Handboek Organisatie en Management. Een praktijkgerichte benadering
Samenvatting van het vak Organisatiekunde. Hoofdstuk 9 "Leiderschap en Management". Alles wat je moet weten van hoofdstuk 9 staat hierin beschreven. Samenvatting goedgekeurd door vakdocent! Het boek is "Handboek Organisatie en Management" 9e druk. Samenvatting is gemaakt op basis het handboek. ISBN...
Hoofdstuk 9 Leiderschap en Management
9.1. Inleiding
Een manager kan gedefinieerd worden als een persoon die het handelen van andere mensen in
een organisatie op gang brengt en stuurt. Ze zijn verantwoordelijk voor het resultaat van een
divisie of afdeling en geeft leiding aan een groep medewerkers.
Leiderschap kan gedefinieerd worden als het specifieke vermogen om mensen te volgen.
Managers en leiders zijn niet hetzelfde:
-Wat doe je?
• Manager: ik heb een baan met rechten en verantwoordelijkheden
• Leider: ik vervul een rol met of zonder formele functie
-Hoe wordt je het?
• Manager: wordt benoemd door hogere managers
• Leider: ik wordt geaccepteerd door anderen die willen volgen
-Welke middelen heb je?
• Manager: Heb formele bevoegdheden om opdrachten te geven, geld besteden, te
beoordelen en te corrigeren.
• Leider: heb informele autoriteit die is gebaseerd op vertrouwen, vaardigheid, inspiratie en
overtuigingskracht.
Aangestelde managers moeten inzien dat de formele macht die verkregen is uit de benoeming
geen garantie is om een succesvolle leider te zijn of te worden.
9.2. Management
Onder management wordt de organisatieleiding verstaan die tot taak heeft de onderneming te
besturen. Het managementteam kan men managers met verschillende deskundigheden
aantreffen, afkomstig uit de functionele gebieden die in de organisatie worden onderscheiden.
9.2.1. Werkzaamheden van de manager
Managementniveaus
Met groei van organisatie ontstaat er een behoefte om een scheiding aan te brengen tussen
uitvoerende werkzaamheden en leidinggeven. Het aantal managementlagen hangt af van de
omvang van de organisatie. Topmanagement is verantwoordelijk voor de gehele leiding van de
organisatie. Middenmanagement stuurt activiteiten aan van de uitvoerende medewerkers. Deze
kan uit meerdere lagen bestaan hierbij is het niveau van lager management in de organisatie
opgenomen. Lager management bestaat uit groepsmanagers, die tussen de uitvoerende
medewerkers en het middenmanagement in zitten.
Genoemde managementniveaus kennen verschillende bestuurlijke taken. Beleids formulerende
taken zijn taken die op het terrein liggen van vooruitzien, voorspellen en organiseren. Beleids
uitvoerende taken hebben vooral te maken met het delegeren van werkzaamheden en het
controleren en motiveren van medewerkers.
,Activiteiten van het management
Je heb functionele en algemene managers. Functionele managers zijn verantwoordelijk voor
één activiteit die binnen een organisatie verricht moet worden. Voorbeeld is de manager van
inkoop en de marketingmanager. De algemene manager is verantwoordelijk voor alle activiteiten
binnen het organisatorische gedeelte. Voorbeeld is een businessunitmanager.
Binnen werkzaamheden van het management is een aantal tendensen zichtbaar:
-Organisaties worden steeds meer afgeplat. In organisaties minder managementniveaus en
managers aanwezig zijn, vanwege integratie van het lager en middenmanagement.
-Taak van manager bestaat in toenemende mate uit coachen van medewerkers en steeds
minder uit het directe leidinggeven.
-Verschuivingen van functionele naar algemene managers. Wordt veroorzaakt door
organisatieontwikkelingen. Ze worden steeds meer opgedeeld in meer of minder autonome
units, die verantwoordelijk zijn voor bijvoorbeeld alle activiteiten gericht op een product-
marktcombinatie.
