Summary
Samenvatting Aanvankelijk en Technisch lezen
- Course
- Institution
- Book
Een samenvatting van de hoofdstukken 2, 4, 5, 6, 7, 8 en 9 van het boek Aanvankelijk en technisch lezen, Henk Huizenga. Het is de derde druk.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: iristol15 • 4 year ago
By: nienkevanderploeg • 4 year ago
Seller
Follow
kimzengerink
Reviews received
Content preview
Aanvankelijk en Technisch lezenHoofdstuk 2: Het leerproces
§2.1 lezen als informatieverwerking
Er zijn verschillende niveaus van informatieverwerking.
Visueel niveau
Dit is het belangrijkste niveau. Hierbij gaat het om speciale kenmerken van letters en
woorden. Denk hierbij aan de bijzonderheden (stokletters) en herhalingen (m,w) bij
lettervormen. Ook de frequentie, hoe vaak het voor komt, speelt een rol. Denk daarbij aan
woorden met een ‘x’. Die zal je dus snel herkennen.
De visuele informatie zit niet alleen in de vorm van losse letters, maar ook in de combinaties.
Kinderen die leren lezen kunnen al snel de volgorde van letters herkennen.
Beginfase Kinderen maken het meest gebruik van informatie uit de
afzonderlijke letters
Iets meer leeservaring Kinderen maken gebruik van letterclusters
Aanvankelijk lezen Kinderen maken vooral gebruik van het visuele niveau
Voortgezet technisch lezen Spelen ook andere niveaus van informatieverwerking een
rol
Morfologisch niveau
Dit is het tweede niveau van informatieverwerking. Het gaat hier om de opbouw van een
woord. Dit kan afhangen van waar een woord in de zin staat.
Bij het woord ‘vertrouwelijk’ zal je het woordje ‘trouw’ kennen. Het lezen gaat pas sneller als
je de voorvoegsels ‘be-’, ‘ge-’, ‘ver-’ en achtervoegsels ‘-tje’ en ‘-lijk’ in één keer herkent.
Semantisch niveau
Het derde niveau heeft te maken met de betekenis. Om tot een goede interpretatie van een
zin te komen moet je de betekenis van woorden erbij betrekken.
Syntactisch niveau
Het gaat hierbij om de relaties tussen woorden, woordgroepen en zinnen. De volgorde van
een zin met dezelfde woorden kan veel uitmaken voor de betekenis. Bij verwijswoorden ben
je ook bezig met dit niveau.
Modellen over lezen
Het bottom-up model
Dit model gaat uit van het idee dat lezen verloopt van lagere naar hogere ordeprocessen.
Eerst herkent het kind de letters, daarna de opbouw van de woorden en woordgroepen als
laatste wordt er betekenis aan de zin toegekend.
Lagere-ordeprocessen: letter- en woordherkenning
Hogere-ordeprocessen: begrip
1
, 1. De visuele informatie (letters, woorden) wordt herkend door gebruikt te maken van
onderscheidende kenmerken van die letters: visuele discriminatie
2. Deze informatie wordt vervolgens gekoppeld aan een klank: teken- klankkoppeling
3. Een betekenis kan toegekend worden.
Toch geeft dit geen goed beeld van het leesproces. Je leest namelijk niet altijd precies wat je
waarneemt.
Het top-down model
Dit model gaat uit van het idee dat lezen verloopt van hogere-ordeprocessen naar lagere-
ordeprocessen. Dit model verklaar waarom een lezer een tekst over een bekend onderwerp
sneller kan lezen dan een tekst over een onbekend onderwerp.
Op basis van visuele informatie activeert de lezer zijn eerder opgedane kennis en vormt hij
tijdens het lezen verwachtingen (hypotheses) over het verdere verloop van de zin of de
tekst. Pas wanneer de woorden in het hoofd niet overeenkomen met wat er staat, zal de
lezer gaan kijken wat er echt staat.
