Summary
Samenvatting leren en onderwijzen
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het boek leren en onderwijzen. H1 bevat begrippenlijst.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
jessedehoop
Content preview
Leren en onderwijzenAuteurs: Simon Ettekoven en Jan Hooiveld
IBSN 978-90-01-83464-7
Tweede druk 2015
Samenvatting geschreven door: Jesse de Hoop en Jim Rosendaal
Inhoud
1.1 Wat is kennis, wat zijn vaardigheden................................................................................................2
1.3 Vijf begrippen van leren...................................................................................................................3
1.5 Ontwikkelingspsychologie en leren..................................................................................................4
2.1 Overeenkomsten en verschillen.......................................................................................................7
2.2 Verschillen in vorderingen................................................................................................................8
2.3 Verschillen in ontwikkeling...............................................................................................................8
2.4 Leeftijdsfasen in de schooltijd..........................................................................................................9
2.5 Verschillen in sociaal-culturele achtergrond...................................................................................10
2.6 Genderverschillen...........................................................................................................................11
2.7 Leerstijl...........................................................................................................................................11
2.8 Motivatie........................................................................................................................................11
6.1 Bezint eer je begint.........................................................................................................................12
7.1 Contact maken................................................................................................................................14
7.2 De start vanuit de inhoud bezien....................................................................................................14
7.4 Start en drie vormen van sturing....................................................................................................14
7.5 Start in vier onderwijstypen...........................................................................................................15
8.1 Verbinden en organiseren..............................................................................................................15
8.2 Zeven vormen van instructie..........................................................................................................16
8.3 Instructiegedrag en leergedrag.......................................................................................................16
9.1 vormen en functie van zelfwerken.................................................................................................16
9.2 De begeleiding van zelfwerken.......................................................................................................17
9.3 Sturing en zelfsturing bij zelfwerken...............................................................................................17
9.5 Het afronden van zelf- en samenwerken........................................................................................17
,1.1 Wat is kennis, wat zijn vaardigheden
Thema Opvatting 1 Opvatting 2
Zekerheid van kennis Kennis ligt vast Kennis is beweeglijk en
vloeiend
Eenvoud en complexiteit van Kennis is een opeenstapeling Kennis is een systeem van
kennis van losse feiten samenhangende begrippen
Bronnen van kennis Kennis krijg je door bronnen in Mensen maken kennis zelf
je op te nemen door de activiteit van hun
brein
Rechtvaardiging van kennis Kennis is waar omdat Of je kennis waar of onwaar
deskundigen dat zeggen vindt, is afhankelijk van je
eigen oordeel
Vaardigheden
Bij het leren van vaardigheden gaat het om handelen, doen. Toch is er bij vaardigheden ook altijd een
kenniselement aanwezig. We maken onderscheid tussen verschillende soorten vaardigheden, hoewel
ze niet strikt te scheiden zijn:
- Sociale vaardigheden: kennismaken, samenwerken, conflicten oplossen
- Lichamelijke vaardigheden: klimmen, schaatsen, zwemmen, tennissen, karate
- Gereedschap hanteren: schrijven, typen, schaven, boogschieten, viool spelen
- Taalvaardigheden: spreken, luisteren, samenvatten, lezen
In het dagelijks leven bestaat het handelen uit complexe combinaties van vaardigheden.
