ABCDE voor verpleegkundigen met Expert College toegangscode
Hierbij een document met belangrijke aantekeningen en uitgewerkte leerdoelen die van toepassing zijn op de bijpassende Kennistoets. Ik heb gebruik gemaakt van de verplichte literatuur. Alles is gemaakt op basis van het lesmateriaal van 2019/2020.
Vitaal bedreigd
Week 1. Airway
Hoorcollege 1. Airway
Airway:
Wat zijn de problemen?
- Primaire obstructie
- Bloed, slijm, braaksel, corpus alienum, gebitsdelen
- Zwelling (verbranding, ontsteking, allergie)
- Uitwendige compressie (trauma, tumor)
- Secundaire obstructie
- Door bewustzijnsdaling (tong in de keel)
Hoe herken ik de problemen?
- Kijk, luister en voel:
- Beweging borst en buik
- Geluiden (bij in- en uitademing)
- Luchtstroom door mond en neus
- Geluiden:
- Snurken
- Heesheid Een hoorbare ademhaling is NIET normaal!
- Gorgelen
- Stridor luchtstroom moet door een kleiner gaatje, waardoor de lucht gaat fluiten
en een piepende adem ontstaat.
Hoe maak ik de luchtweg vrij?
- Luchtwegopeningshandelingen VTV
- Headtilt-chinlift
- Jaw thrust
- Manuele in Line Stabilisatie
- Uitzuigen, evt. zichtbaar corpus alienum verwijderen
- Stabilisatie cervicale wervelkolom
- Hulpmiddelen: o.a. Guedell (mayotube)
- Verstikkingsprotocol
Triage = sorteren of selectie
Oorspronkelijk: in oorlog/rampengeneeskunde gebruikt voor prioritering in behandeling bij
aanbod van meerdere slachtoffers.
Nu: op basis van een aantal gegevens worden patiënten ingedeeld in verschillende
urgentieklassen.
Urgentieklassen zijn afhankelijk van gebruikt triagesysteem, maar komen vaak overeen.
Dit bestaat uit:
- Probleemomschrijving
- Vitale functies observeren en meten
- Korte anamnese: allergie – medicatie – past – last meal – events
,Leerdoelen:
De student kent de ABCDE-methodiek en weet hoe deze gebruikt wordt bij de opvang
van de vitaal bedreigde patiënt.
Met de ABCDE-methode kan de toestand van de patiënt snel, systematisch en met de juiste
prioriteiten worden beoordeeld, zodat binnen de kortst mogelijke termijn de relevantste
levensreddende handelingen gestart kunnen worden. Tijdens de opvang van de patiënt
worden afwijkende vitale parameters herkend en direct behandeld. Een patiënt met
disfunctie van één of meer vitale functies verkeert in direct gevaar.
De student weet hoe de luchtweg beoordeeld wordt.
Stap 1: Stabiliseer de wervelkolom (bij een trauma) en spreek de patiënt aan. Wanneer de
patiënt niet reageert spreekt men hier van een bedreigde A.
Stap 2: Gebruik de look, listen en feel methode om de ademhaling te beoordelen.
Kijk: in de mond kijken of er een obstructie is te zien
Luister: luister naar geluiden als; snurken, heesheid, gorgelen en stridor.
Stridor: luchtstroom moet hierdoor een kleiner gaatje, waardoor de lucht gaat fluiten en een
piepende adem veroorzaakt.
Voel: voel de luchtstroom bij de mond en neus, voel de bewegingen in de zij, borst en buik.
Stap 3: Kijk naar het aangezicht van de patiënt. Let hierbij op zwellingen (lippen) en
botbreuken.
Stap 4: Schijn met een lampje in de mond van de patiënt en kijk naar onder andere zwelling
van de tong, loszittende gebitsdelen, bloed, braaksel of een corpus alienum (vreemd
lichaam).
De student begrijpt vanuit de anatomie en (patho)fysiologie welke problemen een
bedreiging voor de luchtweg zijn.
Men spreekt van een bedreigde A (airway) wanneer de kans bestaat dat op korte termijn
geen adequate luchtverplaatsing door de mond, neus, keel en bovenste luchtweg mogelijk is.
Wanneer is de A bedreigd?
- Afwijkende ademhalingsgeluiden: dit duidt op een mogelijke luchtwegobstructie
- Misselijkheid: een teken dat de patiënt kan gaan braken en een luchtwegprobleem kan
gaan ontstaan.
- Niet reageren op aanspreken: hierbij zijn de slikreflexen bedreigd en bestaat er een
verhoogde kans op aspiratie. (slijm, bloed of braaksel inademen ipv doorslikken).
