- Een poging tot definitie, die (gelukkig) mislukt:
o One damn thing after another
o De geestelijke vorm, waarin een cultuur zich rekenschap geeft van haar verleden
o The past had gone and history is what historians make of it when they go to work
- Er is geen consensus onder historici over de rol van het verleden en het belang van het
verleden en hoe het bestudeerd zou moeten worden.
Verleden en geschiedbeschrijving zijn niet hetzelfde
- De term < geschiedenis > verwijt naar beide
o Het verleden
o Geschiedschrijving
- Fundamenteel onderscheid tussen verleden en wat historici daarover schrijven
o Geschiedschrijving: constructie van taal en tekst
Verhaal van het verleden, het historische werk geeft vaak 1 soort
beschrijving van het verleden.
o 1 historisch werk = 1 lezing van (delen van) verleden
- Bepaalde groepen, sociale klassen en gebeurtenissen uit het verleden ‘afwezig’ in de
geschiedschrijving.
o Zo kwamen vrouwen vrijwel niet voor in geschiedschrijving. Feministische historici
proberen deze terug de geschiedenis in te schrijven
Rol van het verleden
- “History in the wider sense is all that has happened, not merely all the phenomena of human
life, but those of the natural world as well. It is everything that undergoes change; and as
modern science has shown that there is nothing absolutely static,
therefore, the whole universe, and every part of it, has its history” (1911 - Encyclopædia
Britannica)
o Het verleden bepaald het hele universium
- Ons persoonlijke verleden vormt ons, maakt wat wij zijn
o Wij zijn ons eigen verleden
- Ons bewustzijn: vanuit ons verleden gericht op de toekomst = menselijk bewustzijn als
fundamenteel ‘tijdelijk’
- Naast ieder individu houdt ook iedere gemeenschap zich met haar collectieve verleden bezig
o Collectieve geheugen
Waarom het verleden bestuderen?
- Geschiedschrijving hoeft niet nuttig te zijn
o Duitse school: geschiedschrijving hoeft niet nuttig te zijn, maar zij vonden dat je
geschiedenis ging bestuderen om de geschiedenis zelf.
o Verleden bestuderen omwille van zichzelf: weergeven ‘wie es eigentlich gewezen’
(Ranke)
Opgelet: ‘de’ werkelijkheid en totale objectiviteit bestaan niet.
Je moet het doen met de informatie die aangeleverd wordt.
o Verhalen maken die mensen amuseren en inspireren
, Opgelet: boeiende verhalen goed, maar niet < anything goes >
Anything goes is naïef, want niet alle verhalen zijn mogelijk in de
samenleving
Postmodernisten
o Aangename bezigheid: werk en status voor historici
Opgelet: eigenbelang van historicus en verlokking van fraude
- Daniel Lord Smail (deep history – Harvard): “I work under the assumption that history is not
a political science designed to explain the present. It is an anthropological science designed
to help us understand humanity”
o Geschiedenis is geen politieke wetenschap die meteen nuttig moet zijn vandaag. Wij
zijn al tevreden al we beter inzicht krijgen in het complexe verleden.
Gebruik/misbruik van verleden
- Macht, controle en beïnvloeding
- Ideologische motieven en toe-eigening van ‘de’ geschiedenis
- “Owning history ... has become something of a battleground, especially for those with
ideological agendas that arguably include most people who set out to record history ... Jews
and Arabs tell very different stories about the creation of the State of Israel and about the
subsequent history of the Palestinian people”
Toch nut/waarde?
Twee kampen in geschiedschrijving: beschrijven en verklaren
1. Beschrijven
- Sluit aan bij de Duiste school
- Voorkomen dat we vergeten: bv de holocaust
- Lessen trekken, of de voorbeeldfunctie van de geschiedenis
o Welke lessen precies, hangt af van historicus en tijdsvak
o The one thing we have learned from history is that we don't learn from history”
(Winston Churchill)
- Complexiteit beschrijven = nuance aanbrengen, mythen doorprikken
2. Verklaring: via het verleden het heden beter begrijpen
- Ontwikkelingen ontdekken en verklaren
o Verandering: verschuivingen, omwentelingen, groei
o Continuïteit: terugkerende patronen, verbanden of rode draad
Het heden is nooit een herhaling van het verleden.
