Summary
Volledige samenvatting Strafrecht (notities + HB)
- Course
- Institution
- Book
Volledige samenvatting Strafrecht (notities + HB) Alles staat hier in.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
amy-esseldeurs
Content preview
DEEL 4: DADER1. ZOWEL NATUURLIJKE ALS RECHTSPERSONEN
Strafwetboek werd geschreven vanuit oogpunt dat enkel natuurlijke persoon dader kon zijn van misdrijven, rechtspersoon
was een juridische fictie en kon geen misdrijf plegen (HvC).
Rechtspraak nam later aan dat een rechtspersonen wel dader kunnen zijn van misdrijven, maar dat ze daarvoor niet gestraft
konden worden en dat het misdrijf aan de verantwoordelijke natuurlijke persoon diende toegerekend te worden (HvC)
Er werd traditioneel een onderscheid gemaakt tussen:
- De wettelijke toerekening
> De wet duidt zelf aan wie strafrechtelijk verantwoordelijk is
> Vb. sociale wetten
- De conventionele toerekening
> De wet verplicht de rechtspersoon zelf de strafrechtelijk verantwoordelijke persoon aan te duiden
- De rechterlijke toerekening (ondergeschikt)
> Bij afwezigheid van de twee voorgaande gaat de rechter nagaan welke natuurlijker persoon strafrechtelijk
verantwoordelijk is
Maar de toerekening van de natuurlijke persoon leverde in de praktijk heel wat moeilijkheden op.
- Het is niet omdat de NP aangewezen wordt om de strafrechtelijke verantwoordelijkheid te dragen dat hij ook
daadwerkelijk strafrechtelijk verantwoordelijk is
- De NP kan aantonen dat hem geen schuld treft en hij dient te worden vrijgesproken
- Het vinden van de NP is niet altijd evident denk maar aan ingewikkelde fiscale vennootschapsconstructie of grote
bedrijven met een wirwar aan bevoegdheden van de leidinggevenden
De beste oplossing is het invoeren van de strafrechtelijke verantwoordelijkheid voor de RP
- In BE gebeurd bij wet van 4/5/99 waarmee de verantwoordelijkheid wordt ingeschreven in art 5 Sw (art. 5, lid 1
Sw)
- Voor de datum van de inwerkingtreding van de wet (2/7/99) kan een RP niet vervolgd worden
- Bijkomend gaat het hier over een verantwoordelijkheid van de RP voor eigen daderschap en eigen schuld
> Het is een autonome strafrechtelijke verantwoordelijkheid
> In Frankrijk is het bv een strafrechtelijke verantwoordelijkheid die wordt afgeleid van de fout van een NP
A) Rechtspersoon
Zowel de privaatrechtelijke als de publiekrechtelijke RP zijn SRV (HvC)
- Zowel vennootschappen als VZW’s
- Zowel de politieke RP (de staat en zijn territoriale onderverdelingen) als de openbare instellingen
> Politieke rechtspersoon: federale staat en de afsplitsing van dit door een vertegenwoordiger (overal waar
een vertegenwoordigend orgaan is)
> Openbare instellingen: die een deel van staatsmacht over nemen en uitvoeren
> Let op OCMW’s en de politieke rechtspersonen (federale staat, gemeenschappen etc.) maar vanaf
30/07/2018 door nieuwe wet die art 5, 4 de lid schrapte zij waren niet strafrechtelijk verantwoordelijk
vroeger
Vb. steden die privatieve intitiatieven hebben voor afval ophalen – indien misdrijf bij
uitvoering is de private instelling verantwoordelijk – STEL steden doen het zelf en plegen ook
misdrijf zouden zij niet strafbaar zijn was niet logisch
Sinds de inwerking treden zijn politieke personen wel verantwoordelijk : ook gemeentes en de
OCMW’s zijn strafrechtelijk vervolgbaar
, > Er is wel nog steeds een bijzondere regeling m.b.t. de bestraffing (zie verder) – de straffen die worden
opgelegd aan natuurlijke personen en rechtspersonen kunnen niet aan politieke personen worden
opgelegd, hier geldt een aparte regeling.
