Beste bezoeker,
In deze samenvatting staan de hoofdlijnen van het vak Netwerksamenleving. De tekst is erg gestructureerd en bevat de belangrijkste woorden. Voor dit vak was geen boek benodigd. Let op: het kan per jaar verschillen wat er behandeld wordt, maar over het algemeen wordt er op hoofdlij...
,PowerPoint 1
• Het begrip netwerk staat voor de ‘verbindingen tussen groepen of systemen’. Het
woord duidt vaak op een structuur, ‘nodes’ (knooppunten) die aan elkaar zijn
verbonden op een niet-hiërarchisch manier. Zo zijn er sociale netwerken en
computernetwerken.
• Voorbeelden van netwerken zijn:
o Mensen → migratie, toeristen, studenten.
o Media → wereldwijde telecommunicatie.
o Financieel → mondiale geldstromen, internationale handel.
o Ideologisch → wereldbeelden, vrijheid, welvaart, terrorisme, democratie.
• Een sociaal netwerk bestaat uit een aantal mensen (of organisaties) die aan elkaar
verbonden zijn door betekenisvolle relaties. De ‘netwerken’ ontstaan door het denken
in verbindingen tussen personen, organisaties en dingen.
• Het concept netwerken is een nieuwe manier van kijken naar de wijze waarop de
wereld om ons heen verbonden is op economisch, cultureel en maatschappelijk gebied.
Er is een sociologische noodzaak om een nieuwe manier te ontwikkelen, om naar de
samenleving en organisatievormen binnen de samenleving te kijken. Het is een
analytisch hulpmiddel, om betekenis te geven aan de sociale problemen en daar
oplossingen voor te bedenken.
• We denken in netwerken, omdat niets in isolement gebeurt. De meeste gebeurtenissen
en fenomenen hebben verbintenissen met elkaar en worden veroorzaakt door een
enorme hoeveelheid stukjes van een grote complexe puzzel. Kleine oorzaken kunnen
grote gevolgen hebben. ‘Netwerken’ ontstaan min of meer spontaan en bottom-up.
• Er kan ook naar een breder perspectief gekeken worden:
o Tijd;
o Ruimte;
o Sociale netwerken; en
o Kennisgebied.
2
, Artikel: Boutellier – Nodale Orde
• De maatschappij verkeert in een overgangsfase: van een verticale naar een horizontale
wereld. Na het einde van de verzuilde samenleving is de complexiteit van de
samenleving enorm toegenomen. Dit heeft te maken met grote processen, zoals
globalisering, individualisering en informatisering. Men spreekt van een:
‘netwerksamenleving’.
• In de verzuilde samenleving werden de condities voor staatsburgerschap – waarden,
normen, gedragsvoorschriften – gerealiseerd door de gemeenschappen van de ‘civil
society’. Er was sprake van een min of meer vanzelfsprekend ‘civiel burgerschap’.
• Van de overheid wordt verwacht dat ze orde schept. Veiligheid vormt de noemer
waaronder zij deze nieuwe orde tracht te realiseren. Zij verwacht dat burgers daarvan
de actieve drager zijn.
• Netwerken hebben een immanente ordening van hubs, links en connectors. En zij
kennen principes van robuustheid en richting. Netwerken zijn zo bezien niet de
oorzaak van complexiteit, maar het antwoord erop. Ook in een netwerksamenleving
ontstaan nieuwe vormen van sociale ordening: nodale orde. Voor de continuïteit
daarvan is de betrouwbaarheid van de netwerkpartners cruciaal. Daarbij zijn twee
principes meer in het bijzonder van belang:
1. Controle; en
2. Vertrouwen.
• Op het terrein van veiligheid zijn dan drie scenario’s denkbaar:
1. Een controlestaat waarin de overheid ook de controle over het civiele
burgerschap aan zich heeft getrokken.
2. Een gefragmenteerde orde waarin verschillende actoren, plaatsen en
veiligheidsregimes een gedifferentieerd veiligheidsbeeld zullen opleveren: van
virtuele stadsmuren tot ‘beschermende gemeenschappen’.
3. Het gevoel erbij te horen en er te mogen zijn.
• De bepalende begrippen van de leeropdracht, veiligheid en burgerschap, zijn niet
onomstreden. In feite zijn ze allebei voorbeelden van wat de Britse filosoof Gallie
‘essentially contested concepts’ heeft genoemd.
• Veiligheid vinden we al terug in het Romeinse recht als ‘securitas’, in combinatie met
‘pax’ (vrede) en ‘libertas’ (vrijheid). ‘Securitas’ staat voor duurzaamheid en rust en
voor bescherming tegen geweld in het publieke domein.
• In de verzuilde context was de staat er voor de bewaking van de sociale grenzen. Het
strafrecht vormde de ultieme remedie. De sociale orde werd in belangrijke mate door
de civiele gemeenschappen – de zuilen – gerealiseerd. Veiligheid was het effect van
de ‘civil society’, van een min of meer vanzelfsprekende civiele orde.
• De ontzuiling laat de instituties van het civiele burgerschap achter in een enigszins
verlaten moreel landschap. Waar ze eerder lagen ingebed in een solide structuur, daar
zijn ze nu op zichzelf aangewezen om hun normatieve functie vorm te geven.
• Waar goed gedrag geen vanzelfsprekende resultante meer is van de civiele
samenleving, trekt de staat de sociale orde verder naar zich toe. Onder de noemer
veiligheid wordt getracht het geërodeerde civiele burgerschap een nieuw leven in te
blazen – goedschiks of kwaadschiks.
• Aan de wieg van het internet staat de onwaarschijnlijke combinatie van harde
wetenschap, militair onderzoek en de cultuur van de vrijheid, schrijft Castells. Het
gevolg van een ‘world wide web’ is de opkomst van de netwerkmaatschappij.
• De informatietechnologie faciliteert een proces van toenemende globalisering en
individualisering, waarvan de betekenis nauwelijks overschat kan worden.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller k1609. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.39. You're not tied to anything after your purchase.
