Westerse Architectuur en Beeldende Kunst voor 1300
college 1: 11/9: Grieken en Romeinen, architectuur en beeldende kunst
1. De Griekse tempel en de zuilorden
2. De ontwikkeling van de Griekse kunst van archaïsch naar hellenisBsch
3. De belangrijkste bronnen m.b.t. de architectuur en kunst van de Romeinen.
4. de schaalvergroBng die plaats had t.t.v. de Romeinen
5. Romeinse schilderkunst aan de orde 6. Romeinse portretkunst.
Grieken en romeinenà verbindende draad
Invloed enorm groot
Oude culture en behoren niet tot de westerse kunst
Griekse architectuur overgenomen door de Romeinen.
II. GRIEKSE ARCHITECTUUR EN BEELDEN KUNST
ARCHAISCHE PERIODE 700-500 v Chr.
EgypBsch invloed op de vroegen Griekse zuilen à Eerste 2 ORDES gemaakt/uitgevonden 600 voor Chr.
De Dorische en Ionische orde.
Griekenlandà los stadstaten met eigen leiders, onderling alBjd in de clinch.
Veel handel en koloniën.
630 goede relaBes met Egypteà toestemming handelspost neer te ze\en NaucraBs.
Komen in aanraking met de architectuur van de farao’s.
Stenen tempels zijn toen begonnen met bouwen van tempels.
ARCHITECTUUR
1. De Griekse tempel en de zuilorden
(Woordenlijst bouwtermen in het groen die je moet kennen)
Griekse architectuur:
• Spectaculaire ligging buitenkant belangrijker dan binnenkant
• Werking vooral naar buiten toe – van een afstand onduidelijk waar de ingang zit
• Eenvoud, krachBge vormentaal
• Zuilordes
OPBOUW GRIEKSE TEMPEL
• Gebouwd op verhoogd plateau, het stylobaat
• Centrale ruimte, de cella of naos, op rechthoekig plan met cultusbeeld tegen de oostwand
• Ingang via porBek aan de westzijde, de pronaos -soort voorhal/entree gebouw
• Tegen de oostzijde (achterzijde) was een achterkamer (opisthodomus), die niet toegankelijk
was via de naos, opslag voor gieen
• Rond de cella en bij-ruimten stonden zuilen die een hoofdgestel droegen met daarboven een
licht hellend zadeldak. Voorkant van zadeldak is het fronton daar zijn mogelijk
• Aan de korte zijden werd de aldus ontstane driehoekige ruimte tussen hoofdgestel en dak
opgevuld met een Bmpaan
John Summerson, The Classical Language of Architecture – grammaBca van de architectuur.
• Zuilenordes zijn het vocabulaire
• Gebouwtypes de zinnen (denk aan villa, tempel, stoa en theater, basilica, thermen)
• regels van proporBe, typologie en decorum zijn de syntax (grammaBca)
,Tempel van Concordia in Agrigento, Sicilië
Verschillende zuilen types met verschillende hoofdstelsels
zijn ordes.
DE DORISCHE ORDE
• Cannelures en entasis (de zuil loopt met een lichte
curve taps toe)
• Geen basement
• Tussen zuil en hoofdgestel (waarvan alleen de
architraaf resteert) echinus en abacus (dekplaat)
(schijf)
• Bij de Dorische orde bestaat het hoofdgestel uit
een architraaf met daarboven een fries van
afwisselend met trigliefen (de stukjes met
cannelures) en metopen (de gebeeldhouwde
reliëfs).
Eerste en Tweede Hera tempel in Paestum 5de eeuw v Chr. (2de Hera -ook wel de Poseidon of
Neptunustempel)
Hoofdgestel compleet, Dorische zuilen
De Dorische orde was de orde die gangbaar was op het vasteland van Griekenland, waar
kalksteengroeves waren.
DE IONISCHE ORDE
Op de Griekse eilanden in de Egeïsche Zee en langs de kust van Klein-Azië̈ ontwikkelde zich een andere
orde, de Ionische.
• Vanwege het gebruik van het hardere marmer was de Ionische order slanker van proporBe.
• De Ionische orde is dus eleganter en sierlijker
• Op de echinus (kapiteel) ligt een kussenvormig blok met naar onder krullende voluten
• De Ionische zuilen hebben (anders dan de Dorische) voetstukken
• Doorlopend figuren fries
, Sfinx van Naxosà Ionische zuil 2m hoog, de zuil was 10 m
hoog 6de eeuw v Chr.
Strakker en dunner dan Dorische orde
De Sfinx vertoont enkele karakterisBeke archaïsche trekjes,
waaronder de vage “archaïsche glimlach”
Tempel van Artemis in Efezeà belangrijkste tempel (nu niets
meer van over – ruïne) ca 450 v Chr.
Niet zoveel van over, wel wat kapitelen en de godin, Artemis,
vruchtbaarheidsgodin (ook godin van de jacht, natuur en
geboorte) Ionisch tempel
(model, Turkije)
De Tempel van Apollo Epicurius in Bassae à 500 v Chr.
Dorische zuilen buiten en binnen Ionische zuilen en
Korinthisch
Losstaand kapiteel was het eerste Korinthische kapiteel-
bladkransen gebaseerd op de acanthusà distel en kleinere
voluten
(Ontdekt door Engelsman en veel meegenomen à
schipbreuk dus alles weg)
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ndww. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.56. You're not tied to anything after your purchase.