Dit is een samenvatting dat bestaat uit college stof, info uit de sheets, maar er zijn ook oefen vragen toegevoegd.
Let op, dit zijn geen vragen die per definitie terug komen op het tentamen. Maar je kan wel met deze vragen oefenen, de antwoorden liggen niet klaar, maar kan je zelf terug vinden i...
Toets stof inleiding recht.
College 1 en 2, inleiding.
Wat is het recht?
Het recht omvat een heel stelsel van regels die gebaseerd zijn op de normen en waarden
in onze samenleving.
Omvat een heel stelsel van regels waar aan zowel de overheid als burger zich moeten
houden.
Bedoeld om de samenleving te ordenen en conflicten te voorkomen of op te lossen.
Het recht brengt een doelmatige ordening aan de samenleving
Het recht geeft spelregels voor gedragingen tussen individuen onderling en voor het
handelen door de overheid.
Voorbeeld: je krijgt geen stufi meer omdat je teveel verdiend.
DUO bezwaarschrift.
Rechtbank beroep.
Gerechtshof hoger beroep.
Hogeraad cassatie.
Functies van recht.
Ordenen van de samenleving
Beschermen van belangen
Voorwaarden scheppen voor de ontplooiing van mensen
Voorkomen van misstanden
Concretiseren van rechtvaardigheid
Rechtsbronnen.
Juristen proberen m.b.v. rechtsbronnen juridische problemen op te lossen.
De wet- en regelgeving;
De jurisprudentie;
De gewoonte;
Verdragen.
Onderverdeling van recht.
Ongeschreven recht:
Gewoonte
Jurisprudentie
Geschreven recht:
Verdragen
Wetten- en regelgeving
Wet en regelgeving.
Wetten zijn rechtsregels die vastgesteld zijn door de overheid.
Tot de overheid behoort onze centrale volksvertegenwoordiging
Een wet komt tot stand als de regering en de Staten-Generaal
(Eerste en Tweede Kamer) met een wetsvoorstel instemmen.
Alleen wetten die afkomstig zijn van de hoogste wetgever worden met wet aangeduid.
De bepalingen in deze wetten zijn allemaal genummerd en worden wetsartikelen genoemd.
De hoogste wet in Nederland is de Grondwet (Gw)
,Wetten, wetsvoorstel.
Minister
Lid van de Tweede Kamer
Burgerinitiatief
Beoordeling en eventueel wijziging door Tweede Kamer.
Goedkeuring of afkeuring door Eerste Kamer .
Jurisprudentie.
Ontstaat doordat algemene regels in de diverse wetten en in de overige regelgeving moeten
worden toegepast in individuele situaties, die vaak heel verschillend zijn.
Taak van de rechter om uit te maken hoe de regels zijn bedoeld.
Rechtsregels interpreteren en de uitkomst formuleren in een uitspraak.
Zo een uitspraak (afhankelijk van de soort zaak of het niveau waarop het recht wordt gesproken)
heet een vonnis, uitspraak of arrest.
Jurisprudentie wordt ook wel rechtersrecht genoemd: in de rechtspraak wordt
nieuw recht gevormd door rechters.
Gewoonte.
Deze regels zijn niet ergens opgetekend maar ontstaan in de loop van de tijd door het
gebruik ervan in algemene kring.
Regels van gewoonterecht komen maar weinig voor.
Verdragen.
Verdragen zijn afspraken tussen twee of meer staten die op schrift zijn gesteld en die gelden in de
staten die partij zijn bij het verdrag
De staten moeten dit verdrag wel hebben geratificeerd: zich ermee akkoord hebben verklaard
Verdragsregels staan boven de rechtsregels die in Nederland zijn gemaakt.
Veel bepalingen in verdragen hebben directe werking:
iedereen kan zich daarop beroepen ook al zijn deze niet opgenomen in wetten of lagere regelgeving
in Nederland.
Voorbeelden van verdragen:
VN-verdragen:
Vb.: IVBPR
Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind
(art. 3 IVRK: belang van het kind)
(art. 19 IVRK: bescherming kind tegen mishandeling)
(art. 28 IVRK: recht op onderwijs)
EU- verdragen:
Vb.: Europees verdrag voor de Rechten van de Mens
(art. 5 en 6 EVRM: recht op een eerlijk proces)
(art. 8 EVRM: Recht op family life)
Grondrechten.
