HF1: (kenmerken van)
wetenschappelijk onderzoek
Mensenkennis en wetenschappelijke kennis
Psychologie gaat om wetenschappelijke kennis à onderscheidt zich van mensenkennis
1. Mensenkennis
= het inzicht dat mensen tijdens hun leven opbouwen over hoe anderen zich gedragen
2. Wetenschappelijke kennis
= het inzicht dat mensen opbouwen o.b.v. wetenschappelijk onderzoek, moet aan duidelijke
voorwaarden voldoen à kennis heeft kwaliteitsgarantie
a) Systematische en geordende kennis
a. O.b.v. nauwkeurige observaties ordening aanbrengen en zo werkelijkheid
in kaart brengen.
b. O.b.v. protocollen en procedures om kennis controleerbaar en
verifieerbaar te maken
c. ßà MK: o.b.v. warrige, subjectieve, selectieve en toevallige indrukken,
eenmalige ervaringen en gebeurtenissen die mensen meemaken
d. ßà MK: vaak onderling tegenstrijdig en niet eenduidig te interpreteren of
controleren
b) Verklarende en voorspellende kennis
a. Op zoek gaan naar (oorzakelijke) verbanden en probeert daardoor gedrag
van mensen te voorspellen
b. O.b.v. wetenschappelijk onderzoek en door andere wetenschappers
bevestigd
c. ßà MK: via anekdotische evidentie op zoek naar verbanden, waardoor
verbanden gebonden zijn aan particuliere situatie van betrokkene
c) Veralgemenende kennis
a. Op zoek naar veralgemeende verklaringen voor gedrag van zoveel mogelijk
mensen
b. Empirisch getoetst en gebaseerd op bevindingen:
i. Die systematisch gecontroleerd werden
ii. Waarbij men zoveel mogelijk storende factors onder controle
houdt
c. ßà MK: beweert op zoek te gaan naar veralgemeende kennis, maar:
i. Die werd nooit getoetst
ii. Die men blindelings aanneemt zonder dat ze werden gecheckt
d) Objectiverende kennis
a. Zoveel mogelijk werkelijkheid te objectiveren door:
i. Zich te baseren op de feiten (empirisch)
ii. Zich als onderzoeker zo neutraal mogelijk op te stellen
b. ßà MK: laat zich vaak leiden door:
i. Subjectieve indrukken
1
, ii. Vooringenomen standpunt
iii. Waan v/h moment
Objectiviteit en neutraliteit
Als onderzoeker zo objectief mogelijk onderzoeken
Had onderzoeker belang bij uitkomst?
Maar niet alleen onderzoeker, ook wie opdracht tot onderzoek geeft of het financiert
Objectiviteit gekoppeld aan confirmability (bevestigbaarheid)
In welke mate kan onderzoeksbevindingen door anderen worden
bevestigd/ondersteund?
à We streven naar volledige neutraliteit of waardevrijheid
Als onderzoeker nog steeds een mens in het onderzoek
Belangrijk is dat onderzoeker dit niet verdringt, verdoezelt of verzwijgt
Belangrijk is dat onderzoeker dit durft te vernoemen en erover bezint
Oplossing om zo groot mogelijke objectiviteit te bereiken:
a) Negative case analysis
a. Onderzoeker gaat doelbewust op zoek naar afwijkende of tegenstrijdige
voorbeelden en gaat confrontatie aan met wat niet past in het plaatje
b. Verruimt hij zijn blikveld
c. Soliditeit (robuustheid, degelijkheid) v/d bewijsvoering en hypotheses wordt
getest
d. Bv. Bij een onderzoek naar een nieuwe therapie bij depressie, doet een
onderzoeker een negative case analysis waarbij hij onderzoekt waarom
bepaalde patiënten NIET worden geholpen
b) Bewust zijn van confirmation bias en ertegenin gaan
a. = neiging om informatie te zoeken en onthouden die onze huidige
overtuigingen bevestigt of informatie in de richting van onze overtuigingen te
interpreteren
Betrouwbaarheid
= mate waarin het resultaat onafhankelijk is van toeval
Onderzoek betrouwbaar= weinig toevallige fouten in resultaat
Als je betrouwbaar onderzoek herhaalt, moet je hetzelfde resultaat bekomen
Soorten betrouwbaarheid:
a) Interne betrouwbaarheid
a. Controleerbaarheid (auditability/accountability) van een onderzoek
b. Mate waarin onderzoeker voldoende transparant is om derden toe te laten na
