Nederlands: Taalbeschouwing 2 – Grammatica
Deel I: Het woord
- Woordontleding/woordleer: woordsoort benoemen o.b.v. syntactische,
morfologische & semantische kenmerken
- Zinsontleding/zinsleer: zinsdelen onderscheiden o.b.v. functie in zin
- ANS = Algemene Nederlandse Spraakkunst (= grammatica)
Voorzetsel/prepositie
Morfologisch
- Onveranderlijk
Semantisch
- Drukt relatie uit: relatie- of betrekkingswoord
o De scanner staat op de tafel.
Syntactisch
- Kan niet op zichzelf gebruikt worden, heeft altijd complement (vormen
samen voorzetselconstituent)
o Nominale constituent/substantief: Mieke houdt [van haar
buurvrouw]
o Vnw.:
Mieke houdt [van haar]
Vz. + pers. vnw. in objectsvorm
De VzC kan de vorm v/e voornaamwoordelijk bijwoord
aannemen (op dat > daarop)
Iets bij zich hebben: wederkerend vnw.
o Voorzetselconstituent: Wacht [tot [na het eten]]
o Bijwoordelijke constituent: [vanaf hier/daar]
o Bijzin: een cadeautje [voor als je jarig bent]
o Voorzetselbijwoord: Ik ben [naar buiten] gelopen.
- Voorzetselconstituent heeft nooit functie van onderwerp of LV
- Opgelet: vz-bw. zijn geen voorzetsels, er staat geen complement bij
Ze gaan samen uit uit = deel van scheidbaar samengesteld
ww.
Het boek is uit uit = predicaatsnomen
Ik zit boven boven = plaatsbepaling
Indeling
- Voorzetselcombinaties
o Zij loopt achter hem aan
o Hij loopt met haar mee
o Door de jaren heen
- Voorzetseluitdrukkingen: combinaties v. woorden met waarde van één vz.
p. 116 HB Spraakkunst
o Met medewerking van
o Door middel van
o Naar aanleiding van
, Voegwoord (conjunctie)
Morfologisch
- Onveranderlijk
Semantisch
- Relatie- of betrekkingswoord
Syntactisch
- Kan nooit op zichzelf gebruikt worden, moet dingen aan elkaar koppelen
- Voegw. + pers. vnw. in subjectsvorm is mogelijk
- Onderling niet combineerbaar: Hij is ziek *en maar hij komt toch
Indeling
- Nevenschikkend voegwoord: verbindt gelijkwaardige elementen (met
dezelfde syntactische valentie)
o Subst.: Jan en Piet; zowel Jan als Piet
Zowel…als… = reeksvormer = als het aantal
verbindingswoorden gelijk is aan het aantal leden
Voegwoord = als het aantal verbindingswoorden kleiner is
dan het aantal leden
o Adj.: dik en dun
o Vz.: licht is aan of uit
o PV’s: slaapt of waakt hij?
o Zelfst. zinnen: hij eet een boterham want hij heeft honger
NEVENSCHIKKING OF COÖRDINATIE
- Onderschikkend voegwoord: verbindt ongelijkwaardige elementen
o Verbindt twee zinnen, leiden bijzinnen in
Zelfst. zin (zin met voor-PV) + bijzin (zin met achter-PV)
Hij denkt dat hij een broek nodig heeft
o Volledige bijzin = bijzin met ond. + PV
o Beknopte bijzin = geen ond. + infinitief/VD
ONDERSCHIKKING OF SUBORDINATIE
o Soorten
Grammatisch verbindend: dat, of, om
Tijd: voor(dat), tot(dat), terwijl, zolang als, zodra, sinds, toen,
nu, als, wanneer, na(dat)
Toen: ‘op het moment dat’, eenmalig, eenmalige
periode in iemands leven (geen herhaling)
o Toen ik jong was…
o Toen ik die beelden zag, barstte ik in snikken uit
Als: herhaling, ‘telkens als’, ‘elke keer’
o Als ik die beelden zag, barstte ik in snikken uit
Wanneer: formele vorm van ‘als’
o Wanneer ik die beelden zag, barstte ik in snikken
uit
Causaliteit: omdat, doordat, aangezien, door, met
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller studywithme789. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