De hoogste wet in Nederland is de Grondwet
Grondrechten zijn de meest elementaire en onvreemdbare rechten van een individu, die zowel door
de overheid als anderen gerespecteerd moeten worden.
Vormen het fundament van een menswaardige samenleving.
,Klassieke grondrechten.
De overheid mag op deze rechten in beginsel geen inbreuk maken, tenzij de wet haar die
bevoegdheid verleent.
Voor het maken van inbreuk op een grondrecht moet echter altijd een wettelijke grond bestaan. De
rechter oordeelt uiteindelijk of de inbreuk rechtmatig is.
Voorbeelden van grondrechten.
Klassieke grondrechten (vrijheidsrechten)
Geen inmenging van de overheid (vrijheid van staatsinmenging)
Recht op leven
Vrijheid van meningsuiting/persvrijheid
Vrijheid van onderwijs
Vrijheid van vereniging en vergadering
Sociale grondrechten (participatie- of ontplooiingsrechten)
Actief optreden overheid om grondrechten te waarborgen
Bijstand
Gezondheidszorg
Werkgelegenheid, huisvesting, onderwijs
Rangorde van regelgeving.
Verdragen
Gemeenschapsverordeningen en richtlijnen
Grondwet
Overige wetten
Algemene maatregelen van bestuur
Ministeriele regelingen en richtlijnen
Provinciale verordeningen
Gemeentelijke verordeningen
Eerste aanleg.
• Kantonrechter: huurrecht, arbeidsrecht, zaken tot een waarde van € 25.000,-
• Rechtbank: familierecht, bestuursrecht, BOPZ, zaken met een waarde van
meer dan € 25.000,-.
• Strafrecht: - Kinderrechter
- Politierechter (eenvoudige strafzaken, één rechter)
- Meervoudige kamer (complexe strafzaken, drie rechters)
Hoger beroep.
Gerechtshof:
• Vijf in Nederland, worden er vier met ingang van 1 januari 2013 .
• Rechters worden raadsheren genoemd.
• Meestal drie raadsheren, één als het echt eenvoudige zaken zijn.
, Cassatie.
Hoge Raad:
• Eén instantie in Den Haag.
• Raadsheren met drie of vijf.
• Alleen in geval van schending van het recht of verzuim van vormen.
Publiek recht en privaat recht.
Het publiekrecht bevat regels voor het uitoefenen van gezag door de overheid in haar relatie met de
burger en tussen overheidsorganen onderling.
Het privaatrecht heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen (rechts)personen.
Publiek recht…
Regelt de verhoudingen tussen de overheid en de burgers en tussen de overheidsorganen onderling
Staatsrecht (wetgeving)
Bestuursrecht (bestuur)
Strafrecht (sancties)
Inrichting en de opbouw van de staat
Opstellen van wetgeving
Bevoegdheden van de overheid
Voorbeeld:
Art. 81 Gw: “De vaststelling van wetten geschied door de regering en de Staten-Generaal gezamelijk.”
Bestuursrecht.
• Regels voor bestuursorganen ten aanzien van gebruik bevoegdheden
• Besluiten worden beschikkingen genoemd
• Algemene Wet Bestuursrecht (Awb)
• Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb)
Zorgvuldigheidsbeginsel
Rechtszekerheidsbeginsel
Gelijkheidsbeginsel
Verbod misbruik van bevoegdheden
Motiveringsbeginsel
• De burger moet zich tegen de overheid kunnen verweren.
• Het Awb bevat regels met betrekking tot de rechtsbescherming van de burgers tegen de
overheid, zoals de mogelijkheid van bezwaar en beroep.
• Klacht indienen bij het bestuursorgaan.
• Als behandeling van de klacht geen oplossing biedt dan kan de klager de Nationale
Ombudsman vragen om een onderzoek in te stellen.
Strafrecht.
Wetboek van Strafvordering:
• Manier waarop daders berecht moeten worden: procedures, termijnen, etc.
Wetboek van Strafrecht:
• Gedragingen die wetgever (vooraf!) strafbaar heeft gesteld.
• Straffen en maatregelen die de rechter op kan leggen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xmieees. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
