,Inhoud
I. Inleidend college ............................................................................................................... 7
1. Inleiding: veiligheidszorg in een wereld in beweging.................................................................. 7
2. Waarom aandacht voor private veiligheidszorg?........................................................................ 9
3. Enkele recente cijfergegevens over private veiligheidszorg ..................................................... 13
4. Praktische afspraken ................................................................................................................. 16
II. Private veiligheidszorg in context..................................................................................... 17
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 17
2. Verklaringen voor de opmars van private veiligheidszorg ........................................................ 17
2.1. Toename criminaliteit en veiligheidsproblemen............................................................... 17
2.2. Groei van ‘mass private property’ ..................................................................................... 23
2.3. Economische drijfveren ..................................................................................................... 25
2.4. Overheidsbeleid t.a.v. private veiligheidszorg .................................................................. 26
2.5. Een overbevraagd politie-apparaat ................................................................................... 27
2.6. Professionalisering van de private veiligheidszorg............................................................ 28
3. Vragen bij private veiligheidszorg ............................................................................................. 29
3.1. Security before Justice (Vancouver, Canada) .................................................................... 31
3.2. Welke vragen duiken op na lezing van de tekst van J.-M. Piret (reader)? ........................ 32
3.3. Overheidsregulering van private veiligheidszorg .............................................................. 33
3.4. ‘Civiliseren’ van de markt van private veiligheidszorg? .................................................... 35
4. Afsluitende beschouwingen ...................................................................................................... 38
III. Geschiedenis private veiligheidszorg in België en wetgevend kader private en bijzondere
veiligheid ................................................................................................................................... 39
Deel 1: Geschiedenis van de private veiligheidszorg in België....................................................... 39
1. Inleiding: Private veiligheidszorg, van alle tijden ...................................................................... 39
2. Historiek in België ...................................................................................................................... 40
2.1. Burgerwacht (1830 – 1921) ............................................................................................... 40
2.2. Commerciële veiligheidszorg............................................................................................. 40
2.3. Interbellum en (verbod op) private milities ...................................................................... 45
2.4. Ontwikkelingen 1960 – 1990 ............................................................................................. 46
3. Veranderende opvattingen over private veiligheidszorg: terugblik ontwikkeling regelgevend
kader (1990 – 2017) .......................................................................................................................... 48
Deel 2: wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid .................................................. 53
1. Inleiding: Wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid ........................................ 54
2. Negen doelstellingen van de wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid ........... 57
2
, 3. Activiteitendomeinen van de wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid .......... 59
4. Dertien bewakingsactiviteiten van de Belgische private veiligheidssector .............................. 61
5. Betrouwbaarheid en professionaliteit: geen private veiligheid zonder vergunning................. 63
6. Kwaliteitsvolle dienstverlening: voorwaarden van bewakingsagenten .................................... 66
7. Bevoegdheden en verplichtingen van bewakingsagenten........................................................ 66
7.1. Generieke bevoegdheden en verplichtingen .................................................................... 66
7.2. Activiteitsgebonden bevoegdheden en verplichtingen .................................................... 68
7.3. Situationele bevoegdheden en verplichtingen ................................................................. 69
8. Veiligheidsdiensten van openbare vervoersmaatschappijen ................................................... 69
9. Maritieme veiligheidsondernemingen ...................................................................................... 69
10. Controles en sancties in de private veiligheidssector ........................................................... 69
11. Samenwerkingsmodellen tussen private veiligheidssector en politie .................................. 70
11.1. Junior partnership model .............................................................................................. 70
11.2. Economisch model (loss prevention) ............................................................................ 71
11.3. Politiecomplex ............................................................................................................... 71
11.4. Internationaal model ..................................................................................................... 71
11.5. Public-private divide ...................................................................................................... 72