- Inhalatieletsel: verbranding van de mond en/of luchtwegen. Dit kan leiden tot oedeem van
de bovenste luchtweg.
De student begrijpt de principes van triage en kan het belang hiervan bij de opvang
van de vitaal bedreigde patiënt uitleggen.
Triage betekent sorteren/prioriteren van de patiënten. Hierbij wordt op basis van een aantal
gegevens patiënten ingedeeld in verschillende urgentieklassen.
U1. Acuut- instabiele vitale functies (ABCDE)
U2. Zeer urgent- bedreigde ABCDE
U3. Urgent- reële kans op schade
U4. Standaard- kans op schade verwaarloosbaar
U5. Niet urgent- geen kans op schade
,Klinisch redeneren 1. Airway
Primary assessment:
Bij elk onderdeel van de opvang komen telkens de volgende vragen aan bod:
- Is deze functie instabiel, dreigend instabiel of stabiel?
- Wat zijn de vitale parameters en klinische bevindingen?
- Moet er een interventie plaatsvinden?
- Moet er hulp worden ingeroepen?
Leerdoelen VTV:
De student kan een indicatie stellen voor de luchtwegopeningshandelingen head tilt-
chin lift en jaw thrust.
Bij patiënten met een verlaagd bewustzijn kan de tong naar achteren vallen waardoor de
ademweg wordt afgesloten. Om dit op te lossen, kan de chin-lift manoeuvre of de jaw-thrust
manoeuvre worden toegepast.
Head-tilt/chin-lift manoeuvre: Hierbij leg je een hand op het voorhoofd van de patiënt, met
je andere hand houd je je vingers onder de onderkaak.
Jaw-thrust manoeuvre: Dit is toepasbaar tijdens de cervicale wervelkolom immobilisatie en
wordt uitgevoerd door de kaakkopjes met de wijsvingers van beide handen naar voren te
drukken, waardoor de onderkaak naar voren wordt verplaatst.
De student kan het verslikkingsprotocol uitvoeren.
1. Laat de patiënt productief hoesten
2. Wanneer het erger wordt bel je 1-1-2
3. Geef 5 slagen op de rug tussen de schouderbladen
4. Geef 5 buikstoten
5. Herhaal om de beurt de slagen tot de luchtweg open is
, Week 2. Breathing
Hoorcollege 2. Breathing
Externe respiratie: gaswisseling in de long zuurstof wordt gebonden aan hemoglobine
Interne respiratie: gaswisseling in de weefsels
In het verlengde merg (medulla oblongata en pons) = deel van de hersenstam, liggen in het
ademhalingsstof. Deze meten o.a. pH in het bloed, % zuurstof, CO2 gehalte.
Aansturing van de ademhaling wordt gereguleerd in het ademcentrum in de hersenstam. Dit
reageert op verschillende input vanuit het lichaam en geeft output naar de
ademhalingsspieren.
Arterieel bloed: veel oxyhemoglobine= helderrood (95 tot 100%)
Veneus bloed: minder oxyhemoglobine (75 tot 25%) deoxyhemoglobine= blauwpaars
O2 saturatie: meet % hemoglobine wat gebonden is aan zuurstof
Het zuur-base-evenwicht is de balans van de pH-waarde van het bloed. Een goede balans
tussen zuren en basen, resulterend in een pH van 7,35-7,45 (licht basisch) zorgt voor het
goed functioneren van diverse functies in het lichaam.
Zuur-base stoornissen:
Acidose (te zuur) Metabool- teveel H+
Respiratoir- teveel CO2
Alkalose (te basisch) Metabool- te weinig H+
Respiratoir- te weinig CO2
Hoe herken je de problemen?
Kijk/luister en voel:
- Beweging borst en buik
- Ademhaling: frequentie, diepte, symmetrie, regelmaat
- Hulpademhalingsspieren
- Geluiden (piepen/wheezing, rhonchi)
- Kleur van de huid (cyanose)
Meten:
- SpO2 (zuustofsaturatie)
- EtCO2 (end tidal CO2)
Wat zijn de (spoed) interventies?
- Houding : rechtop zetten
- Zuurstof geven : neusbril, masker
- Zonodig vernevelen (bronchusverwijders)
- Zonodig beademen (masker en ballon)
Respiratoire insufficiëntie: Stoornis in de longfunctie die zich uit in een te lage arteriële
zuurstofspanning of een te hoge arteriële koolzuurspanning. Acuut of chronisch
Oorzaken respiratoire insufficiëntie:
- Stoornissen in het ademcentrum CZS
- Ziekteprocessen in de longen of pleura
- Neurologische aandoeningen en spierziekten met slecht functionerende
ademhalingsspieren
- Ziekten aan wervelkolom; instabiliteit thoraxwand
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller studentyara. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.
