Summary
Samenvatting - Inleiding tot de wereldgeschiedenis (UA_1014FLWGES)
- Course
- Institution
Samenvatting inleiding tot de wereldgeschiedenis a.d.h.v. lesnota's, PPT en syllabus. 15/20 behaald.
[Show more]
Seller
Follow
milanpiron
Content preview
WereldgeschiedenisLes 1: 13/02/2023
Kijken naar de verbanden tussen bepaalde delen van de wereld: hoe komt het dat Engeland
industrialiseerde en bv niet China maar dat China de industrialiseerde.
Twee grote scholen Wereldgeschiedenis
Grote overzichten over de geschiedenis van de wereld
Globale monografieën: 1 bepaalde regio of sector op globaal vlak bestuderen.
Voorbeeld Arm Vlaanderen vanuit globaal perspectief:
Rond 1840 heb je de Hungry forties: je hebt een economische crisis in Europa dan,
ziektecrisis met ziektes van andere continenten en een voedselcrisis waarbij er tekort was.
- Economische crisis wordt veroorzaakt omdat veel boeren linnen produceerde. Ze
hadden dit nodig om te overleven maar vanaf 1815-1830 vallen de koloniale markten
weg en met de Industriële revolutie wordt de handarbeid veel trager en duurder en
neemt de industrie de linnenhandel over.
- Ziektecrisis: choleracrisis, door de slechte hygiëne in de arbeiderssteden verspreid
cholera snel doordat drinkwater wordt besmet door de beerputten.
- Voedselcrisis: Cholera verspreidt zich vooral onder ondervoede mensen
Les 2: 20/02/2023
Aardappelziekte treed op in Europa in Kortrijk, vermoedelijk kwam het van New York. Dit
door besmette aardappels of vogel uitwerpselen dat gebruikt werd als meststop ten
compensatie van het intensieve gebruik van onze landbouwgrond. Deze meststof kwam van
eilandjes voor de kust van Peru en Chili.
In het begin werd dit ontgonnen door gevangenen omdat het arbeidsintensief waren. Nadien
waren er Indenturend Labourer; gastarbeiders van China etc worden als contractarbeiders
gecontacteerd maar ze dachten te belanden in de goudmijnen maar op de Chincha eilanden
waar de mest werd ontgonnen. Formeel zijn het geen slaven maar hun contracten kunnen wel
verhandeld worden.
,Van de eerste mens tot de vroegste
landbouw: de impact van ecologie en geografie.
“Waar het om draait, is de interactie van mensen met hun milieu en die wordt mee bepaald
door culturele en ideologische denkbeelden die niet onherroepelijk af te leiden zijn uit de
geografische en ecologische omgeving. “
Neolithische revolutie:
“Overal ter wereld begonnen mensen op verschillende tijdstippen voedselgewassen te
kweken.” De overgang van jager-verzamelaar naar sedentair is onbewust gebeurt
Innovaties als landbouw, veeteelt, metaalbewerking, complexe sociale structuren en het schrift
ontstonden onafhankelijk van elkaar in Eurazië, op het Amerikaanse continent en in Sub-Sahara-
Afrika, maar Euraziatische gemeenschappen waren altijd vroeger.
Die verschillen hebben niets te maken met aangeboren biologische vaardigheden of genetische
predestinatie, maar zijn een gevolg van de al dan niet vroegtijdige en/of geslaagde overgang
van jagen-verzamelen naar landbouw werd bepaald door het milieu waarin mensen leefden.
Men dacht vroeger altijd dat landbouw op één plaats is ontstaan en die via diffusie over de wereld had
verspreid. Dit verklaart bijvoorbeeld niet hoe landbouw tot in Amerika is geraakt.
“Agriculture: the worst mistake in the history of the human race”
Jared Diamond
Waarom schakelde mensen over op landbouw:
In het begin was dit zeker niet voordeliger, het blijkt uit archeologisch onderzoek dat
landbouwgemeenschappen harder en meer moesten werken dan jager-verzamelaars. Slechter gebit
hadden, meer ziektes en hongersnoden. Omdat ze juist op eenzelfde plek bleven terwijl de jager-
verzamelaars als nomaden leefde.
