HOOFDSTUK 3: FYSIOLOGIE VAN NEUROTRANSMITTERS EN HUN RECEPTOREN
NEUROTRANSMITTERS, RECEPTOREN EN HUN EFFECTEN
o Acetylcholine
Postganglionaire neurotransmitter van PS ZS
Nicotine R: ionotroop
Muscariene-R: metabotroop
Nucleus basalis meynert (RAS) neocortex, hypocampus en amygdala
Thv dorsale tegmentum ook een belangrijke cholinerge nucleus thalamus
o Amine-neurotransmitters
Catecholaminen:
Adrenaline
Vnl functie buiten de hersenen
Noradrenaline
Afgebroken door MAO en COMT
Locus ceruleus : alertheid bij onverwachte prikkels
Vnl naar g. cingulum
pontine
Lateraal tegmentaal systeem: regulatie hypofysaire hormonen: stemming en
gemoedstoestand
Dorsale motor nucleus n. X
Nucleus van tractus solitarius
Alfa1 en 2 en beta 1 en 2 receptoren
Alfa 1: postsynaptisch
Alfa 2: presynaptsich= autorecpetoren
Beta 1: verhoogt alertheid door noradrenerge locus ceruleus verhoogt
exciteerbaarheid door sluiten van K+ ca2+ kanalen
Effect op gemoed en stemming
Tyrosine dopa dopamine noradrenaline epinerfrine
Dopamine
D1-receptorfamilie: activatie Ca2+ signaal + vorming IP3 camp conc stijgt
D2-receptorfamilie: onderdrukt Ca2+ signaal + k+ stroom camp conc zal dalen
(amf en cocaine)
Executeive functie in PFC (cogn controle over gedrag, planning en beslissingen,
gedragskeuzes, bijsturen van gedrag
Hypofyse: inhibitie van prolactine en dus lactatie
Mediale PFC
Dorsaolaterale PFC
Orbitofrontale en ventromediale PFC
Projectiesystemen
Mesolimbisch
Mesocorticale
nigrostriataal
Ventraal teg area nucleus accumbens
Ziekte van Parkinson
, Depletie van dopamine in nigrostriatale systeem
Schizofrenie
Verstoorde reactiviteit thv meoslimbisch en mesocorticaal systeem
D2-R antagonisten: antipsychotische farmaca
Belongingssysteem en verslavingsgedrag
VTA nuc accumbens
Rookverslaving: activatie dr nicotinereceptoren
Alcohol: presynaptische GABA -R (inhibitie)
Opiaten: mu-R op GABA-erge interneuronen disinhibitie
Canabinoiden:inhibitie v GABA-erge neuronen i nuc accumbens-neuronen
Andere voorbeelden van verstoorde dopaminerge neurotransmissie
ADHD: gedaalde DA-ntsie (D4 en DAT-R)
Novelty-seeking: toegenomen DA-ntsie (D2-R minder)
Monoaminen (pre- post- en extra- synaptsiche receptoren):
Serotonine
Tryptofaan serotonine (5HT) ( melatonine)
5HT 5HIAA CSV of urine
Afbraak via MAO
Depressie: lage 5HIAA conc
Nucleus van raphe
Pontine formatio reticulair
Onderdrukt REM-slaap
Histamine
Histidine histamine afbraak door MAO
Nucleus tuberomammillaris
Posterior hypothalamus
H1: PLC activatie (antagonist bij hooikoorts)
H2: activatie AC
H3 en H4: inhibitie AC (3 = autoreceptor)
Orexines uit lat hypothalamus versterken arrousal response
o Aminozuurneurotransmitters
Glutamaat en aspartaat
Meest wijdverspeide excitatorische neurotransmitter in het centraal zenuwstelsel
Alfa ketoglutaraat transaminatie: glutamaat glutamaat decarbox: GABA
Oxaalacetaat transaminatie: aspartaat
EAAT: excitatorische AZ transporter
EAAT1/2: op gliale cellen/ astrocyten (reuptake: glutamaat glutamine dr
glutamine synthase)
EAAT3: post- en presynaptisch
Ionotrope en metabotrope glutamaat receptoren
Kaïnaat-, AMPA- en NMDA-receptorkanelen = ionotroop
Non-NMDA-R (kaïnaat en AMPA)
K+ uit en Na+ in
EPSP: excitatorische postsynaptische potentiaal
AMPA-I: CNQX
Ampakines: positieve modulatoren en openen AMPA-R
, AMPA: GluR 1-4
o Als GluR2: subunit afwezig Ca2+ permeabel
NMDA-R
2 NR1-subunties + 2 NR2A en D subunits
Na+, K+ en Ca2+
