Summary
Samenvatting openbare financiën 1
- Course
- Institution
- Book
Deze uitgebreide samenvatting bevat alle hoofdstukken die je moet kennen, het is gebaseerd op de hoorcolleges met verdieping van het boek per college erbij gezet.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
inedelege
Reviews received
Content preview
Openbare Financiën 1In 2e semester vervolg, dus dit vak volgen!
Hoorcollege 1
De grote recessie krijgt aandacht, omdat de economieën geïndustrialiseerde landen
booming waren; stabiele groei, lage inflatie, lage werkloosheid. Maar er was enorme
schuldopbouw, zowel door particulieren als door overheden.
Wat eraan vooraf ging was: globalisering, groei van financiële sector wereldwijd,
deregulering kapitaalmarkten en de Gret Moderation: stabiele economische groei en
uitblijvende inflatie.
Het ging van een lokaal naar mondiaal probleem door:
o Amerikaanse markt voor subprime hypotheken -> hypotheekbanken
o Onderlinge verstrengeling banken, verpakte hypotheken -> grote banken
o Sept 2008, Lehman Brothers: schok door de wereld.
De grote recessie: van banken naar TBTF banken (to big to fail. Term die wordt gebruikt om
aan te geven dat financiële autoriteiten(bv centrale banken) feitelijk geen andere keus
hebben dan grote, in de problemen geraakte financiële instellingen te hulp te schieten,
omdat een eventueel faillissement zou kunnen leiden tot grote onrust c.q. crisis op
financiële markten of kettingreactie bij andere instellingen).
o Vertrouwen viel weg
o Opdrogen geldmarkten wereldwijd
o Banken in problemen, waaronder ook de TBTF banken
Vraaguitval: overheden begonnen reddingsacties om banken te redden, consumptie viel
terug, investeringen vielen terug, exporten vielen terug.
Directe beleidsreactie: redding door overheden van banken: nationalisatie van banken en
belastinggeld werd gebruikt ervoor. Monetair beleid: verlaging rente van centrale bank,
Great Depression jaren dertig vorige eeuw.
Oorzaken: problemen bij subprime hypotheken.
1. Onderlinge verstrengelingen banken en wegvallen vertrouwen problemen bij alle
banken, inclusief TBTF banken.
2. Verstrengeling banken en overheden in landen gebrek aan risicodeling individuele
eurolanden in problemen.
3. globalisering
4. te lage buffers. Buffers flink gedaald voordat de crisis uitbarstte. Box 1.1 uit EKNR: des te
groter de leverage ratio van een bank (VV/EV), des te hoger het rendement. Box 1.2: des te
groter de leverage ratio, des te groter het risico op een slecht resultaat en des te hoger
groter de kans op faillissement.
In 2009 ontstond de eurocrisis. Uitvloeisel van de Grote recessie: enorme opbouw van
overheidsschulden. Financiele markten vertrouwden niet langer de overheden van
Griekenland, Spanje, Portugal, Ierland en Cyprus. Risicopremies in rentes gingen steil
omhoog. Rentes gingen van 4 á 5 procent naar 15 procent. Landen waren genoodzaakt een
beroep te doen op Europa.
,Beleidsreacties:
o Europese Bankenunie
o Herkapitalisisatie
o Monetair beleid
o Verlaging rente centrale bank
o Outright Monetary Transactions
o Quantitative easing
o Bugdettair beleid
o Balansverlenging bij overheden
o Groei van overheidsschulden
Europese Bankenunie
De grote recessie en de eurocrisis legden de zwakheden van de Europese bankensector
bloot. Landen besloten tot oprichting van een Europese bankenunie uit drie onderdelen
o Single supervisory mechanism (SSM). Dit starte in november 2004. Uniform toezicht
op banken. Deelname verplicht voor eurolanden, vrijwillig voor landen buiten
eurogebied. Uitgevoerd door de ECB in samenwerking met nationale centrale
banken. Je stond direct onder toezicht van de ECB als
o Die bezittingen hebben van meer dan 30 miljard
o Die bezittingen hebben van meer dan 20 procent van het BBP van het land
waarin ze gevestigd zijn
o Die tot de top3 van het land behoren
o Die substantiële buitenlandse belangen hebben
o Die financiële steun ontvangen van de ESM of EFSF
Er stonden zo’n 130 banken met 85% van de balanswaarde van de gehele
bankensector in de EU onder direct toezicht van de ECB. De rest van de banken stond
onder toezicht van nationale centrale banken, maar de ECB is eindverantwoordelijk.