Waarom dan toch de omschakeling?
Dit was vaak niet meteen een radicale overschakeling maar juist eentje dat door de eeuwen heen
gebeurde. Vaak overlapte de twee voedselvoorzieningen elkaar nog met eventuele terugvallen.
,Bijna alle theorieën die de oorsprong van de landbouw proberen te verklaren, grijpen terug naar vier
factoren: technologische innovaties, sedentarisme, bevolkingsgroei en een veranderend aanbod van
voedsel.
6 Trap of sedentism – David Christian
1) Pre-adaptatie
Doordat de jager-verzamelaars eeuwenlang hebben rondgetrokken hebben zij een enorme
kennis opgebouwd van de Fauna en Flora
Jager-verzamelaars zijn niet persee nomadisch, boeren zijn ook niet persee sedentair. Er is
bv een nomadische vorm van veehandel. De Jager-verzamelaars wisten ook veel over de
fauna en flore bv hoe dierenkuddes liepen en zich verplaatsten, welke gewassen waar en
wanneer groeien). Zo grepen ze ook al in om gewassen en planten beter te laten groeien
door bv vijandige planten te verwijderen of planten te branden. Ze ontwikkelde ook
technologische innovaties zoals manden, sikkels met vuursteen opslagmiddelen, …
2) Sedentarisme leidt tot bevolkingsgroei
Als jager-verzamelaar was het niet praktisch om veel kinderen te hebben om deze mee te
sleuren want je kon maar 1 kind tegelijk dragen (Hierdoor maar 4jaar 1 kind) als ze
sedentair worden zal een vrouw 2 jaar 1 kind hebben om extra arbeid te generen. Wat
leidt tot een bevolkingsgroei
Ook omdat je als vrouw 25% vet moet hebben om een kind te baren en gaat enkel als je
sedentair bent.
Bevolkingsgroei doordat vrouwen sneller kinderen krijgen. Doordat de groep groter wordt
moet de groep zich ook beginnen verplaatsen van de rijkere gebieden naar minder rijke
gebieden zoals bv toendra’s.
3) Klimaatverandering ca. 9500 BCE
Oosten van de Middellandse zee (vruchtbare sikkel dus) werd kouder en droger. Hierdoor
is er minder wilde tarwe aanwezig maar de bevolking is wel gegroeid. Gevolg 4
4) Intensivering van de jacht en verzamelmethodes
Volgens wetenschappers had de bevolkingsgroei de limieten bereikt dat een jager-
verzamelaar kon dragen en waardoor je wel etensvoorzieningen moest intensiveren om
eten te verkrijgen. (Leidt tot het uitsterven van de mamoet)
Hierdoor krijg je wel een hoge druk op het milieu door de overbejaging en wilde gewassen
en de eerste boeren waren minder goed gevoed dan de jager-verzamelaars.
Klimaatverandering zorgt voor een terugval van voedsel. Ze gaan zich meer verspreiden
of de weinige gewassen dat je hebt gaan intensiveren door bv mest.
Ze willen niet overbejagen dus ze gaan experimenteren met landbouw en veeteelt
5) Toeval/agenacy
Het stond niet in de sterren geschreven maar de mensen moesten zelf nog steeds kiezen
om over te schakelen naar sedentarisme
6) Horticultuur agricultuur
Vroegstevorm v/d landbouw was gebasseerd op Horticultuur = gewassenteelt zonder
ploegen of trekdieren, met schoffel en een planstok. Dit zorgt voor een optstappeling van
technologische innovaties en de overgang naar sedentarisme in gemeenschappen met een
grote bevokingsgroei waar de intensievere jacht niet meer haalbaar was door de
bevolkingsgroei.
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 = trap of sedentism
,Verklaring:
Domesticatie van planten: we kunnen op fossiele vindplaatsen zien dat de stengel dikker is,
de plant groter en in clusters groeide
Domesticatie van dieren: stijging van bepaalde diersoorten, dieren worden kleiner (Os
verandert in koe), worden gevonden buiten natuurlijke habitat en we weten dat bij
gedomesticeerde dieren dat mannetjes geitenjong worden geslacht omdat ze na 2 jaar geen
waarde meer hebben, ze moeten gewoon fokken.