Glutamaat + depolarisatie kanaalopening
Depolarisatie zorgt ervoor dat Mg2+ naar buiten gaat
D-serine bindt op glycine bp openhouden van kanaal
Kanaalblokkers: ketamine fenylcydine, MK801
NMDA-I: memantine en riluzole (ZvA)
NMDA-I: Amantadine ( ziekte van parkinson)
mGLURx = metabotroop
Excitotoxiciteit
Ongecontroleerde loslating van glutamaat
Glutamaat concentratie in synaps stijgt co-activatie van AMPA EN NMDA
depolarisatie verwijdering van Mg2+ blok v NMDA-R
Ca 2+ stroomt naar binnen
activatie spanningsgevoelige Ca 2+ kanalen
neurale Ca 2+ overload
verstoorde celfunctie door activatie ≠ systemen
Ca2+ gevoelige proteasen, endonucleasen en lipasen activatie
o Single strand breaks, breking van DNA
o PARP activatie (herstelmechanisme)
o veel gebruik ATP en NAD+
o energiecatastrofe stop Na/K pomp neurale celdood
o K+ vrijstelling verdere depolarisatie
o Mg2+ blok van NMDA -kanalen weg influx van Ca2+
Ornithine-decarboxylase activate
PLA2 activatie: arachidonzuurmetabolisme
Calpain: xanthineoxidase
o ROS + NO RNS
Neuronaal NOS
opgevangen door mitochondrien
overactivatie mitochondriale metabolisme + ROS/RNS
activatie apoptotische cascade door opening mPTP
ROS/RNS zorgen voor directe membraanschade => necrose
Glutamaat-glutamine cycling en koppeling daarvan aan een neurale energiemetabolisme
Synaptische glutamaat wordt opgenomen in astrocyten door EAAT ½ samen met
3Na+ (de Na+ naar buiten gepompt door Na+/K+-ATPase) kost 1 ATP
In astrocyten: glucose lactaat
Lactaat neuronen via MCTs
Glucose neuronen via GLUT-3
Neurometabole koppeling: hoe meer glutamaat er w vrijgesteld, meer ATP geprod
in astrocyten en neuronen
Energiemetabolisme bij hersenactivatie: sprint: tekort aan zuurstof en vorming
melkzuur
, Metabolisme van DMN: marathon: continue voorziening van zuurstof voor aëroob
glucose metabolisme
Neurovasculairekoppeling: toenamein hersendoorbloeding door toegenomen
hersenactiviteit, arteriole vasodilatatie bij sporten
Neurobarriere koppeling: neurale activiteit en transport glucose
GABA
Inhibitorische neurotransmitter van CZS
Glutamaterg:
Pyramidal
Spiny non – pyramidal
Vnl projectieneuronen
Gaba-erg
Chandelier
Basket
Vnl interneuronen
Glutamaat GABA door decarboxylatie
Wordt uit synaptische spleet verwijderd door reuptake in astrocyten
GABAA-R
o Ionotroop
o Agonist: muscinol
o Antagonist: bicuculline (convulsies)
o Cl-ionen IPSP
o Bp voor benzodiazepinen: anxiolytisch, sedatief, slaapinducerend,
spierrelaxerend, anticonvulsief en anti-epilleptisch
o Bp voor barbituraten, steroiden, anesthteica, ethanol en
picrotoxine
o laatste twee verhogen de open probabiliteit van het kanaal en
daardoor de amplitude van IPSP
GABAB-R
o Metabotroop
o Inhiberen AC
o Activatie: openen K+ en sluiten Ca2+ IPSP
o Agonist: baclofan, I bij binding op GABAB-R presynaptisch
onderdrukking excotcytose –X vermindering spierspacticiteit
Gaba-erge neuronen
Feedback inhibitie
o Temporele inhibitie
o Glutamaterg neuron exciteert gaba-erg interneuron deze
inhibeert glutamaterg neuron
Surround inhibitie = laterale inhibitie
o Spatiale inhibitie
o Zelfde maar gaba-erge interneuron zal nabijgelegen glutamaterge
neuronen inhiberen
Verstoord bij convulsies en epilepsie
o Ongecontroleerde elektrische prikkels
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sabamahmood. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $22.30. You're not tied to anything after your purchase.