De wetgever heeft ook aantal groeperingen die geen rechtspersoonlijkheid hebben strafrechtelijk verantwoordelijk
gesteld: art. 5, 2 de lid Sw. wetgever heeft aantal groeperingen zonder rechtspersoonlijkheid onderworpen aan artikel 5,
2de lid. opsomming dat artikel is lange tijd achterhaald geweest omdat ze geen rekening hield met de wijziging van het
ondernemingsrecht en geen rekening hield met nieuw wetboek van vennootschappen ze is nu vereenvoudigd naar
vennootschappen in oprichting (geen rechtspersoonlijk maar wel handelsdaden kunnen stellen al: dus kunnen misdrijven
plegen) en maatschappen (= term voor alle vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid! – als je hiermee contracteert heb
je geen afgeschermd vermogen – vb. (1) tijdelijke handelsvennootschappen, zijn verenigingen van rechtspersonen die 1
groot werk tot stand te brengen zoals de bouw van een rusthuis – vb. (2) stille vennoten – vb. (3) onvolmaakte
vennootschappen, bestaan indien ze doelbewust geen uitgifte gingen neerleggen op de griffie waardoor ze geen
rechtspersoonlijkheid kregen, maar deze bestaan niet meer)
B) De misdrijven
In principe zijn RP strafrechtelijk verantwoordelijk voor alle misdrijven (HvC)
- SRV voor alle misdrijven die men KAN plegen
- Uitzondering: gevallen van wettelijke toerekening waar de wet zelf bepaald heeft welke natuurlijke persoon
(zaakvoerder, bestuurder, commissaris) strafbaar kan gesteld worden. Dan zal er geen vervolging kunnen ingesteld
worden tegen een RP.
> Als de wettelijke toerekening dateert van na de inwerkingtreding v.d. W. 4 mei 1999:
De wettelijke toerekening krijgt volle uitwerking
Als de RP niet past in de hoedanigheid waarop de wettelijke toerekening slaat is hij dus niet SRV
> Als de wettelijke toerekening dateert voor inwerkingtreding v.d. W. 4 mei 1999: kijken naar bedoeling
v.d. wetgever nagaan.
Als uit bedoeling blijft dat men die wettelijke inwerkingtreding heeft ingevoerd als remedie
tegen vroeger bestaan onverantwoordelijkheid van RP – dan is die wettelijke toerekening
impliciet opgeheven als de wetgever enkel de straffeloosheid v.d. rechtspersoon wou
opvangen: NIET TOEPASSEN
Als daarentegen dat de wetgever de bedoeling had om de SRV op een bepaalde natuurlijke
persoon te plaatsen dan blijft die inwerkingtreding haar uitwerking behouden als de
wetgever bepaalde personen wou strafbaar stellen omwille van hun bijzondere hoedanigheid of
verantwoordelijkheid: WEL TOEPASSEN.
Het is goed dat de vraag wie de natuurlijke persoon is er niet meer toe doet.
Materieel bestanddeel
Opdat evenwel de rechtspersoon vervolgd en veroordeeld kan worden is vereist dat het misdrijf aan de rechtspersoon kan
worden toegerekend. Een RP kan namelijk zelf geen fysieke handelingen stellen.
In art 5, 1ste lid wordt een drieledig criterium ontwikkeld om te bepalen of een handeling door een RP is gesteld. Als 1 van de
criteria vervuld is kan je zeggen dat het misdrijf door een rechtspersoon gepleegd is.