Jaarlijks worden op zo’n 150 banken stress tests uitgevoerd. De meest recente was in
2016. Toen slaagden de banken. Slagen de banken niet, dan volgen er eisen aan het
eigen vermogen, eisen aan risico’s bezittingen en aanpassingen aan het management
van de bank.
o Single resolution mechanism (SRM). Dit startte in augustus 2014. Uniform central
regime om de probleembanken te hulp te schieten zonder de belastingbetalers
hiervoor te laten opdraaien. Een instituut betreft die landen die participeren in het
SSM. Financiële steun wordt betaald door het Single Resolution Fund, een fonds dat
wordt gefinancierd door de banken zelf en dat zal worden opgebouwd in 8 jaar,
beginnend in 2016. Het SRM is in werking vanaf 1 januari 106 in samenwerking met
nationale centrale banken. Afwikkeling grote banken door Single Resolution Board,
die van kleine banken door nationale autoriteiten.
o Single deposit insurance mechansim. Het dekkingsniveau was lang 20.000 euro en
werd in 2008 voor de gehele EU vastgesteld op minimaal 50.000 euro. Het doel:
bescherming van (kleine) consument tegen omvallende banken. Een uniform regime
draagt bij aan de stabiliteit (rekeninghouders). De onderhandelingen over een
gemeenschappelijk Europees stelsel liggen stil.
Herkapitalisatie banken
,Het leverage ratio is door de jaren heen flink gedaald. In Nederland van meer dan 30 procent
in 1900 naar minder dan 5 procent in 1990. Bazel comité is een internationaal comité voor
toezichthouders op banken: 3 procent.
NL: 4 procent
Admati en Hellwig (2013): 25 à 30 procent.
Monetair beleid
o Verlaging rentes centrale banken
o Outright Monetary Transactions bestaat sinds 2012, is nog niet toegepast
o Aankoop van obligaties van individuele eurolanden door de ECB wanneer de
betreffende landen geplaagd worden door hoge rentes
o Quantitative easing: aankoop van obligaties van individuele eurolanden door de ECB.
Start maart 2015. Op hoogte punt 80 miljard (!) euro per maand. Dit programma zal
worden afgebouwd.
Bugdettaire beleid
Groei van overheidsschuld in de eurozone steeg. Dit was een gemeenschappelijk fenomeen
in de eurozone
Ondanks oploop van overheidstekorten en schulden discussie over. Zou meer expansief
bugdettair beleid niet beter zijn geweest? Minder scherpe daling in productie, consumptie
en werkgelegenheid in de eurozone. Zou minder monetaire expansie niet beter zijn
geweest? Daling rentes doet discipline bij budgettair beleid verslappen, brengt Nederlandse
pensioenfondsen en spaarders in het algemeen in problemen en maakt wereld verslaagd
aan goedkoop (bijna gratis) geld.
‘never waste a good crisis’ – Milton friedman. Lessen van de grote recessie en de eurocrisis:
toezicht op de financiele sector houden: van nationaal naar Europees niveau. Monetair en
budgettair beleid. Heroverweging van de EMU. Een nieuwe financiele crisis kan nou eenmaal
niet worden uitgesloten.
“Ready for the next crisis?”
Historisch lage rente
Nog steeds hoge overheidsschulden
Private schuldenopbouw
NL: pensioenfondsen
Banken geherkapitaliseerd, maar ook voldoende?
Houdt het SGP voldoende rekening met crisis situaties?
Hoorcollege 2 – 10/9/19
Motieven voor overheidsbeleid:
o Allocatie is de verdeling in de economie over verschillende ?? markten.
o Stabilisatiefunctie heeft te maken met de dynamiek van de economie.
Conjunctuurbeweging
o Verdelingsfunctie
, Allocatiefunctie
o Voldoende concurrentie op markten
o Externe effecten; effecten of de economie die mensen niet in hun beslissingen
meenemen, maar die wel schadelijk kunnen zijn.
o Publieke goederen: een dijk aanleggen is veel te kostbaar voor een persoon, dit soort
dingen lukken niet op de markt, maar moet de overheid doen.
o Averechtse selectie op verzekeringsmarkten: te hoge premies, te veel mensen
uitgestoten van de markt, te veel onverzekerd. Dan doen de markten dus niet goed
hun werk en moet de overheid ingrijpen.
Voldoende concurrentie op markten
Verschil in grafiek met monopolist en volledige concurrentie
Monopolies betekenen hoge prijzen en/ of lage kwaliteit. Anti monopolie beleid.
Bij een te hoge prijs (normatieve uitspraak) dan …..
Consumentensurplus daalt als er wordt overgestapt van volledige concurrentie naar
monopolie.
Antimonopolie beleid houdt ook in het antikartelbeleid. Verdeling van de markt,
prijsafspraken etc. Bij een kartel is er als het ware sprake van een monopolist. Dus als je
tegen een monopolist bent dan ben je ook tegen een kartel.
Op Europees niveau: Mergers: Commission prohibits Siemens' proposed acquisition of
Alstom
Brussels, 6 February 2019. The European Commission has prohibited Siemens' proposed
acquisition of Alstom under the EU Merger Regulation. The merger would have harmed
competition in markets for railway signalling systems and very high-speed trains. The parties
did not offer remedies sufficient to address these concerns.
Op Nederlands niveau: Toezichthouder ACM blokkeert fusie PostNL en Sandd. De
voorgenomen fusie van PostNL en Sandd wordt vooralsnog tegengehouden. Toezichthouder
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inedelege. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now