11.6. Zelbeschikkingsmodel.................................................................................................... 72
11.7. Gedeconcentreerde veiligheidszorg ............................................................................. 73
11.8. Europees model private veiligheidszorg ...................................................................... 73
11.9. Integrale veiligheidszorg................................................................................................ 73
IV. Gastcollege Paul Robrechts: private veiligheid en security management: een
verstandshuwelijk? .................................................................................................................... 76
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 76
2. Wet op de Private en bijzondere veiligheid .............................................................................. 76
3. Maatschappelijke context ......................................................................................................... 79
4. Security Management ............................................................................................................... 80
5. Beveiligingsconcept ................................................................................................................... 84
6. Verstandshuwelijk ..................................................................................................................... 87
V. Wetgevend kader privédetectives.................................................................................... 90
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 90
2. Het wetgevend kader ................................................................................................................ 91
3. Debat en evaluatie .................................................................................................................... 96
3.1. Enkele vragen vanuit het parlement ................................................................................. 96
3.2. Hoorzittingen in het parlement ......................................................................................... 99
3
,VI Voetbalveiligheid ...........................................................................................................104
1. Inleiding ................................................................................................................................... 104
2. Voetbalwet .............................................................................................................................. 105
2.1. Verplichtingen van de organisatoren .............................................................................. 106
2.2. Inbreuken door toeschouwers ........................................................................................ 108
2.3. Sancties............................................................................................................................ 108
3. Cijfers 2018 .............................................................................................................................. 109
VII. Gastcollege Bart De Bie: verleden en toekomst bedrijfsrecherche ....................................111
1. Iforce........................................................................................................................................ 111
2. Nieuwe marktontwikkelingen: fraude audit ........................................................................... 111
3. Praktijk fraude onderzoek en casuïstiek ................................................................................. 117
4. Nieuwe wet privaat onderzoek ............................................................................................... 121
VIII. Camerabewaking............................................................................................................123
1. Inleiding: camerabewaking en de ‘surveillance’-samenleving ................................................ 123
2. De wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera's
126
3. Camerabewaking in de praktijk ............................................................................................... 129
3.1. Effecten van camerabewaking ....................................................................................... 129
3.2. Effecten van camerabewaking: een systematische review ............................................ 132
IX. Privatisering en de strafuitvoering ..................................................................................135
1. Inleiding ................................................................................................................................... 135
2. Privatiseringstendensen in de strafuitvoering: een overzicht ................................................ 140
3. Worden de verwachtingen ingelost? ...................................................................................... 144
4. Verklaringen voor de privatisering in strafuitvoering ............................................................. 145
5. Welke rol voor privatisering in strafuitvoering? ..................................................................... 147
6. Wat met België? ...................................................................................................................... 149
X. Nieuwe ontwikkelingen in de private veiligheidszorg + afronding cursus ..........................151
1 Nieuwere ontwikkelingen ....................................................................................................... 151
2. Cursusmateriaal....................................................................................................................... 154
3. Examen .................................................................................................................................... 154
4
,5
,6
,I. INLEIDEND COLLEGE
Teksten reader
• Shearing, C.D. & Stenning, P.C. (1983). Private security: implications for social control. Social
Problems, 30(5), 493-506.
• Ponsaers, P. (2015). De opkomst van de private veiligheidssector in België? Panopticon, 36(5), 480-
488.
