Dit is de samenvatting (met enkele te kennen fotos) van het eerste deel van de cursus aan de UGent. Het gaat om deel 1 tot en met 6, dat door Prof. De Mulder gegeven wordt.
Definities
1. Tak van de geschiedenis die zich bezighoudt met de stoffelijke resten van het
verleden van de mens. De archeoloog houdt zich bezig met wat de mens heeft
gemaakt: gereedschap, wapens, huizen, graven en tempels.
2. Tak van de wetenschap die zich ten doel stelt inzicht te verwerven in alle
facetten van menselijke samenvattingen van het verleden. Onder archeologie
verstaan we het systematisch opsporen en interpreteren van materiële
overblijfselen die in of boven de grond bewaard zijn.
3. Wetenschappelijke discipline waarvan het doel is de geschiedenis van de
mensheid te bestuderen en te reconstrueren vanaf de prehistorie tot het
hedendaagse tijdperk door de materiële vestingen die overleefd hebben en
waarvan het soms nodig is ze bloot te leggen.
Archeologie voor de Renaissance
Geen sprake van archeologie maar:
- Babylonië: koning Nabonidus (555-538vC) en dochter Ennegaldi-Nanna
graven tempel op en richten 1e ‘museum’ op
- Oude Grieken: Plato’s “archaiologia” = wetenschap van het verleden
- Oude Rome: Helena en zoon Constantijn opgravingen Jeruzalem naar Heilig
Kruis
- Middeleeuwen: kopiëren klassieke teksten + beslissing senaat Rome om zuil
Trajanus te beschermen
Archeologie voor de 19e eeuw
Begin interesse: pauselijke bouwwerken leggen Laocoöngroep bloot in 1506
=> Beschreven in “Di tutte le statue antiche” door Ulisse Aldrovandi (Bologna
1522-1604) tijdens verblijf in Rome. Hij was geïnteresseerd in zoölogie, botanie
en geologie
2 grote stromingen: antiquarisme (NW Europa) en kunstgeschiedenis (Middellandse
Zeegebied)
Kunstgeschiedenis en de Middellandse Zee
- Dilettanti (= kunstamateurs) verzamelen + beschrijven
- Eerste grote opgravingen: Herculaneum (1709 + 1738) en Pompeii (1748)
=> verzameld door rijken: Napels 1770 en Londen 19e E
, - Concept “le grand tour”: reis door Europa (17e-19e E) met focus op Italië want
Griekenland was Ottomaans, door jongemannen uit rijke families als rite naar
volwassenheid
Antiquarisme en NW-Europa
Engeland:
- 1533: koninklijke oudheidkundige John Leland
- 17e E: veldonderzoek & ontdekking Stonehenge door Aubrey en Stuckeley +
oprichting Society of Antiquaries (1718)
Scandinavië:
- Ontwikkeling archeologie 16e-18e E
- Johannes Bureus (1568-1652) wordt eerste zweedse rijksarcheoloog en
runenonderzoeker
- Ole Worm (1588-1654) richt Museum Wormianum op
- Universiteit Uppsala richt eerste leerstoel oudheidkunde op in 1662
Frankrijk:
- Vooral interesse in mediterrane archeologie
- Graf van Childeric (Doornik, 1653 door Jean-Jacques Chiffet) en Cocherel
- Zoektocht kampen Caesar + oprichting Direction des Monuments Historiques
onder Napoleon III
De 19e eeuw
Kunstgeschiedenis en oudheidkunde in de 19e eeuw
Napoleon Bonaparte
- Veldtocht Egypte => interesse Egypte neemt toe
- 1799 ontdekking steen van Rosetta
- 1822 Champollion ontcijfert steen van Rosetta
Kunstgeschiedenis = archeologie, ontdekking van de grote beschavingen rond de
Middellandse Zee
=> ontwikkelt zich verder in de loop van de 19e en 20e E + oprichting instituten
voor Archeologie
Belangrijke personen:
- Austen Henry Layard (1817-1894): Mesopotamië
- Henry Rawlinson (1810-1895): ontcijfering spijkerschrift
- Heinrich Schliemann (1822-1890): autodidact, grafcirkels Mykene met het ‘graf
van Atreus’, schat van Priamos, was vooral op zoek naar bewijs voor de Ilias,
heeft Troje in lagen gevonden en vernield
- William Flinders Petrie (1853-1942): prefaraonisch Egypte & Palestina,
aanpassing veldtechnieken, seriatie/sequentiedatering
- Howard Carter (1873-1939): graf van Toetankhamon
- Arthur Evans (1851-1941): Knossos en Minoïsche beschaving,
betonrestauratietechniek
, Antiquarisme in de 19e eeuw
Napoleon III:
- Camps à César
- Opgravingen Alesia
- Onderzoek in Italië
- Stichting Musée d’Archéologie Nationale
Bretagne:
- stenen Carnac
- Passage grave Gavrinis (megalithische grafheuvel)
Amerika:
- Palenque (Mayastad) 1567-18e E-19e E
- Mound builders (diverse precolumbiaanse culturen) in Z van de VS
Drieperiodensysteem en typologie
Oudheid idee:
- Goud -> zilver -> brons -> ijzertijdperk
- Regressief (van goed naar slecht)
19e E:
- Drieperiodensysteem door Christian Jurgensen Thomsen (conservator
nationaal museum Kopenhagen) om de artefacten te classificeren
- Progressieve ontwikkeling op basis van technologische ontwikkeling
- Verdere uitbouw door Jens J. Asmussen Worsaae
- Paleobotanie, stratigrafie en veengebieden
- Montelius (zweed) legt basis typologie: rangschikken artefacten in
chronologische sequenties
=> wetmatige & herkenbare ontwikkeling vorm, productietechniek, e.d.
Geologie
18e E: stelling dat aarde ouder is dan wat de Bijbel beweert => moeilijk om tegen de
bijbelse leer in te gaan
- James Hutton (18e E): “Theory of the Earth” = principes stratigrafie en
ouderdom van de aarde => 1e geoloog
- Charles Lyell ( 19e E): grondlegger moderne geologie “Principles of Geology”
=> 2 uitgangspunten voor geologie: stratigrafie & context
- Georges Cuvier: catastrophisme
- Jacques Boucher de Crèvecoeur de Perthes: vroege steentijdonderzoek
Somme
- P.C. Schmerling: vroege mensen
- Charles Darwin: “The Origin of Species” 1859
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller WittePeper. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
