemakkelijke kind: regelma4g leefritme, gemakkelijke aanpassing, mild
– De langzame starter: mild nega4eve reac4e op nieuwe prikkels, passen zich
niet snel aan, maar tonen regelma4g leefritme, reageren kalm op omgeving
– 35% niet in te delen
• Goodness of fit! => goede afstemming (harmonie) nodig tussen de noden van het
kind en hoe de ouder daarop reageert (bv opvoeding pakt niet bij het kind)
• Bates: coercion model
– Dwingend gedrag van kind wordt versterkt door de ouder
– Voorkomen scène door toe te geven
– Volgende keer: opnieuw proberen è BELANG VAN OPVOEDING!
,ERIKSON FASE 1: VERTROUWEN VS. WANTROUWEN
v Baby4jd: 0 – 12/18 maanden
v Rela4e met verzorgende persoon centraal
Ø Veilige omgeving, sensi4viteit (bv hech4ng)
Ø Angst, wantrouwen, allemansvriendjes – gedrag
Ø Hoop (deugd)
è Vertrouwen ontwikkelen: kan wanneer ouders responsief-sensi4ef zijn
Genderontwikkeling baby
- Genderverschillen
• Kan te zien zijn voor de geboorte: kleuren (genderreveal)
- ‘John of Mary experiment’ => mensen krijgen video te zien waarbij een kind John of
Mary genoemd werd. Ze moesten eigenschappen toekennen aan het kind o.b.v. het
geslacht. Bv: avontuurlijk à jongen, voorzich4g à meisje
Peuter
Persoonlijkheidsontwikkeling peuter
v Besef uniek persoon te zijn = IK
Ø Nog geen echt zelieeld, eerder (beginnend) zelfconcept
v Egocentrisch
Ø Geen ontwikkelde theory of mind
v Autonomie: “ikke doen”
ERIKSON FASE 2: AUTONOMIE VS. TWIJFEL & SCHAAMTE
v Peuterleelijd: 18 maand – 3 jaar
v Rela4e met ouders staat centraal
v Ouders kind aanmoedigen om kind zelf dingen te laten proberen, maar ook geduldig zijn
Ø Niet alles zelf overnemen van je kind à kans op ontstaan nega4ef zelieeld
Ø Explora4e aanmoedigen
Ø Schaamte, twijfel aan eigen mogelijkheden
Ø Wilskracht (deugd)
Genderontwikkeling peuter
• Genderiden4teit
– Weten of ze een jongen of een meisje zijn
– Nog geen inzicht in ‘geslachtsbegrip’
• Sekse-stereo4ep gedrag
– Jongens en meisjes gedragen zich verschillend à beves4gen van gedrag
– Stereo4epe verwach4ngen
– Rol opvoeder: speelgoed, handelingen
, Kleuter
ERIKSON FASE 3: INITIATIEF NEMEN VS. SCHULD
v Kleuterleelijd : 3 – 6 jaar
v Rela4e met het gezin staat centraal
Ø Ini4a4ef aanmoedigen, wereld ontdekken + grenzen, nadoen volwassenen via spel
• Bij nega4eve feedback à kind twijfelt aan zichzelf
Ø Terugval naar kinderlijk gedrag, te grote gehoorzaamheid, geen ini4a4ef
• Kiezen voor makkelijke ac4viteiten
Ø Doelgerichtheid (deugd)
Persoonlijkheidsontwikkeling kleuter
• Koppigheidsfase zet zich verder
• Zel9eeld (egocentrisch)
– Observeerbare kenmerken (uiterlijk, rela4es aangeven, waar ze goed in zijn)
– Op4misme / overschaqen (geen karaktereigenschappen zeggen, maken geen
vergelijking met andere kinderen)
– Cultuurarankelijk
• Zel9ewustzijn / zelLennis groeit
Genderiden4teit
• Genderrol
• + gedrag (‘verwach4ngen’)
§ Als je een jongen bent, verwachten ze dat je later papa wordt
• Genderverschillen
§ Weten het verschil tussen jongen en meisje
§ Weten zelf wat ze zijn en willen dit niet veranderen
Ontwikkeling genderiden4teit
• Kleuters
– Vaak kiezen voor leelijdgenootjes van hetzelfde geslacht
– ‘typisch jongens- en meisjesspeelgoed’
– Beginnend besef constant blijven van geslacht (nog geen volledig begrip)
– Gender constancy
Verschillende benaderingen genderontwikkeling
v Biologisch benadering
Ø Basis: biologisch vastgelegde verschillen
Ø Kri4sche periodes waar er meer aandacht is voor de biologische verschillen
v Psychoanaly4sche theorieën
Ø Basis: ‘oedipuscomplex’ => iden4fica4e met persoon van hetzelfde geslacht
• Jongen probeert te worden zoals zijn papa om zijn mama te veroveren
v Sociale leertheorie
Ø Basis: invloeden vanuit sociale omgeving (jij bent flink, je weent niet als je valt)
Ø Posi4eve reac4es, beloningen op genderrolgedrag versterken het gedrag!
v Cogni4eve ontwikkelingstheorie
Ø Basis: cogni4eve processen zijn mediërende factoren (schema over hoe je je moet
gedragen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller norahdecouvreur. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.73. You're not tied to anything after your purchase.