Bevolkingsgroei: gaan op onlogische plaatsen zich vestigen (zoals toendra’s), meer woningen
en minder megafauna maar meerkleinschalige diertjes en zaden
Plaatsen van de Neolithische revolutie:
De overschakeling naar landbouw was vroeger niet mogelijk door het klimaat van de ijstijd
Waarom de vruchtbare sikkel?
Drie redenen: voornamelijk gebasseerd op wilde granen
Het Mediterane klimaat van de sikkel van milde natte winters tot lange droge zomers
zorgde ervoor dat jaarlingen minder op de groei van hun stengel maar meer op de
groei van hun zaden zouden investeren. Groeien vlugger en kunnen langer door de
mens bewaard worden.
Voedzame wilde planten waren in de sikkel in grotere concentratie aanwezig dan
elders.
Veel zelfbevruchtende planten aanwezig, wat het kweken vergemakkelijkte.
Daarnaast had je hier veel plateau’s waarbij je kon experimenteren met hoogteverschillen
(wat voor verschillende oogstseizoen kan zorgen), grote diversiteit aan planten en dieren en
de gazelle stierf snel hieruit dus moesten ze improviseren.
Waarom werd er in 1 gebied een plant wel gedomenticeerd en in een ander niet?
De vraag die we ons moeten stellen is echter niet of er 1 domesticeerbare plant
aanwezig was, maar wel of er een bundel was die het voor jager-verzamelaars de
moeite waard maakte om op landbouw over te schakelen.
Je kunt niet overleven met 1 gedomesticeerde plant of dier maar je hebt een poule aan
beschikbaarheid nodig.
Koolhydraatrijk-gewas (tarwe, rijst)
, Dierlijke proteine
Gewassen voor kookolie (olijven)
Grondstoffen voor kleding (textiel)
Bij gebrek aan deze 4 zaken is de kans op terugval veel groter.
Dit alles was beschikbaar in de vruchtabre sikkel en hierdoor kon er landbouw gecreeërd
worden
Waarom dan niet noordwest europa
Sinds de middeleeuwen is dit NW Europa een vande vruchtbaarste gebieden in de wereld.
Landbouw kwam hier via migranten van Azie dat de technologie en hun taal meenmane.
Echter wordt veehoederij en brandlandbouw pas vervangen door graanteelt rond het jaar 0.
Dit door de aanwezigheid van toendra’s, naaldbossen en grote grasvlakten waar weinig
eetbare planten groeide maar wel veel groot vee aanwezig was ideaal voor jagers dus.
Hierdoor was hun voedselpakket voornamelijk dierlijke producten en de sedentaire goederen
waren heel gewenst zorgt voor spanningen tussen de nomaden en boeren met geweld tot
gevolg.
Domesticatie van dieren
Waarom is de domesticatie van dieren belangrijk? = 14 grote
landzoogdieren zijn met succes gedomesticeerd. Zij leverden uiteindelijk
vlees, melk, wol, leer, mest (voor de akkers) en spierkracht
Criteria voor de domesticatie:
Eerder domesticatie van herbivoren. Dit omdat je die kunt
voederen met planten, carnivoren moet je voederen met ander
vlees en die dus ook kweken
Willen dieren dat zo snel mogelijk groeien om hun maximale
spierkracht en voeding te leveren
Moet goed kunnen paren
Geen agressieve dieren maar makkelijk tembaar
Meestal sociale kudde dieren met een hiërarchie
Eurazië had door zijn grotere oppervlakte en ecologische diversiteit
meer kandidaten voor domesticatie. De mens arriveerde relatief laat in
Autralië/Amerika en werd er geconfronteerd met dieren die niet zoals
in Afrika en Eurazië gedurende honderdduizenden jaren geleerd
hadden om mensen te wantrouwen.
De megafauna werd er dan ook snel uitgeroeid door de mens.
Zo bleven er geen grote zoogdieren meer over die in aanmerking
kwamen voor domesticatie.
Gevolgen van de dierdomesticatie:
Ze leverden zowel primaire producten als secundaire producten:
Primaire: voeding, huiden en botten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller milanpiron. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now