Class notes
Kunstgeschiedenis WBKA tot 1300-11 (jaar 1) Glasschilderkunst (glasvensters id 12/13 eeuw)
- Course
- Institution
College aantekeningen
[Show more]
Seller
Follow
ndww
Content preview
Westerse Architectuur en Beeldende Kunst voor 1300college 11: 19/10: Glasschilderkunst in de 12de en 13de eeuw
Het wezen van de go=sche architectuur zit vervat in de hoogte en steilheid van de gebouwen maar
ook in de gebrandschilderde vensters. In dit college wordt ingegaan op de heel complexe iconografie
van de vensters in de kooromgang van de abdijkerk van St. Denis, de op de pelgrims aan het graf van
Thomas à Becket toegespitste vensters in de kooromgang van de Trinity kapel in de kathedraal van
Canterbury, op de vensters met ambachten in de kathedraal van Chartres en de vensters met scènes
waarin brood een rol speelt. We eindigen met het voor koning Lodewijk IX het heilige geconcipieerde
programma in de Ste Chapelle in Parijs.
Vanaf 1114- belangrijke element v.d. architectuur.
Na mate de architectuur hoger wordt, worden de glasopp. groter.
18de eeuwà Dus weinig van over. Glasvenster maken donker, veel vensters verwijderd en verkocht.
Ook door oorlog
College: Centraal staat ook de vraag voor wie deze beeldrijkdom was bedoeld. Is dat steeds dezelfde
beschouwer?
Aan de orde komen:
• De glasvensters van de kooromgang van St Denis à voor de monniken ter contempla=e
• De glasvensters van de Trinity kapel van de kathedraal van Canterbury à voor het publiek
• De glasvensters met ambachten in de kathedraal van Chartresà sponsor en nieuwe
theologische concepten
• De vensters van de Ste Chapelle van Parijs à propaganda, koning hier stond centraal
DE GLASVENSTERS VAN DE KOOROMGANG VAN ST DENIS
Via Suger weten we veel over de vensters.
“Ook lieten wij schilderen, door de verfijnde handen van vele meesters, a>oms?g uit diverse regio’s,
een geweldige variëteit aan nieuwe vensters, zowel boven als beneden; een reeks die begint met de
Boom van Jesse in het chevet van de kerk en die loopt tot het venster dat boven de hoofdingang van de
kerk is geplaatst”.
Beeldà Interieur van de kooromgang van St Denis: de lichtbeuk en de zuilen en kapitelen van de
arcade zijn uit de 13de eeuw
Hij beschrijb 3 vensters in detail:
Een van die vensters, ons aansporend van het materiële naar het immateriële te gaan, toont de apostel
Paulus die een molensteen ronddraait, met de apostelen die zakken naar de molen dragen. De verzen
bij dit onderwerp zijn:
“Door de molen in gang te zeOen, scheid jij, Paulus, het kaf van het koren
Jij leert aan allen de diepere betekenis van de WeOen van Mozes
Uit allerlei soorten graan wordt het ware brood gemaakt dat geen kaf bevat
Het is het eeuwige voedsel van ons en de engelen”
Iconografie met de molen, komt erop neer dat oude en nieuwe testament worden gescheiden.
Een van Sugers vensters van de abdij van St Denis bij Parijs. Mozes wordt ontsluierd, c. 1140
Er staat: ‘Wat Mozes versluiert, ontsluiert de doctrine van Christus. Zij die Mozes plunderen leggen de
wet blootà uitleg nega=ef beeld tegen de joden (=jdperk van de kruistochten), door te voeren naar
een evangelie. Kortom Joden moesten zich bekeren. Ze waren blind voor de waarheid volgends de
ME’ers
, Paulus, tweede brief aan de Corinthiërs 3:13-16:
“en doen wij niet zoals Mozes, die een bedekking op zijn gezicht legde, opdat de Israëlieten hun ogen
niet gericht zouden houden op het einddoel van wat tenietgedaan wordt. Maar hun gedachten werden
verhard, want tot op heden blijU diezelfde bedekking bij het lezen van het Oude Testament, zonder te
worden weggenomen. Die bedekking wordt tenietgedaan in Christus. Ja, tot op heden ligt er, wanneer
Mozes gelezen wordt, een bedekking op hun hart. Maar wanneer het Joodse volk zich tot de Heere
bekeert, wordt de bedekking weggenomen”.
Joden blind voor de waarheid en begrepen niet dat het oude testament niet. De eind=jd kon pas
beginnen wanneer de Joden zich zouden bekeren.
Kortom al=jd als er iets ergs was dan was het de schud van de joden.
Beeldà Ivoren kruisigingspaneel
Londen, Bri=sh Museum
Metz, c. 860-870
Ecclesia, de kerk links, en de jodenkerk met de rug naar Chr.
Beeldà Kruisiging met de zon, Ecclesia (VITA) en de maan, Synagoga (MORS). Uta Codex, Regensburg,
ca. 1022. München, Bayerische Staatsbibliotek clm 13601, fol. 3v. à er staat erbij: viat, leven en mors,
dood, joden moesten veld ruimen
Beeldà Christus met Ecclesia en Synagoga, Liber Floridus, 1100–20.
Gent Universiteitsbibliotheek MS 92, fol. 253r. à meestal hadden joden wel beschermen maar gign
toch regelma=g mis. Hier rond 1ste kruistocht, kerk links, en synagoge rechts
Beeldà Ecclesia en Synagoge, beelden van het zuidtransept van de dom van Straatsburg van c. 1230.
Boven: Vensters uit de Freiburger Münster met Ecclesia en Synagoga à Iglesia op vreemd dier, stukje
van elke apostel (marcus, lucas enz, maar dan de stukjes dieren) Synagoge zit op een ezel, heeb een
gebroken staf, doek voor haar hoofd
Vensters van Suger
In een ander venster vindt de dochter van de farao Mozes in de ark:
Mozes in de ark is dat Mensenkind dat de koninklijke Maagd, de Kerk, met liefdevolle gedachten
koestert
In hetzelfde venster, waar de Heer aan Mozes verschijnt in het brandende braambos: Evenals deze
struik lijkt te branden maar niet verbrandt, Zo zal hij die vervuld is met het heilige vuur niet
verbranden. En nog steeds in hetzelfde venster, waar farao in de zee ten onder gaat met zijn ruiters:
Wat de doop voor de goeden volbrengt, dat overkomt ook de soldatenheer van farao op gelijke wijze
voor een minderwaardiger doel
Ook in dit venster, waar Mozes de bronzen slang verheb:
Zoals de bronzen slang de andere slangen verslaat
Zo zal Christus verheven aan het Kruis, zijn vijanden verslaan.
In hetzelfde venster, waar Mozes de weqen ontvangt op de berg:
Nadat de wet aan Mozes was gegeven, heeU de genade van Christus deze nieuw leven ingeblazen.
Genade geeU leven, de leOer doodt”.
Typologische vensters duiding:
Wat typologie?
Oude testament zijn aankondigen voor het nieuwe testament
Waar gingen die erop terug, op het nieuwe testament.
(Zie verhaal van Jonah)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ndww. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.78. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now