Het interactieve model
Dit model gaat ervan uit dat de lagere-ordeprocessen en de hogere-ordeprocessen
elkaar beïnvloede. Er is een afwisseling tussen voorspellend lezen en woord voor woord
lezen. Een tekst waar je veel vanaf weet zal je voorspellend lezen. Totdat je voorspelling niet
meer klopt of je een moeilijk stuk tegen komt, dan zal je woord voor woord gaan lezen.
Fonologisch coherentiemodel
Dit model geeft aan hoe het geheugen werkt bij het leren lezen. Tijdens het lezen is er
uitwisseling van informatie tussen deze knopen.
Een kind ziet een aantal letters (roos) en moet die informatie
koppelen aan de informatie over de klanken en vervolgens met
de betekenis.
De dikte van de pijlen geeft de sterkte van de verbindingen aan.
De verbinding tussen de foneem- en de letterknopen zijn het
sterkst. Dit komt door de relaties tussen letter en klank in het
Nederlands.
Hoe sterker deze verbinding is, hoe gemakkelijker het leesproces.
Lezer Uitleg
Geoefende lezer Gaan uit van de letters, koppelen daar de klank aan en daarna de
betekenis. (Fonologische route)
Spellende lezer De relatie tussen letter- en foneemknopen is hier niet zo sterk. Het
kind moet lang nadenken om de klank bij de letter te zeggen.
Deze kinderen houden zich lang vast aan de elementaire
leeshandeling of het lezen van clusters en spellingpatronen.
Radende lezer Vanuit de letterknoop direct verbinding te leggen met de betekenis
Deze kinderen stappen van de elementaire leesstrategie af en gaan
te snel over op lezen met behulp van context of van de visuele
woordvorm. Het komt niet alleen door niet goed kijken.
Onbekendheid met het woord kan ook meespelen.
2
, §2.2 Leesstrategieën
Informatieniveau Leesstrategieën
Visueel niveau De elementaire leeshandeling
Voorbeeld: /m/aa/n/, /maan/
Visueel niveau Lezen met behulp van clusters en spellingpatronen
Voorbeeld: /m/aan/, /maan/
Visueel niveau Lezen met behulp van visuele woordvorm
Morfologisch niveau Lezen met behulp van morfologische analyse
Voorbeeld: be-hulp-zaam
Semantisch en syntactisch niveau Lezen met behulp van context
Voorbeeld: bibberen van de….
De elementaire leeshandeling
Dit is de basistechniek binnen het lezen. Hiermee kun je elk woord lezen. Het bestaat uit drie
stappen:
1 Van links naar echts koppelen van 2 3 Betekenis
fonemen aan grafemen Auditieve geven
synthese
a b c d
Werken Visuele Koppelen Fonemen
volgens de analyse van foneem op
leesrichtin in aan grafeem volgorde
g grafeme onthouden
n
Deze handeling is van essentieel belang, omdat kinderen zo inzicht krijgen in de koppeling
tussen foneem en grafeem.
Het is niet de ideale leesstrategie, omdat het leestempo laag is e lange worden minder
geschikt zijn om letter voor letter te lezen. Daarom wordt er zo snel mogelijk efficiëntere
leesstrategieën aangeleerd.
De elementaire leeshandeling wordt vaak tegelijk aangeleerd met de elementaire
spellingshandeling, omdat dit precies het tegenovergestelde is.
Hierbij haalt een kind een woord uit elkaar in spraakklanken en schrijft voor elke spraakklank
de bijbehorende letters.
Elementaire leeshandeling
Geschreven Visuele analyse Van links naar echts koppelen van Gesproken woord
woord (Auditieve fonemen aan grafemen /auditieve analyse
synthese)
Input Output
Gesproken Auditieve analyse Onthouden Koppeling Geschreven
woord volgorde foneem/grafeem woord
fonemen
Elementaire spellinghandeling
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kimzengerink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now