te gaan hoe het onderzoek is verlopen
c. Onderzoeker moet verantwoording afleggen over keuzes en bijsturingen of
aanpassingen
d. Dit kan door:
i. Audit trail= gedetailleerd verslag maken van alle stappen in het
onderzoeksproces
2
, ii. Peer debriefing= overleg plegen en feedback vragen aan collega’s (die
voorts niet betrokken zijn) in de loop v/h onderzoek
b) Externe betrouwbaarheid
a. Mate waarin onderzoek herhaalbaarheid of repliceerbaarheid is
(replicability/reproducibility)
b. Als iemand anders onderzoek zou overdoen o.b.v. dezelfde aanpak, dan moet
die tot hetzelfde resultaat komen
c. Dit kan door het onderzoek te herhalen:
i. Adhv dezelfde methodes en dezelfde doelgroep
ii. Adhv dezelfde methodes en andere doelgroep
iii. Adhv andere methodes en dezelfde doelgroep
à Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid
Mate van overeenstemming tussen verschillende beoordelaars
Kan je berekenen (NK) en wordt uitgedrukt in Cohen’s kappa:
o Pa= percentage overeenkomsten (agreements)
o Pc= verwachte percentage overeenkomsten puur gebaseerd op toeval
(coincidence)
o Waarde tussen -1 en 1
Validiteit
= mate waarin de resultaten v/h onderzoek
Ook van toepassing in andere context
Kunnen worden veralgemeend
Betekenis hebben buiten de grenzen van onderzochte casus
Soorten validiteit:
a) Interne validiteit
a. Mate waarin je zeker bent dat er geen systematische fouten in resultaten zijn
geslopen door je onderzoeksmethode of meetinstrument
b. Mate waarin je kunt concluderen dat resultaten daadwerkelijk te wijten zijn
a/d variabele(n) die je bestudeerd hebt
c. Er kunnen fouten gemaakt zijn
i. Bij het invoeren v/d gegevens en per ongeluk een verkeerd antwoord
aangekruist
ii. Doordat de geïnterviewden sociaal wenselijke antwoorden hebben
gegeven ipv hetgeen ze echt dachten (= sociale
waarschijnlijkheidsbias)
b) Externe validiteit
a. Mate waarin de resultaten v/e onderzoek kunnen worden toegepast
i. Op een andere populatie
ii. In andere situaties
3
, iii. Op andere tijdstippen
b. Hoe algemeen zijn de resultaten?
Verschil tussen validiteit en betrouwbaarheid
Validiteit: mate waarin onderzoek vrij is van systematische fouten of bias
Betrouwbaarheid: mate waarin onderzoek vrij is van toevallige fouten en bij herhaling tot
dezelfde resultaten leidt
1. Bijna altijd zelfde resultaat, maar ver
van
de roos
2. In de buurt van de roos, maar elke
keer
anders
3. Niet bij de roos en elke keer anders
4. In de roos en altijd hetzelfde
Controleerbaarheid en reproduceerbaarheid
Bereik je door:
1. Transparante methodesectie
a. Uitleggen welke stappen je hebt gezet om onderzoeksvraag te beantwoorden
b. Iemand die niets met je onderzoek te maken heeft, moet het kunnen herhalen
o.b.v. de uitleg
c. Bv. welk type onderzoek (kwantitatief/kwalitatief), welke onderzoeksmethode
(interview/enquête), wie zijn de participanten (leeftijd/opleidingsniveau),
welk materiaal gebruikt, welke procedure, welke data-analysemethode…
2. Duidelijk formuleren en vaag taalgebruik vermijden
3. Duidelijke bronverwijzing
4. Contactgegevens vermelden
Geloofwaardigheid (credibility)
= mate waarin de bevindingen de realiteit weergeven
Op 2 manieren kan geloofwaardigheid vertekend worden:
1. Door reactiviteit in het onderzoek
a. = invloed die onderzoekshandelingen hebben op de waarneming
b. Gedrag aanpassen van zodra ze weten dat ze worden geobserveerd
2. Door vooringenomenheid of bias v/d onderzoeker
a. Afkomst, achtergrond, status, opleiding, interesses… hebben invloed
HF2: Het onderzoeksproces
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aukepollet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.52. You're not tied to anything after your purchase.