Probleemstelling:
Wat is kwaliteit van leven en waarom is het een belangrijke uitkomstmaat bij patiënten
met dementie?
Leerdoelen:
1. Wat is dementie en welke soorten dementie bestaan er en de daarbij behorende
gevolgen (voor persoon zelf en/of naasten) en stadia?
Dementie = een syndroom waar verschillende cognitieve domeinen
(kennis/kenvermogen) zijn aangedaan en er een impact is op het dagelijkse leven. De
persoon kan niet meer zelfstandig functioneren als gevolg van een hersenziekte.
Verzamelnaam voor een tal van aandoeningen, Alzheimer komt hierbij het meeste voor.
Claassen JAHR (2016)
Iemand die leidt aan dementie kan niet meer zelfstandig functioneren als gevolg van
een hersenziekte. Het zelfstandig functioneren wordt bij dementie verstoord door
stoornissen in het geheugen, de oriëntatie, of in overzicht en planning (executieve
functies)
De oorzaak van de achteruitgang in het dagelijkse functioneren moet bij dementie liggen
in een aantasting van de hersenen, die leidt tot een stoornis in cognitieve functies.
Cognitieve functies:
1) Geheugen ?tijdelijk’ en ?opslag’ geheugen. Opslaggeheugen is onder te verdelen
in episodisch geheugen (geheugen voor gebeurtenissen) en semantisch geheugen
(geheugen voor feiten) daarnaast is er ook een geheugen voor aangeleerde taken
(fietsen, skiën).
2) Executieve functies uitvoerende functies zoals; planning, organisatie, oplossend
vermogen en het schakelen tussen twee of meer taken.
3) Oriëntatie besef van tijd(sduur) (wanneer), plaats (waar) en persoon (wie).
Belangrijke andere termen:
- Praxis; het vermogen een aangeleerde handeling uit te voeren (aankleden etc.).
o Stoornis hierin heet apraxie.
- Gnosis; herkennen van voorwerpen, vormen en personen.
o Stoornis hierin heet agnosie.
- Phasis; het vermogen tot gebruik en begrip van taal.
o Stoornis hierin heet afasie.
Scheltens P. (2015)
H1 diagnostiek en classificatie van dementie
Dementie is een syndroom verschillende cognitieve domeinen zijn aangedaan en er is
een impact op het dagelijkse leven.
Diagnose
Dementie wordt vastgesteld wanneer er cognitieve of gedragsmatige
(neuropsychiatrische) symptomen bestaan die:
1) Interfereren met het beroepsmatige of dagelijkse functioneren
2) Een achteruitgang zijn ten opzichte van een voorgaand niveau van functioneren
3) Niet verklaard worden door een delier of psychiatrische aandoening in engere zin
4) Cognitieve stoornissen worden vastgesteld met een combinatie van: anamnese bij
de patiënt en een betrouwbare informant met objectieve tests van de mentale
status, hetzij met behulp van ?bedside tests’, hetzij met behulp van
neuropsychologisch onderzoek
Pagina 1 van 17
, 5) De cognitieve- of gedragsstoornis betreft minimaal twee van de volgende
domeinen:
o Het geheugen
o De uitvoerende functies
o De visuospatiële functies (verwerken van ruimtelijke informatie)
o De taalfuncties
o Persoonlijkheid en gedrag
Oorzaken
Voor 70% van dementie veroorzaakt door de ziekte van Alzheimer. Resterende 30%
vasculaire dementie, dementie met lewylichaampjes, FTD en dementie door de ziekte
van Parkinson. De oorzaak is onbekend, behalve bij vasculaire dementie – hersenschade
ten gevolge van een gestoorde hersendoorbloeding. De andere vormen hebben als
overeenkomst dat er stapeling (aggregatie) optreedt van een abnormaal gevormd eiwit
dat zich in de loop der jaren verspreidt door het brein en zorgt voor schade aan
neuronen.
Soorten dementie
- Ziekte van Alzheimer
o Oorzaak: eiwitophopingen (plaques) in de zenuwcellen van de hersenen,
doordat de afbraak van dit eiwit niet goed verloopt. Door de ophopingen
gaan de verbindingen tussen zenuwcellen verloren, de hersenen
functioneren niet meer goed en de hersencellen sterven af. Er ontstaan
ook tangles (kluwen), wat eruitziet als een wirwar van draadvormige
eiwitten in een zenuwcel, die het functioneren van deze zenuwcel
onmogelijk maakt en waardoor deze dus afsterft.
- Vasculaire dementie
o Een storing in de bloedvoorziening van de hersenen. Velen hebben
voorgeschiedenis met hart- en vaatziekten.
- Lewy body dementie
o Oorzaak: in de hersenen van patiënt bevinden zich zenuwcellen met ?Lewy
Body’s’, dit zijn abnormale inkapselingen van eiwithoudend materiaal. Als
deze eiwitten worden afgezet, loopt de hersencel gevaar. De afwijkingen
bevinden zich vooral in de hersenschors. Erfelijke gevallen van de ziekte
zijn erg zeldzaam.