Vaardigheden hebben ook te maken met kennis, je moet weten wat je moet doen. Dit noemen we
wel procedurele kennis. Het weten dat nodig is om een vaardigheid te leren, wordt ook wel
oriëntatiebasis genoemd. Het blijkt dat de kwaliteit van een handeling beter wordt als je je er van
tevoren een voorstelling van maakt. Er van tevoren over nadenken, jezelf een beeld vormen,
visualiseren, draagt bij aan een betere uitvoering. Voorbeelden:
- De pianist, die het stuk dat hij moet spelen zonder piano oefent
- De leraar, die zich de reacties van leerlingen op een les voorstelt
- De zeiler, die het parcours in gedachten zeilt bij verschillende windrichtingen
Vaardigheden maak je eigen door te doen. Voordoen en vervolgens na (laten) doen is een goede
strategie om vaardigheden te leren. Het leren van vaardigheden verloopt effectiever als:
- Er een model is waaraan je een goede uitvoering kunt afzien (iemand met ervaring, een
leraar, maar ook een filmpje op internet)
- Je precieze feedback krijgt op wat je doet (wat gaat goed, wat kan beter)
- Je reflecteert op eigen handelen (wat deed ik, wat was het resultaat)
- Je herhaaldelijk oefent (tien jaar, een uur per dag oefenen geeft meesterschap)
,Mensen ontwikkelen een eigen stijl bij het beoefenen van een vaardigheid. Je kunt mensen vaak
herkennen aan de manier waarop ze dingen doen en handelingen uitvoeren. Voorbeelden:
- Iemands handschrift
- De manier waarop iemand piano speelt
- De manier waarop iemand zijn tanden poetst
Betekenisvolle en zinvolle kennis
Kennis is betekenisvol als:
- Je het kunt gebruiken voor je dagelijks leven
- Het past bij eerder verworven kennis en daarmee verbonden kan worden
- De kennis samen met andere kennis en daarmee verbonden kan worden
- De kennis waardevol voor je is
- De kennis je emotioneel raakt
We noemen kennis en vaardigheden zinvol als:
- Ze waardevol zijn voor de maatschappij
- Ze van belang zijn voor de uitoefening van een beroep
- Het sleutels zijn voor sociaal-maatschappelijk functioneren
1.3 Vijf begrippen van leren
Als men spreekt over leren, hoor je vaak de begrippen: onthouden, begrijpen, toepassen, integreren
en vooral in het beroepsonderwijs, de term competentiegericht leren. Het zijn verschillende aspecten
van het begrip leren met verschillende doelen van leren en onderwijzen:
- Je kunt iets willen weten en onthouden (bijvoorbeeld de namen van de planeten)
- Je kunt iets willen begrijpen (bijvoorbeeld over het rondcirkelen van de planeten om de zon)
- Je kunt iets willen toepassen (bijvoorbeeld waarheen je je telescoop moet richten om op een
bepaald moment een planeet te zien)
- Je wilt de samenhang zien tussen verschijnselen (bijvoorbeeld de relatie van mogelijkheden
voor leven op planeten en de afstand tot de zon)
- Je wilt in een bepaalde situatie goed leren handelen (een sterrenwacht beheren, of
bezoekers rondleiden in een sterrenwacht)
,Onthouden
De meest basale opvatting van leren is dat leren synoniem is aan onthouden.
Begrijpen
Begrijpen wordt verondersteld een complexer proces te zijn dan onthouden. We spreken van
begrijpen als verschillende feiten in een samenhang zijn geplaatst, verbonden zijn met al aanwezige
kennis en dit geheel in zelf gekozen bewoordingen kan worden weergeven. Begrijpen betekent het
zelf kunnen leggen van verbanden. Vragen die horen bij begrijpen zijn:
- Waardoor blijft deze boot in half gezonken toestand aan de oppervlakte drijven?
- Welke pan kiezen we om deze hoeveelheid asperges te koken?
- Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tussen een reiger en een ooievaar?
Begrijpen heeft alles te maken met denken. Enkele denkrelaties zijn:
- Volgorde in de tijd: Wat kwam eerst wat kwam later?
- Oorzaak-gevolgrelaties
- Meervoudige oorzaak en gevolgrelaties
- Deel-geheelrelaties
- Hoofdzaak en detail onderscheiden
- Analogieën: verhoudingen en vergelijkingen.
Toepassen
Onder toepassen verstaan we aanwezige kennis of vaardigheden in een nieuwe context gebruiken.
Toepassen wordt regelmatig verward met oefenen. Oefenen vindt plaats in een bekende,
vertrouwde context. Voor toepassing is transfer nodig. Transfer is de kennis, geleerd in Situatie A,
gebruiken in Situatie B, waarbij Situatie B een onbekende nieuwe situatie is.
