Summary
samenvatting sociologie (HO9)
- Course
- Institution
Samenvatting van 13 pagina's voor het vak Sociologie aan de KU Leuven
[Show more]
Seller
Follow
shirintorobche
Content preview
Hoofstuk 9: sociale rollen en relaties9.1 De mens als rollenspeler:
De homo sociologicus:
Shakespeare: “the world is a stage, and the men and women are players”.
Inspiratie tot invloedrijke studie Homo sociologicus, mens van de sociologie.
De mens van de sociologie: het individu dat sociale positief bekleedt en de bijbehorende rollen
speelt. Doordat het individu sociale positief inneemt, wordt hij persoon in het drama dat de
maatschappij waarin hij leeft geschreven heeft.
- Sociale verwachtingen zorgen in sociaal verband voor geordend verkeer door beperking van
aantal handelingsmogelijkheden.
- Rol en positie zijn sociologische grondbegrippen + fundamenten van roltheorie (2 versies:
durkheimiaans en weberiaans).
Durkheimiaanse roltheorie:
Dahrendorf codificeert in Homo sociologius in de eerste plaats een reeks begrippen die
samengenomen een eigenstandige roltheorie opleveren.
Zijn vertrekpunt zegt dat posities en de ermee verbonden rollen meestal complementair zijn: geen
leerlingen zonder leraar.
Een leraar heeft ook sociale bindingen met collega’s, directeur en de ouders van zijn leerlingen. Zijn
professionele interactiekader valt dus samen met het geheel van sociale posities waarmee regelmatig
wordt samengehandeld met meer of minder intensiteit. Zo’n geheel heet een positieveld.
Een positieveld bestaat uit een als centraal referentiepunt gekozen focuspositie en meerdere
tegenposities.
- In dit voorbeeld is de leraarspositie de focuspositie en zijn leerlingen, collega’s en ouders de
tegenposities.
- Dat positieveld overlapt slechts gedeeltelijk met het geheel van sociale posities waarmee
bijvoorbeeld het schoolhoofd regelmatig samenhandelt.
In een positieveld lopen er vanuit de focuspositie meerdere relaties naar telkens 1 tegenpositie. Zo’n
enkelvoudige relatie tussen een focus en een tegenpositie vormt een positiesegment.
→ Positieveld van een leraar heeft de positiesegmenten leraar- leerlingen, leraar- ouders, leraar-
collega’s en leraar- schoolhoofd.
Ieder positiesegment krijgt de focuspositie te maken met andere verwachtingen, dus met een andere
sociale rol.
→ Leerlingen hopen dat de leraar gestructureerd en aangenaam lesgeeft.
→ Zijn collega’s vinden het wenselijk dat hij zich in discussies met het schoolhoofd solidair met hen
betoont.
→ Ouders gaan ervan uit dat iedere leraar het beste met hun kind voorheeft.
De leraarsrol omvat dus niet 1 maar meerdere verwachtingen, omdat de leraarspositie ingebed ligt in
een positieveld dat uit meerdere relaties of positiesegmenten bestaat.
, Bij positie van leraar hoort daarom een rollenstel of het geheel van rollen dat de focuspositie in een
positieveld te spelen heeft. Een rollenstel is kortom het logische complement van een positieveld.
We veranderen elke dag meermaals van sociale positie en ook van rol en positieveld.
De verzameling van posities die een individu regelmatig inneemt tijdens een bepaalde levensfase
heet een positieset.
- Sommige posities zijn tijdelijk: eens afgestudeerd, wordt de positie van studente ingewisseld
voor een beroepspositie.
- Sommige posities bekleedt men een heel leven lang: een vrouw.
Vrouw zijn is ook een positie die iemand automatisch toevalt, zonder dat men er iets voor hoeft te
doen. Het is daarom een schoolvoorbeeld van een toegeschreven positie.
Toegeschreven positie: een positie die een individu zonder eigen inspanningen bekleedt door zekere
biologische of biografische karakteristieken waarmee iedere cultuur specifieke interpretaties verbindt
die zich neerslaan in de rollen bij deze toegeschreven posities.
Biologische nieuwkomers worden ook altijd op een welbepaalde plek ter wereld geboren. Met deze
biografische feiten sporen de toegeschreven posities van nationaal burgerschap en van zoon of
dochter.
Verworven positie: wordt bekleed op grond van individuele inspanningen.
- Universiteitsstudente is men niet zomaar, men krijgt pas toegang tot deze positie na het
behalen van een diploma middelbaar onderwijs.
- Sociale afkomst is een toegeschreven positie die mede de kansen op het bekleden van
verworven posities binnen het onderwijs en indirect op de arbeidsmarkt bepaalt. Mensen
uit hogere sociale klasse gaan bijvoorbeeld vaker naar universiteit.
We leven behalve in een presstatiemaatschappij ook in een klassenmaatschappij waarbinnen het
individuele presteren deels sociaal voorgetekende banen volgt.
Of een sociale positie nu verworven of toegeschreven is, er horen verwachtingen of een rol bij.
Binnen zo’n sociale rol kunne we meestal 2 dimensies onderscheiden.
1. Rolhandelen: de verwachtingen vanuit een tegenpositie over het handelen van een
positiebkleder.
2. Rolattributen: verwachtingen over het uiterlijk en het karakter van positiebekleders.
→ Manager moet er verzorgd uit zien; van een manager wordt tevens besluitvaardigheid
verwacht, of hij dat effectief is doet er niet toe. Het volstaat dat hij die rol vervult.
Een rol wordt dus gespeeld, met meer of minder overtuigingskracht naar anderen toe. Om hem te
kunnen vervullen, moet een actor de bijbehorende verwachtingen kennen. Het aanleren van
verwachtingen is synoniem met rolsocialisatie. Dat is een tweezijdig gebeuren: men leert wat
anderen van ‘mij’ verwachten en wat ‘ik’ van anderen kan verwachten bij het innemen van een
positie.
Wie een proces van rolsocialisatie heeft doorlopen, zal bij het innemen van een sociale positie
rekenen op zekere verwachtingen van de kant van tegenposities.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shirintorobche. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now