Summary
samenvatting basisboek huiselijk geweld Janssen & Wentzel
- Course
- Institution
- Book
Uitgebreide samenvatting van het basisboek huiselijk geweld. Hoofstukken H1 t/m 7, 8.1, 8.2, 9 en 11.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: malika-gougou • 1 year ago
By: fleurleenstra • 3 year ago
Seller
Follow
bentelh
Reviews received
Content preview
* HG = huiselijk geweldSamenvatting basisboek huiselijk geweld
Hoofdstuk 1 definitie en begripsafbakening
1.1 Geweld in gezinnen: an inconvenient truth
Van alle geweldsvormen komt huiselijk geweld het meest voor in Nederland elk jaar 200.00
ernstige incidenten. 1 op de 5 vrouwen wordt binnen haar relatie ooit mishandeld. Als gevolg van
huiselijk geweld vallen er elk jaar zeker 150 doden; 75 vrouwen, 25 mannen en 50 kinderen. Geweld
in gezinnen vormt een inconvenient truth: veel mensen weten dat het er is, maar hebben het er
liever niet over.
1.2 Kenmerken van geweld in gezinnen
Geweld in gezinnen is meestal onzichtbaar. De pleger doet er aak van alles aan om te voorkomen dat
het slachtoffer er mee naar buiten treedt en er met anderen over praat. Het slachtoffer schaamt zich,
legt de schuld vaak gedeeltelijk bij zichzelf of wil de pleger niet afvallen en zwijgt erover. Veel
slachtoffers ontkennen dat er geweld gebruikt is, waardoor ze vaak vele malen worden mishandeld
voor ze er mee naar buiten treedt. Ook iemand die ervan op de hoogte is houdt van uit schaamte zijn
mond. Een ander belangrijk kenmerk van geweld in gezinnen is zijn omvang. Veel geweldsincidenten
worden nooit bekend, omdat ze zich afspelen in intieme relaties waarin sprake is van afhankelijkheid.
Geweld in privésfeer keer meestal met grote regelmaat terug. Incidenteel geweld is wanneer
het geweld één keer of hooguit enkele incidenten zich voor doen. Structureel geweld is wanneer het
geweld wekelijks of dagelijks voorkomt. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen verschillende
vormen geweld:
- Fysieke mishandeling - Fysieke verwaarlozing
- Seksuele mishandeling - Psychische of emotionele
- Psychische of emotionele verwaarlozing
mishandeling - Financiële uitbuiting
Geweld in gezinnen heeft vaak een lange ‘aanloop’ en kan ook lang doorgaan. Het verloopt
procesmatig, min of meer voorspelbaar, en stopt niet vanzelf. Het wordt vaak alsmaar erger. Geweld
in gezinnen kan een gevolg zijn van geleidelijk oplopende spanningen. Een dreigende sfeer kan lang
duren en letterlijk bedriegend zijn. Uiteindelijk loopt de boel uit de hand: er wordt geschreeuwd,
geschopt, geduwd, enz.
Het cyclische verloop van geweld in intieme relaties: spanningen en dreigingen kunnen onder
invloed van angst en macht zodanig oplopen dat mensen het gevoel krijgen dat escalatie niet meer te
voorkomen valt. Als er uiteindelijk geestelijk of lichamelijk geweld gebruikt is, lijkt er een nieuwe
balans in de relatie te ontstaan. Vaak treden bij de pleger schuldgevoelens op. Er is vaak een periode
van rust, maar doordat de oorzaken van het geweld onbesproken en bedekt blijven, ontstaat er snel
weer een nieuwe irritatie en herhaalt het patroon zich. Hieronder staat de cyclisch verloop huiselijk
geweld schematisch weergeven.
,* HG = huiselijk geweld
Het schema verklaart ook hoe het
mogelijk is dat man en vrouw die
vandaag staan te kibbelen, morgen
weer innig op straat lopen. De
cyclisch duurt vaak 3 á 4 weken.
Naarmate de cyclus wordt
afgewerkt, wordt hij korter, tot er
wekelijks of dagelijks een explosie
van geweld plaatsvindt. Deze
cyclus komt voornamelijk bij 1
type geweld voor common
couple violence (uit de hand
gelopen ruzies).
1.3 Gevolgen van huiselijk geweld
Hoe ernstig de gevolgen zijn, hangt
af van allerlei factoren, zoals ernst en duur van het geweld, mate van intimidatie, frequentie van het
geweld, mate van macht en dwang van de pleger, mate van opgelegde geheimhouding, leeftijd van
slachtoffer, relatie tussen slachtoffer en pleger en de opvang na het geweld. Overlevingskracht en
draagkracht van het slachtoffer en steun vanuit de omgeving kunnen de ernst van gevolgen
afzwakken. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen:
1.3.1 Fysieke gevolgen
Uit onderzoek is gebleken dat lichamelijke klachten variëren van blauwe plekken en kneuzingen, tot
snijwonden, botbreuken, hoofdpijn, buikpijn, vermoeidheid, problemen met menstruatie, spontane
abortus of miskraam, maag-, spier- en gewrichtspijnen en gehoorstoornissen. 44% van slachtoffers
heeft medische hulp nodig, 1 op 8 slachtoffers heeft deze zorg meerdere malen of langdurig nodig.