- Inzicht in samenhang en proces = besef van complexiteit
o Kritisch: wat zit er achter actuele fenomenen, hoe gegroeid?
o Vermijden van common sense en stereotiepen
- Verwachtingshorizon van de toekomst aftekenen
o Hoeveel van heden is niet bepaald door verleden en blijft open als domein van
keuze?
o Het er niet om: zo gaat het er in de toekomst uit zien, maar het gaat om: dit zijn de
marges waaronder deze situaties zich zouden kunnen afspelen.
, 3. Historisch onderzoek kent ook belangrijke beperkingen!
- Historici zelf niet vrij common sense en stereotiepen
o Zijn niet vrij van vooroordelen, kort door de bocht
- Geen pasklare antwoorden op actuele vragen: what works?
o Beter antwoord op de vraag: what does not work?
- Geen toekomstvoorspellingen mogelijk! Wel verwonderd omkijken en (on)mogelijke
scenario’s
- Opgelet voor overdreven determinisme. Er zijn steeds alternatieve wegen
Historici, hun ‘feiten’en interpretatie
- De moeilijke relatie tussen feit en interpretatie = kernprobleem in de geschiedschrijving
o Er moet beroep gedaan worden op bronnen
o De historicus maakt van de bronnen een verhaal
o De vraag blijft altijd of het verhaal in overeenstemming is met wat werkelijk gebeurt
is.
o Tussen elke stappen vindt interpretatie plaats
-
- Bij elke stap in de keten: interpretatieproblemen
- Stap 1: Waarnemen en registreren = interpreteren
- Stap 2: Historici geen eigen waarneming, moeten moet sporen werken
- Alle mogelijke sporen/getuigenissen kunnen bronnen zijn
- Bronnen zijn ook interpretaties of uitspraken over feiten
- Bronnen kunnen op hun beurt op verschillende manieren geïnterpreteerde/gelezen worden
- Stap 3: Ordenen van informatie uit de bronnen in een verhaal: opnieuw interpretatie
o Afhankelijk van de invalshoek en afhankelijk van welke factoren je meer gewicht
hangt (industrialisatie of verstedelijking) heeft invloed op de manier waarop je
bronnen interpreteert.
- Bronnen kunnen misleidend zijn of vals
Falsa en bronnenmanipulatie
- Van alle tijden en in alle soorten
o Veroudering van bronnen
- Van kwaad opzet tot slordigheid
- Vervalsingen op het spoor komen is moeilijk
- Vals van echt onderscheiden
o Via materiaal, taalgebruik, technische kenmerken, inhoudelijke inconsquenties
o Ontwikkeling van bepaalde stukken kan niet voor een bepaalde datum gemaakt
worden.
- Enkele beruchte voorbeelden:
o Voorwerpen, teksten en beelden
Allemaal interpretaties?
, - Niet allemaal. Enkele spelregels van de historische bewijsvoering:
o Kritische juxtapositie van de bronnen
Het afwegen van getuigenissen= vergelijken van onafhankelijke bronnen
Principes van Bernheim & Langlois-Seignobos
Valkuilen: mythe van unanimiteit: woord tegen woord
o Redeneringen opbouwen
Falsificatietechniek (Popper): een hypothese of mogelijke verklaring is
bewezen zolang ze niet wordt tegengesproken/ontkracht
Redeneringen in het negatieve: het zwijgen van de bron
Opzettelijk zwijgen, dus belangrijk punt? Probleem: bronnen zwijgen
wel vaker en dan onopzettelijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisabuwalda. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.68. You're not tied to anything after your purchase.