1.5 Ontwikkelingspsychologie en leren
Jonge kind en het spel
In de kleutertijd worden de eerste stappen op de weg van autonomieverwerving gezet, de
persoonlijkheidsontwikkeling begint. Het jonge kind experimenteert en het spel, de fantasiewereld,
speelt daar een belangrijke rol in. In het spel leert de kleuter te functioneren in de sociale context
van zijn omgeving en leert hij oplossingen te zoeken voor problemen die hij tegenkomt. Spelen is
voor kleuters leren. Kleuters zijn in veel opzichten nog erg afhankelijk van de begeleidende
volwassene.
Kenmerken van goed onderwijs aan jonge kinderen zijn:
- Open speelsituaties
- Veel ongestructureerde tijd om te spelen
- Korte schooldag
- Alleen informeel leren
- Ouderbetrokkenheid in de school
- Veel multisensorische ervaringen met concreet materiaal
- Kinderen kiezen hun eigen activiteiten
, Schoolkinderen en verzamelen
In de midden- en bovenbouw worden interesse in en betrokkenheid bij de buitenwereld steeds
groter. Onderzoeken van de wereld om hen heen is een belangrijk kenmerk op deze leeftijd.
Schoolkinderen kunnen een bepaalde mate van abstractie aan, als er verbinding blijft met de
concrete werkelijkheid. Het formele leren begint, de nieuwsgierigheid is groot en de taalontwikkeling
speelt bij het op zoek gaan een sleutelrol. De gewetensontwikkeling, eigen verantwoordelijkheid en
morele waarden krijgen vorm. Kinderen in de basisschoolleeftijd zijn gevoelig voor regels, de
abstracte maar eenduidige vastlegging van wat hoort. De leraar kan die nieuwsgierigheid en
ontwikkeling van het eigen geweten als aangrijpingspunt in zijn onderwijs benutten.
Basisschoolleerlingen zijn in hoge mate verzamelaars. Ze verzamelen dingen en kennis. Deze
leerlingen accepteren voor een groot deel een behavioristische aanpak van leren.
Kenmerken voor leeftijdsadequaat onderwijs:
- Onderwijs dat verbonden is met de echte wereld
- Onderwijs als geleide ontdekking
- Door ontmoeting met de werkelijkheid ideeën, inzicht en concepten ontwikkelen
- Lezen, schrijven en rekenen verbinden met activiteiten over de echte wereld
- Liever werken met materiaal uit de werkelijkheid dan methodeboeken
Pubers en erbij horen
Bezig zijn met hoe je eruitziet en hoe je overkomt, lijkt een dagtaak voor pubers. Pubers kunnen zeer
op zichzelf gericht zijn. De lichamelijke en geestelijke ontwikkeling is stormachtig. Vragen als: ‘wie
ben ik? Wat wil ik zijn? Waar wil ik bij horen?’ sturen het gedrag. De vragen ook op school serieus
nemen is belangrijk als je het contact met de leerlingen in deze lastige fase wil behouden.
Bij onderwijs aan pubers zijn de volgende dingen belangrijk:
- Veilig schoolklimaat
- Focus op gezondheid en welzijn
- Focus op sociale en emotionele groei
- Werken in kleine leergemeenschappen
- Persoonlijke relaties van leerlingen met volwassen
- Bieden van positieve rolmodellen.
- Metacognitieve strategieën als onderdeel van alle lessen
- Expressie vakken voor alle leerlingen
- Leerlingen betrekken bij de dagelijkse gang van zaken in de school
Jongvolwassenen en eigen keuzes maken
De jongvolwassene experimenteert, wil zijn eigen keuzes maken, het zelf ontdekken. De
jongvolwassene is opzoek naar zijn plaats in de maatschappij.
Onderwijs aan jongvolwassene heeft de volgende kenmerken:
- Kleine leergemeenschappen
- Kleine scholen met een eigen karakter
- Gerichtheid op een latere beroepspraktijk
- Ondernemend leren
- Persoonlijke verhouding leerling – leermeester
- Democratische gemeenschappen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jessedehoop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now