1. Misdrijf heeft een intrinsiek verband met de verwezenlijking v.h. maatschappelijk doel (= het voorwerp)
> Vb. doel is afvalt leggen – wordt door OH gedaan dus men moet openbare aanbestedingen binnenhalen
om dit te kunnen doen – kan je binnenhalen bij een AMBS – stel je koopt de ambtenaar om dan pleeg je
een misdrijf je mag geen misdrijf plegen ter verwezenlijking van het maatschappelijk doen
2. Misdrijf heeft een intrinsiek verband met de waarneming v.d. belangen v.d. rechtspersoon
, > Vb. vaak plegen RP misdrijven maar zelden uit passie (NP doen dit wel) – RP plegen misdrijven uit
hebzucht of overlevingsmodus (vb. bij faillissementsdreiging) aan wie komt dat misdrijf ten goede is
het basis criteria, niet wie heeft het gepleegd.
3. Misdrijf werd voor rekening van de rechtspersoon gepleegd
> Vb. misdrijf gepleegd voor rekening van natuurlijk persoon die voor RP handelt – dan is het geen
misdrijf door de RP
> Vb. misdrijf voor rekening van concurrerend persoon bij een omkoping – RP pleegt hier dan ook geen
misdrijf, het is gepleegd voor rekening van een derde
Deze criteria zijn alternatief en niet cumulatief (HvC). Door de rechtspraak worden zij ook verder aangevuld.
> Arrest 2019: gedraging niet enkel tot doel rechtspersoon te verrijken of effectief RP verrijkt heeft, dan nog kan men
van die gedraging zeggen dat het door de RP is gesteld.
Moreel bestanddeel
Hiervoor is geen wettelijk criterium ontwikkeld. (Doet men ook niet voor NP)
Het schuldelement zal moeten beoordeeld worden op het niveau van de RP zelf. Men moet kijken naar de feiten.
Vb. ongeval met metro die aankwam in een eindstation – metro kon niet stoppen en ontspoorde - de
vennootschap die de metro beheerde werd strafrechtelijk vervolgd daarvoor – het verweer was: we hebben
allerlei instructies gestuurd om de metro uit het systeem te halen – vanuit Hoofd van de vennootschap zeiden
ze dat ze alle opdrachten hebben gegeven die ze moesten geven (paper trail van boven naar beneden) – dan
is er een onderzoek geweest waarom er niet gereageerd werd – reactie: er is een paper train van onder naar
boven: er kwam reactie dat ze metro niet konden wegwerken door plaats te kort, dus het was aan het Hoofd
om daar eerst een oplossing voor te vinden – FEITEN SPEELDE HIER EEN GROTE ROL!!!!! HET GING HIER
OM FEITELIJKE GEZAGSDRAGERS
- De schuld staat vast wanneer het misdrijf het gevolg is van een beslissing wetens en willens binnen de RP of een
binnen de RP begane onachtzaamheid (HvC)
> De rechter mag voor de beoordeling steunen op handelingen of verzuimen van de NP’s die voor of
binnen de RP actief zijn (HvC)
> Het interne beleid van de RP zal ook een rol spelen
Intern beleid kan ervoor gezorgd hebben om de voorwaarden te creëren waarin het misdrijf mogelijk
werd
- Bijkomende besliste het HvC dat het moreel bestanddeel niet enkel kan worden afgeleid uit NP die een formeel
mandaat dragen om de RP te leiden
> Ook beslissingen van feitelijke gezagsdragers komen in aanmerking.
C) De natuurlijke persoon
De strafbaarheid v.d. rechtspersonen houdt niet in dat het misdrijf niet meer eveneens aan een geïdentificeerde natuurlijke
persoon kan worden toegerekend.
Of zowel de NP als de RP voor hetzelfde misdrijf veroordeeld kunnen worden is niet zomaar te beantwoorden.
- We lezen meer info in art 5, 2de lid oud Sw
- Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen:
> Wanneer de NP het misdrijf opzettelijk pleegde is cumul van de SVR RP en NP mogelijk en is de rechter
zelfs verplicht beide te veroordelen (HvC)
Let op: ook onopzettelijke misdrijven die opzettelijk gepleegd werden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amy-esseldeurs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now