Ook kindermishandeling kan leiden tot ernstig fysiek letsel; brandwonden, snijwonden, botbreuken,
vergiftiging, hersenbeschadiging of geslachtsziekten.
1.3.2 Psychische gevolgen
Mensen voelen zich vaak letterlijk misbruikt: hun gevoelens en behoeften zijn genegeerd. Huiselijk
geweld veroorzaakt schade aan het zelfbeeld en zelfvertrouwen en kan tot trauma’s leiden, ook bij
omstanders. Trauma’s hebben invloed op de werking van de hersenen, het geheugen en het
zelfbeeld. Ze veroorzaken gevoelens van schuld en schaamte en kunnen tot wanhoop, angst,
machteloosheid en woede leiden. Slachtoffers moeten vaak leven met een geheim, wat voor een
chronische bron van spanning en angst zorgt. Langdurig geweld ondermijnt het gevoel van veiligheid
en kan psychiatrische problemen veroorzaken zoals psychoses, persoonlijkheidsstoornissen,
zelfbeschadiging en suïcidaal gedrag.
Huiselijk geweld brengt slachtoffers in een isolement. Bij kinderen is het territoriumbesef
over hun lichaam en lichaamsgrenzen nog volop in ontwikkeling. Seksuele handelingen kunnen tot
een onontwarbare kluwen (ingewikkeld geheel) van emoties leiden. Kinderen duwen dit weg door er
niet over te praten, niet aan te denken en gebeurtenissen uit het bewustzijn te bannen, waardoor ze
in een isolement raken. Loyaliteit is een van de isolerende factoren.
,* HG = huiselijk geweld
Om te overleven moeten slachtoffers overlevingsstrategieën toepassen gezonde,
doorgaans niet-bewust gebruikte manieren om zichzelf te beschermen en overeind te blijven bijv.
door geweld uit geheugen te bannen of logische verklaring zoeken voor de pleger.
Overlevingsstrategieën kunnen ook contraproductief werken en een gezonde verdere groei in de weg
staan bijv. dissociatie; het vermogen om gedachten en gevoelens even weg te duwen en jezelf
even ‘weg te maken’. Dit kan helpen om pijnlijke situaties voor korte tijd te ontvluchten, maar er kan
ook een patroon ontstaan; wanneer een kind dit deed, doet hij dat misschien ook in nieuwe relaties
waar spanningen zijn. Hierdoor lopen nieuwe relaties vaak stuk; de nieuwe partner begrijpt niet dat
de ander zo afwezig en mat reageert, voelt zich niet begrepen en haakt af.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen gevolgen in verschillende typen mishandeling:
- Fysieke kindermishandeling leidt tot psychisch isolement en verstoorde sociale en
intellectuele ontwikkeling.
- Psychische mishandeling kan tot gevolg hebben da kinderen zich ontwikkelen tot ‘klampers’
of tot angstige, vermijdende mensen.
- Psychische verwaarlozing kan leiden tot ‘een onstilbare honger naar affectie’.
- Seksueel misbruik kan leiden tot schaamte- en schuldgevoelens, een verminderd gevoel van
eigenwaarde, angstreacties, psychosomatische klachten, relatieproblemen, twijfels over
seksuele identiteit, ‘verseksualiseerd gedrag’ en exhibitionisme.
Kindermishandeling kan leiden tot psychiatrische stoornissen; depressies, PTSS en
persoonlijkheidsstoornissen, waarbij binnen 1 persoon, twee of meerdere persoonlijkheden
voorkomen die afwisselend dominant zijn.
1.3.3 Psychosociale gevolgen
11% scheidt uiteindelijk van de pleger (hun partner), 3% verliest zijn baan en 2% kan niet naar zijn
baan toe. Volgens onderzoek verzuimd meer dan de helft van slachtoffers geregeld hele dagen.
Slachtoffers doen hun werk minder geconcentreerd en maken meer fouten.
1.3.4 Transgenerationele gevolgen
Partnergeweld heeft ook gevolg voor kinderen. Bij 25% van de huiselijk geweldincidenten zijn
kinderen daadwerkelijk getuige van het geweld tussen ouders; ze zien of horen het gebeuren. Bij 74%
waar een intensief casemanager wordt ingezet, zijn kinderen betrokken geweest bij het geweld
tussen ouders en bijna al die kinderen ook getuige zijn geweest. Jaarlijks 100.000 kinderen in ons
land getuige, waarvan 40% verhoogd risico heeft op emotionele problemen of gedragsproblemen. Er
is een grote kans dat die kinderen op latere leeftijd zelf gewelddadig worden of later zelf slachtoffer
worden van huiselijk geweld. Geweld wordt op die manier van de ene naar de andere generatie
overgedragen transgenerationele overdracht. Deze kans is vooral groot als kinderen al op heel
jonge leeftijd aan geweld tussen ouders blootgesteld worden. Als partnergeweld tot een trauma bij
kinderen leidt, heeft het verstrekkende gevolgen. Bij jonge kinderen kan het problemen met hechting
veroorzaken, hun zelfbeeld kan negatief worden en hun denken en doen kan verstoord raken.