1. INLEIDING: VEILIGHEIDSZORG IN EEN WERELD IN BEWEGING
• Actualiteit
o ‘Securitas haalt profijt uit terreur en vluchtelingen’
- Piek is ontstaan adhv thema’s die heel erg leven: de terreurdreiging en de
vluchtelingencrisis
- Groei van de sector gerelateerd aan deze thema’s
- 1 van de grote globale spelers op vlak van private veiligheidszorg
o 'Bedrijf uit Herentals voert kogelvrije wachthokjes in’
- Nieuwe opportuniteit ten gevolge van de terreurdreiging
o ‘Herentals bedrijf verkoopt kogelwerende cabines na terreurdreiging
o ‘Trump’s win gives stocks in private prison companies a reprieve’
- Verkiezing zou een positief effect gehad hebben op de aandelen van private spelers
- Dit artikel kwam er toen er net voor de verkiezingen was beslist om het aandeel op
federaal niveau op terug te komen (er werd geopteerd om niet langer met private
sectoren te werken)
- Maar door de verkiezing van Trump is de markt terug omgedraaid
- Link tussen veiligheidszorg en de ruimere context (politieke context die gunstiger zou
zijn onder de nieuwe president)
o ‘This industry stands to benefit from Trump’s crackdown on the border’
- Migratiecentra worden uitgebaat door private ondernemingen
o ‘Fikse stijging aantal camera’s op de werkvloer’
- Camera’s zijn overal aanwezig
- Hier is er regelgeving over
- Ook veel discussies m.b.t. privacy en de wijze waarop het wordt ingezet op de
werkvloer (veiligheid of om toezicht te houden op de werknemers?)
o ‘Regering wil privébewakingsbedrijven politiewerk laten doen’
- 2014: aantal maanden na de nieuwe regering Michel I
- Regeerakkoord had voorzien dat er een nieuwe wet zou komen over de private
veiligheidszorg
- Veel mediadiscussie over de plannen om het een grotere rol te geven
7
, - Klassieke discussie over wat toebehoort aan de publieke veiligheidsdiensten, dan wel
aan private actoren (kerntakendebat)
o ‘Verplichte fietshelm en snelheidscontroles door privébedrijven moeten verkeer veilig
maken’
- Veiligheidsinstituut Vias doet een aantal voorstellen om de veiligheid te vergroten
- Advies waardoor mogelijks een taak die oorspronkelijk door de publieke diensten
wordt uitgevoerd en nu naar privébedrijven zou gaan
- Reden: omdat de politie te weinig manschappen heeft
o ‘Securitas organiseert ‘festivals’ om 1.500 medewerknemers te vinden’
- Men gaat via allerhande wegen proberen om de sector in de verf te zetten want men
is op zoek naar 1.500 werknemers
- Door beveiligingsbedrijf Securitas
- Sector is aan het groeien, tot op zo een punt dat men op zoek is naar meer
werknemers
o ‘G4s to deliver technology for french em programme’
- Elektronisch toezicht
- Waarbij overheden de overheden kunnen aanschaffen en het uitvoeren van het
toezicht overlaten aan private bedrijven
- Aankondiging dat er een nieuw contract (4 jaar) is om ET in Frankrijk op grote schaal
uit te rollen
- De wijze waarop de private sector ook in de strafuitvoering een plaats krijgt
o ‘Securitas wil bewakingswet versoepelen’
o ‘Ferguson wil politie uitrusten met camera’s’
- Protesten over zwarte jongeren die het slachtoffer worden van politiegeweld
- In welke mate mag men de politie uitrusten met camera’s?
- Onmiddellijk heeft dit ook een reactie voor de aandelen van dergelijke bedrijven
→ voorbeelden die wijzen op de groei/ opmars van de private sector
o ‘Vakbonden tegen privépersoneel voor beveiliging justitiepaleis’
- Vakbonden vrezen dat de privatisering ertoe kan leiden dat de eigen voorwaarden
zouden verslechteren (marktconform)
o ‘Gerechtsdeurwaarders bezorgd over privatisering politietaken’
- Bezorgdheid die de gerechtsdeurwaarders aan de media hebben meegedeeld
o ‘Duitse politie onderzoekt mishandeling asielzoekers’
- Incidenten uit een instelling waar private bewakingsfirma’s actief waren
- Vraag naar hoe nauw men het houd met de mensenrechten, de waarden en normen
in dergelijke context, …?
o ‘Prison privatisation should be a national scandal’
→ Weerstand komt naar voor/ kritiek/ vragen om controle en regulering duiken op
• Veiligheidszorg: niet enkel zaak van de overheid
o Klassieke idee dat veiligheid een overheidsmonopolie is al lager doorprikt
8
, o Stelling dat de private veiligheidszorg iets nieuw is moet ook doorprikt worden
o E-mail van een internetbedrijf over schoenen
- Er valt op dat er het advies wordt gegeven om de bank te contacteren
- Vrij snel vind ook de terugstorting plaats en krijgt de prof dus terug wat hem was
bestolen
- Het element van morele afkeuring ontbreekt in deze mail (waar zit het verdiende loon
voor de dader?)