- FTD: frontotemporaalkwabdementie
o Oorzaak: het afsterven van hersencellen in de frontaalkwab
(gedragsgebied) en de temporaalkwab (taalgebied). Deze gebieden zijn
verantwoordelijk voor besluitvorming, coördinatie, emotionele reacties en
taalvaardigheid. In 25-40% is deze ziekte erfelijk.
o Komt vaak op jonge leeftijd voor (40-60)
Gevolgen
- Ziekte van Alzheimer - mensen met Alzheimer hebben moeite met:
o Het leren van nieuw informatie of onthouden wat er net gezegd of gebeurd
is, later zullen ze ook de dingen uit het verleden gaan vergeten.
o Oriëntatie – tijd en plaats
o Het gebruiken en begrijpen van taal – afasie
o Herkennen van voorwerpen en geluiden, en waar ze voor dienen – agnosie
o Het uitvoeren van handelingen – apraxie
o Het denken en beoordelen van situaties
o Veranderingen in het karakter en stemmingswisselingen kunnen ook
voorkomen
o Verloop: de symptomen worden erger naarmate de dementie vordert
(progressief). Deze achteruitgang kan snel of langzaam gaan. Er bestaat
geen behandeling.
Pagina 2 van 17
, - Vasculaire dementie - Symptomen: deze hangen af van welke gebied in de
hersenen er beschadigd is.
o Afname in het tempo van denken, spreken en handelen
o Moeite met concentratie
o Combinatie van geestelijke achteruitgang en lichamelijke verschijnselen
Hersenbeschadiging verlamming, spierverstijving, gevoelsverlies.
Vaak depressie – omdat mensen met vasculaire dementie nog lang
een goed besef hebben van hun ziekte.
o Verloop: de symptomen kunnen zich plotseling of langzaam ontwikkelen.
Het verloop van de ziekte in trapsgewijs, en symptomen kunnen toe- of
afnemen van dag tot dag.
- Lewy body dementie
o Symptomen: in het begin vallen aandachtstoornissen op, het geheugen en
uitvoeren van handelingen blijven langer goed. Er kunnen visuele
hallucinaties optreden, mensen kunnen vaak erg gevoelig zijn voor de
bijwerkingen op medicijnen tegen deze hallucinaties. Ze maken vaak
perioden van verwardheid door, worden depressief of krijgen waanbeelden.
Mensen kunnen ook last krijgen van Parkinson, dit komt doordat de
eiwitafzetting met name te vinden is in de ?substantia nigra’. Dit is een
gebied waar de controle over bewegingen zich bevindt.
o Verloop: mate ernst van de dementie en symptomen kunnen van dag tot
dag verschillen. Vaak wordt de verkeerde diagnose gesteld, waardoor ze
verkeerde medicijnen krijgen. Parkinson medicijnen werken niet voor
mensen met Lewy Body dementie.
- FTD: frontotemporaalkwabdementie
o Symptomen: er bestaan 3 vormen, ingedeeld naar de symptomen die
optreden:
Gedragsvariant: verandering in gedrag/persoonlijkheid
Emoties, gedrag, beoordelen van situaties
Primair progressieve afasie, Semantische dementie: verandering in
taal
Spreken, begrijpen, lezen, schrijven
Corticobasaal syndroom: verandering in motoriek
Bewegen, lopen, trillen, vaak vallen, coördinatie
o Verloop: de plaats van de beschadiging bepaald de symptomen.
Geheugenproblemen treden vaak pas later op.
Symptomen genoemd bij de verschillende soorten van dementie. Dit zijn o.a.:
- Zelfstandigheid verliezen
- Vermogen om taal te gebruiken verliezen
- Persoonlijkheidsveranderingen
- Vermogen om dingen, situaties en mensen te herkennen verliezen
- Mensen met dementie ervaren een sterk verlies van kwaliteit van leven. Ze
ervaren angst en verdriet over dit verlies en moeten hier mee om leren gaan. De
mensen rondom de patiënt hebben een groot risico op overbelasting en depressie.
Stadia in dementie
Verhey F. (2015)
H2 klachten en verschijnselen van dementie
Verschillende stadia van ernst van dementie
Predementie: beginstadium (GDS 2-3)
Subtiel; betreft zowel psychisch als lichamelijk functioneren. Stadium van verhoogde
kwetsbaarheid.
Lichte dementie: stadium van begeleiding (GDS 3-4)
Toename cognitieve stoornissen, zelfstandig wonen is alleen mogelijk met een zekere
mate van begeleiding of toezicht. Werk en sociale activiteiten zijn belemmerd. Patiënten
hebben vaak besef van hun achteruitgang, waardoor ze angstig en onzeker zijn.
Pagina 3 van 17
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esmeecox. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.