9.2.2. Rollen van de manager
Managers moeten mensen en middelen sturen in een organisatie. Drietal rollen een rol bestaat
uit een gedragspatroon dat verwacht wordt van iemand.
Interpersoonlijke rollen
Deze rol bestaat uit contacten onderhouden buiten de eigen organisatorische eenheid. Deze
contacten zijn als het ware een eigen extern gericht informatiesysteem, dat gebruikt kan
worden bij de werkzaamheden binnen de eenheid.
Informationele rollen
Manager dient te beschikken over voldoende informatie om zijn organisatie te kunnen besturen.
Informatie wordt steeds belangrijker om adequaat te kunnen ingrijpen in een voortdurend
veranderende omgeving.
Besluitvormende rollen
Aan de hand van de verzamelde informatie en persoonlijke contacten zal de manager kansen
en bedreigingen vanuit de omgeving alsmede de sterkte en zwakke kanten van de organisatie-
eenheid vertalen in beslissingen. Elke keer moet de manager beslissingen nemen over een
optimale inzet van mensen en middelen voor de realisatie van de doelstellingen.
De belangrijkste werkzaamheden van managers zijn: controleren, plannen, nemen van
beslissingen, organiseren, personeelsbeleid, communiceren, motiveren en leidinggeven.
9.2.3. Topmanagers
De topmanager in een organisatie is, ondanks een vergaande decentralisatie van
bevoegdheden, de belangrijkste inspirator en initiator van de huidige moderne onderneming. Ze
zijn verantwoordelijk voor successen en faillissementen van organisaties. De topmanager zal
een great communicator moeten zijn die zijn medewerkers inspireert.
, 9.2.4. Middenmanagement
Het middenmanagement worden in beginsel alle leidinggevenden onder het topmanagement
aangeduid. Het is belangrijk, want ze moeten uitvoering geven aan het algemene beleid en
veelal direct leiding moet geven aan de uitvoerenden. De belangrijkste taken zijn:
- Leidinggeven aan en sturing van activiteiten
- Plannen
- Onderhouden van interne en externe contacten
- Organiseren van de werkzaamheden
Er komen steeds meer beleids formulerende taken bij het middenmanagement te liggen. Het
topmanagement kan prachtige plannen initiëren, maar het middenmanagement zal deze
moeten overbrengen naar de medewerkers en hen hiervoor moeten motiveren.
Een ontwikkeling waarmee het middenkader nu en in de toekomst te maken heeft en krijgt, is
het verminderen van het aantal managementlagen. Dit heeft ook te maken met consequenties
voor managementstijl en personeelsbeleid. Het doorgroeien naar een hoger managementniveau
is slecht voor een aantal mensen mogelijk. Er zal meer gebruik worden gemaakt van horizontale
verplaatsing.
9.2.5. Managers bij de overheid
Managers zie werkzaam zijn bij de overheid worden anderen eisen gesteld. Dat is omdat bij
overheidsmanagementfuncties de bestuurlijke-politieke factor van groot belang is. Steeds meer
verantwoordelijkheden en bevoegdheden worden gedelegeerd naar de ambtelijke top. Ze staan
voor de taak om de mensen te inspireren en te motiveren hij de uitvoering van het beleid. Aan
topambtenaren bij ministeries en centrale overheidsorganen worden andere eisen gesteld dan
aan topmanagers in de marktsector. Redenen hiervoor zijn:
- Overheid kent geen marktgerichte organisatie. Het richtsnoer voor handelen wordt niet
direct bepaald door de afnemer van de dienst maar door de wil van de
volksvertegenwoordiging.
- Bij de overheid is de bijdrage van het management aan het financiële eindresultaat
minder goed aan te geven dan in de marktsector. In het bedrijfsleven worden deze
effecten zichtbaar in de financiële positie van de onderneming.
Bij managementfuncties bij overheidsinstanties worden steeds vaker vervuld door mensen met
een specifieke managementopleiding in plaats van vakspecialisten. Ook treffen we steeds vaker
managementprofiel aan dat overeenkomt met dat van het bedrijfsleven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JanKooijman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