Kindermishandeling en getuige zijn van huiselijk geweld zijn factoren die leiden tot jeugdcriminaliteit.
1.3.5 Maatschappelijke gevolgen
Huiselijk geweld brengt grote maatschappelijke kosten met zich mee; kosten voor hulp en opvang
voor slachtoffers, kosten voor behandeling van plegers en kosten van inzet van politie, justitie en
reclassering. Ook ziekteverzuim, sociale zekerheid en ziektekosten brengen hoge kosten.
, * HG = huiselijk geweld
1.4 Huiselijk geweld vanuit verschillende perspectieven
Bij de aanpak van huiselijke geweld zijn veel instanties betrokken. Huiselijk geweld kan daarom
vanuit verschillende perspectieven bekeken worden. Bij verschillende perspectieven horen
verschillende theorieën, die elk een andere oorzaak geven. Ook theorieën over de aanpak kunnen
verschillen. Hieronder worden 4 perspectieven van waaruit je huiselijk geweld kan benaderen
genoemd:
1.4.1 Huiselijk geweld als uiting van psychopathologie
In een aantal gevallen kan een duidelijk verband tussen het gepleegde geweld en een psychiatrisch
ziektebeeld worden gelegd. Een deel van de plegers is absoluut psychopathisch. Er is een tijdlang veel
aandacht geweest voor moeders die leden aan het syndroom Münchhausen by Proxy die moeders
zijn in staat hun kinderen ernstig te mishandelen in de hoop zelf aandacht te krijgen. Dit gebeurde
bijv. bij kinderen in ziekenhuizen moeders drukte kussens op het gezicht van een kind tot het
blauw zag, riepen om hulp en gaven verpleegsters de schuld. Als ze bewijs zagen, bleven ze vaak
ontkennen dat ze het zelf hadden gedaan.
Volgens gedragswetenschappers is elke gedrag aangeleerd en kan het, onder bepaalde
voorwaarden, ook worden afgeleerd. Gedrag wordt vaak aangeleerd door belonen als ouders hun
kind (bewust of onbewust) belonen voor geweld, leer het dat aan. Redenerend vanuit gedragstheorie
kan geweld dus een aangeleerde manier van communiceren zijn. Diverse soorten
daderbehandelingen zijn hierop gebaseerd. Plegers wordt systematisch nieuw gedrag aangeleerd:
geweldloze reacties worden beloond. Er wordt geleerd om bij dreigend geweld een time-out te
nemen, even weg te lopen en niet op uitdagingen te reageren, om zo geweld te vermijden.
1.4.2 Huiselijk geweld als uiting van machtsverschillen
Na de jaren 70 ontstond er een andere kijk op huiselijk geweld. Vrouwen wilde baas in eigen buik zijn
en er werd gepleit voor beter opleidingen voor meisjes en economische zelfstandigheid van
vrouwen. Er ontstonden blijf-van-mijn-lijfhuizen. Geweld in gezinnen (vooral partnergeweld) werd
vooral gezien als gevolg van machtsverschillen tussen mannen en vrouwen. Als vrouwen een sterkere
positie innemen, bestaat de kans dat mannen geweld gebruiken om hun machtsverlies te
compenseren. Deze machtsverhoudingen zijn ondertussen behoorlijk gewijzigd, maar verschillen zijn
er nog steeds. In Westerse landen zijn er nu meer hoogopgeleide, economisch onafhankelijke
vrouwen en meer vrouwen in topposities. Vrouwen in allochtone kringen moeten die inhaalslag vaak
nog maken vaak minder hoogopgeleid, minder contact buitenshuis en verhoudingsgewijs
afhankelijker van mannen. Vanuit dit perspectief bezien is er alle reden om aan te nemen dat
huiselijk geweld in allochtone kring vaker voorkomt.
Machtsverschillen zijn er ook tussen ouders en kinderen. Kinderen zijn voor hun ontwikkeling
afhankelijk van de zorg en aandacht van ouders. Er kunnen ook machtsverschillen zijn tussen
volwassen kinderen en oude ouders, die afhankelijk zijn van de zorg van hun kinderen. Hierom
kunnen kinder- en ouderenmishandeling voor een deel ook geduid worden als gevolg van
machtsverschil.
1.4.3 Huiselijk geweld, gedefinieerd vanuit het strafrecht
Sinds het begin van de eeuw zijn we ons meer bewust dat huiselijk geweld niet een privéprobleem is
dat binnen de beschutting van het gezinsleven achter de voordeur ontstaat en opgelost moet
worden; het is delictgedrag. Het is strafbaar en moet worden aangepakt. Gedrag dat in het Wetboek
van Strafrecht wordt genoemd, deugt niet. Als gedrag er niet in voorkomt, is er een grote kans dat
het wel oké is. Gedrag dat niet deugt, maar niet genoemd wordt, moet er alsnog in worden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bentelh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now