Organisatiekunde
H1: organisaties en soorten instellingen
1.1 Kenmerken van een organisatie
Een hulpmiddel om iets te bereiken (organon = werktuig/hulpmiddel), een doelgericht
samenwerkingsverband.
Organisatie: een min of meer duurzaam samenwerkingsverband van mensen en middelen
om een gemeenschappelijk doel te bereiken.
- Duurzaamheid van de organisatie kan variëren van enkele weken (bijv. een comissie
van een studentenvereniging dat een feest organiseert), tot vele jaren.
- Een organisatiedoel kan zijn: een lustrumfeest, zorg voor zieken, een politieke
visie, winst.
- Het samenwerkingsverband bestaat uit de mensen die zich daarvoor hebben
aangemeld of zijn aangetrokken en de hulpmiddelen die zij daarbij nodig hebben,
zoals geld, kantoorruimte, computer.
Behalve het woord organisatie, worden ook de woorden instelling, instituut en inrichting
gebruikt. Het woord organisatie is de algemene, brede term voor alle mogelijke
doelgerichte samenwerkingsverbanden.
Instelling: er is ooit iets opgericht (ingesteld) met een specifiek doel
Bijvoorbeeld: school, een instelling voor onderwijs
Instituut: de verlatijnste vorm van het woord instelling
Inrichting: het is zo ingericht, georganiseerd dat het doel bereikt kan worden, soms wordt
er ook het gebouw mee bedoeld waarin een instelling is gevestigd.
Met organisatie wordt ook wel een vereniging bedoeld. Verder wordt het woord ook
gebruikt in de betekenis van: iets plannen, iets organiseren.
Indelingscriterium Kenmerk Voorbeeld
Doelstelling Sociaal-cultureel Museum
Economisch Bedrijf
Politiek Politieke partij
Maatschappelijk Ziekenhuis
Hulpmiddelen/financiering Commercieel: for profit Commercieel bedrijf
Subsidie: non-profit / not- Museum
for-profit
Grootte Klein Peuterspeelzaal
Groot Philps NV
Leeftijd Jong Partij voor de dieren
Oud Volkspartij voor Vrijheid en
Democratie
Complexiteit Eenvoudig Roeivereniging
Complex Mitsubishi
Invloed van Horizontaal Patiëntenvereniging
medewerkers/leden Verticaal Het leger
Rechtsvorm Nv, bv, vof Commercieel bedrijf
Stichting Stichting voor
maatschappelijk werk
Vereniging Woningbouwvereniging
Invloed van medewerkers/leden horizontaal: iedereen ongeveer gelijk
1
, De organisatie als hulpmiddel
Rechtsvorm: regelt o.a. de mate van aansprakelijkheid van de eigenaren en bestuurders
van de organisatie.
Commerciële bedrijven (bedrijven): eenmansbedrijf, de nv (naamloze venootschap), bv
(besloten venootschap) en vof (vennootschap onder firma).
Ideële organisatie: stichting en vereniging.
Rechtspersoon: een organisatie die kan optreden alsof het een natuurlijk persoon is.
Microniveau: zorg- en welzijnsinstellingen
Macroniveau: zorg of welzijn.
1.2 Profit: winst als doel
Elke organisatie heeft te maken met het afstemmen van doelen en middelen.
Er is een belangrijk verschil tussen profitorganisaties en non-profitorganisaties
Profitorganisaties: ondernemingen die goederen of diensten verkopen aan klanten met het
doel winst eraan over te houden. Ze worden ook wel particuliere ondernemingen,
commerciële organisaties en het bedrijfsleven genoemd.
Ondernemingen: produceren goederen en diensten, tastbare producten.
Commerciële dienstverlening: staat de relatie met de klant centraal.
De productie van de dienst vindt samen met de klant plaats.
Dienstverlenende organisatie: duurzaam samenwerkingsverband van mensen en middelen
dat als gemeenschappelijk doel heeft diensten te verlenen aan klanten die daar behoefte
aan hebben.
[Smith] economische wetenschap: wordt gezien als het mechanisme om vraag en aanbod
met elkaar te verbinden.
Voor het bedrijf is de winst een graadmeter voor succes. Verschillende marktvormen:
- Onvolkomen concurrentie: producten verschillen van elkaar en de consument weet
vaak niet welk waar hij krijgt voor zijn geld.
- Monopolie: ontbreekt er concurrentie en is er geen overstap mogelijk, één
ondernemer beheerst de markt.
- Oligopolie: slechts enkele, grote aanbieders, die elkaars producten en prijzen
nauwgezet in de gaten houden en soms maken zij prijsafspraken en verdelen ze de
markt.
De overheid kadert de markt in om te verhinderen dat de productie ons alleen schaadt
door bijv. milieuvervuiling, oneerlijk behandelen van klanten en slechte
arbeidsomstandigheden. De overheid zorgt ook voor infrastructuur, waardoor het
marktmechanisme kan werken.
Ondernemingen kunnen zeer verschillende rechtsvormen hebben; daarbij verschilt de mate
waarin deelnemers bijdragen in het kapitaal van de onderneming en aansprakelijk zijn voor
de kosten:
- Eenmanszaak (zzp’er = zelfstandige zonder personeel). Ondernemer is zelf
aansprakelijk.
- De vennootschap zonder firma (vof), waarin een aantal ondernemers samen een
onderneming bezitten en runnen, en persoonlijk aansprakelijk blijven voor de
financiële verplichtingen van de vof.
- De besloten vennootschap (bv), waarin deelnemers een aandeel hebben in de
onderneming en niet persoonlijk aansprakelijk zijn voor de financiële verplichtingen
van de bv als rechtspersoon.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ivyschreurs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.
