Een leider draagt verschillende dingen bij aan een groep, het team of de organisatie:
a. De zorg voor veiligheid en bescherming: door onzekerheid te beperken en bescherming te
bieden (geven van info, maken van regels, bieden van veilige werkomgeving etc.).
Dit wordt beschouwd als het voelende aspect van leiderschap want een leider heeft oog voor
emotie en lost met compassie conflicten op.
b. Inspiratie en zingeving: het creëren van een gezamenlijk doel. Een leider kan dit stimuleren
door het geven van complimenten en het vieren van successen. Dit is het denkende element.
c. Ondersteunen en faciliteren: het regelen van middelen en het inrichten van processen om
het doel te behalen. Dit is het handelende aspect.
Leiderschap speelt al lang in de geschiedenis. Wel is de manier van leidinggeven in de loop van de
jaren flink verandert. De huidige generatie op de arbeidsmarkt neemt geen genoegen meer met
‘omdat ik het zeg. We zien een beweging naar minder hiërarchie en meer netwerkstructuren in
plaats van grote bedrijven. Wel staan veiligheid, zingeving en faciliteren nog vooraan.
Er zijn verschillende definities van leiderschap. De elementen in de definities zijn:
De persoon van de leider
Een (groep) volger(s)
De relatie tussen leider en volger
Een gezamenlijk doel en motiveren om dat doel te bereiken
Het gedrag van alle betrokkenen
Leiders moeten effectief en moreel zijn
Deze elementen (persoon, relatie, doel, motieven en gedrag) zijn voortdurend in beweging en in
ontwikkeling. Het geheel vormt een dynamisch proces.
Vroeger ging het meer om managen waarbij het draaide om POSDCORB (planning, organizing,
staffing, directing, co-ordinating, reporting en budgeting: Mintzberg). Tegenwoordig ligt de nadruk
meer bij leiderschap.
Men is sinds de industriële revolutie van kleine ambachtelijke bedrijfjes naar massaproductie gegaan.
Grote organisaties maakt arbeidsindeling noodzakelijk.
Horizontale arbeidsindeling = de verschillende stappen in het productieproces worden door
verschillende mensen uitgevoerd (de een doet dit, de andere dat, die doe dat etc.).
Verticale arbeidsindeling: de stappen van de horizontale moeten worden gecontroleerd door dat wat
erboven staat.
Management is gericht op efficiënt en effectief (zo min mogelijk kosten kwijt zijn en zoveel mogelijk
opleveren). Zij sturen mensen en processen aan, zien erop toe dat de afspraken worden nagekomen,
doelen worden gehaald en sturen waar nodig. Zij doorlopen de PDCA (plan, do, check, act) cirkel of
de Golden cirkel van Simon Sinek (wat, hoe, waarom).
Vandaag de dag hebben we meer te maken met professionals. Zij weten wel hoe zij hun werk
moeten organiseren, maar moeten zich maximaal inzetten voor de organisatie. De leider heeft als
taak om de professionals te inspireren en te motiveren zodat zij hun kennis en vaardigheden inzetten
voor het doel, het team en de organisatie.
Leiderschap is onlosmakelijk verbonden met macht. Zonder enige vorm van macht kan een leider de
volgers niet beïnvloeden.
Verschillende soorten macht:
1. Formele macht: de macht is op basis van je positie of functie gebaseerd, met middelen
(straffen en belonen) om de macht af te dwingen.
, 1.1. Is hier sprake van onderliggende wetten en regelgeving dan noemen we het ook wel
legitieme macht.
2. Expertisemacht: gezag of autoriteit op basis van kennis en ervaring.
3. Referentiemacht: invloed op basis van eigenschappen (iemands charisma of uitstraling) die
door volgers gewaardeerd worden.
Macht zit in het gehele systeem: in procedures, taal en in geschreven/ongeschreven regels. Leiders
zijn machtig als zij invloed hebben op structuren, formuleringen en processen.
Is leiderschap aangeboren of aangeleerd?
Psychologie: onderzoek naar persoonlijkheidstypen en karaktereigenschappen (Big five test). En de
motivatie (= de intensiteit, de richting en de volhaarding van pogingen om een doel te bereiken).
Sociologie: dynamiek in groepen. wat maakt dat de leider invloed heeft op de groep? (Stanford
gevangenisexperiment).
Afhankelijk van de invalshoek:
Staat de leider zelf centraal (psychologie, biologie) of is het proces tussen de leiders en
volgers (sociologie).
Is het onderzoek normatief (economie, filosofie) of descriptief (historisch, antropologisch.
Overkoepelde theorie (met betrekking van de context): er is geen wetmatigheid waaruit je precies
kunt afleiden wat je moet als leider of hoe je een leider kunt worden. Het hangt af van de situatie, de
tijd, de plaats, de persoon en de groep.
Globaal 3 boeken over leiderschap:
1. Biografieën
2. Boeken van leiderschap goeroes
3. Wetenschappelijke studies
Hoofdstuk 2
Wie is de leider
Wat maakt iemand tot een leider? Kun je leiderschap leren? -> een aantal vaardigheden is te leren,
maar bepaalde karaktertrekken maken het wel gemakkelijker. In de evolutionaire biologie is het zo
dat de beste exemplaren de leider worden. Er zijn zeker kwaliteiten waar je mee geboren wordt die
helpen, maar of deze talenten tot leiderschap leiden, hangt af van de oefening en de context.
Fysieke kracht is voor mensen in deze tijd niet meer relevant, maar qua uiterlijk blijkt wel dat de
gemiddelde leider lang is. Daarnaast zijn we geneigd mensen te volgen die welbespraakt zijn, een
aantrekkelijk, symmetrisch uiterlijk hebben en een man zijn. tegenwoordig doen er ook nog wel
andere factoren mee zoals intellectuele en emotionele intelligentie.
Eigenschappen van leider volgens Kirkpatrick & Locke:
1. Gedrevenheid
2. Leiderschapsmotivatie
3. Eerlijkheid en integriteit
4. Zelfvertrouwen
5. Cognitieve vermogens
6. Kennis van het bedrijf
7. Overige kenmerken: charisma, flexibiliteit, extraversie creativiteit.
Een aantal eigenschappen is aan te leren: het leiden van een vergadering, het aansturen van een
team etc. Maar sommige dingen moeten ook in je persoonlijkheid zitten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisah1998. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.23. You're not tied to anything after your purchase.