- Het wordt voorgesteld als een uitzonderingsactie om via publieke weg aangifte te
doen
2. WAAROM AANDACHT VOOR PRIVATE VEILIGHEIDSZORG?
• Tekst reader: Shearing, C.D. & Stenning, P.C. (1983). Private security: implications for social control.
Social Problems, 30(5), 493-506.
• Klassiek artikel uit de criminologische literatuur over private veiligheidszorg
o Gaan in op de groei van de private veiligheid sinds de jaren ’60 en op de implicaties voor de
sociale controle
o Wat zijn de kenmerken van de private veiligheidssector die op dat moment tot ontwikkeling
kwam
• Beschrijving en analyse van ontwikkelingen in Noord-Amerika sinds 1960
• Snelle aangroei van private veiligheidszorg in Noord-Amerika sinds 1960
o Wat betekent dit voor sociale controle?
o Waarom de opmars van de private veiligheidssector?
o Welke kenmerken vertoont de private veiligheidssector?
• Private veiligheidszorg is in zekere zin van alle tijden, maar toch
o ‘What is new about modern private security is its pervasiveness and the extent to which its
activities have expanded into public, rather than purely private, places’ (Shearing & Stenning
1983: 493)
o Het doordringende karakter en de mate waarin activiteiten ook op het publieke terrein
actief worden
• Omvang en groei van de private veiligheidszorg in Noord-Amerika
o Cijfers die ze toen presenteerden
o Maken een onderscheid tussen twee soorten
- Inhouse: veiligheidsdiensten die binnen de firma zelf aanwezig zijn
9
, - Contract security: veiligheidsactiviteiten die worden ontwikkeld in opdracht van
derden en worden aangeboden op de markt (bijzonder uitgesproken stijging van
30.000 in 1960 tot 175.000 in 1975)
o ‘These findings indicate that in Canada and the United States the public police have for some
time shared the task of policing with private organizations, and that private security
probably now outnumber public police in both countries. The major change has been the
rapid growth, since the early 1960s, of policing provided on a contract basis, for profit, by
private enterprise …This has established private security as a readily available alternative to
public police for those with the means to afford it, and has made private security a much
more visible contributor to policing than it has been hitherto. The result has been an
unobtrusive but significant restructuring of our institutions for the maintenance of order,
and a substantial erosion by the private sector of the state’s assumed monopoly over
policing and, by implication, justice’ (Shearing & Stenning 1983: 496)
o Deze cijfers zetten hem aan tot het bestuderen van de implicaties hiervan
o 1983: vermoeden dat de private sector groter is dan de publieke sector in beide landen
o Wijzen vooral op de factor van contract security (zeer uitgesproken in de VS)
o Het monopolie van de overheid over ordehandhaving blijkt aan de hand van de cijfers een
illusie te zijn
o Periode waarin dit nog nauwelijks wordt gethematiseerd en cijfers bevatten al heel wat
informatie en zetten de mensen aan het denken over hoe dit zou evolueren
o Koppelen voor het eerst een bekende verklaring hiervoor: mass private property
• Waarom de opmars?
o De these van ‘mass private property’ (groei van shoppingcentra, residentiële wijken, grote
kantoorcomplexen, recreatiedomeinen, pretparken, industriële complexen,
universiteitscampussen, ... )
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller l-m. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.48. You're not tied to anything after your purchase.