Summary
Samenvatting Nederlands 4 - Spelling
- Course
- Institution
- Book
In dit document vind je een samenvatting van het volledige boek 'spelling' die je nodig hebt om de toets van Nederlands 4 op de PABO te kunnen halen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
alissavisch
Content preview
Nederlands 4Spelling
Hoofdstuk 1
Spellingssysteem
Voor de spelling van de Nederlandse taal gebruiken we een alfabetisch schriftsysteem. We
leggen de Nederlandse taal vast door de afzonderlijke klanken van een woord te noteren:
alfabetisch schriftsysteem.
Pictografisch schriftsysteem: De alleroudste manier om woorden weer te geven doormiddel
van tekeningen en afbeeldingen. – verkeersborden. Voordeel van pictografisch schrift is dat
je een vrij ingewikkelde boodschap op een simpele manier kunt weergeven. Pictogrammen
zijn geschikt voor het weergeven van concrete dingen, maar voor het uitbeelden van
abstracte zaken zijn ze minder geschikt. Het pictografisch schrift ontwikkelde zich tot een
schriftsysteem waarbij ook abstracte zaken konden worden weergegeven en waarbij elke
afbeelding correspondeerde met een bepaald woord. Zo’n schriftsysteem waarbij elk plaatje
voor een woord staat, is het Logografisch schriftsysteem.
Logografisch schriftsysteem: taal wordt op een systematische manier weergegeven: de
woorden, voorvoegsels en achtervoegsels krijgen aparte symbolen. – het Chinees.
Alfabetisch schriftsysteem: een schriftsysteem waarbij taal wordt weergegeven door de
afzonderlijke spraakklanken van een woord te noteren – het alfabet.
In het alfabetisch schriftsysteem corresponderen spraakklanken met letters, maar het is niet
zo dat elke spraakklank een aparte letter heeft. De woorden been en beer hebben
verschillende ee-klanken, maar we gebruiken dezelfde letter. Het verschil tussen die beide
spraakklanken is niet zo groot dat we er aparte letters voor nodig hebben. Binnen de
taalkunde gebruikt men in plaats van termen spraakklank en letter de begrippen foneem en
grafeem.
Foneem en grafeem:
Een foneem is een spraakklank die betekenisverschil tussen klankgroepen veroorzaakt. In de
klankgroepen /gaaf/ en /raaf/ is het verschil tussen de /g/ en de /r/ verantwoordelijk voor
het verschil in betekenis. De /g/ en de /r/ zijn dus verschillende fonemen.
De tekens waarmee wij fonemen weergeven, noemen we grafemen. Een grafeem kan een
letter zijn, maar ook een lettercombinatie. De e en de ee, zijn de grafemen die de middelste
klank van de woorden ben en been weergeven. De grafemen ui en oe geven de middelste
klank van de woorden kuil en poes aan.
Fonemen zijn lastig te herkennen omdat een foneem een abstract begrip is. Dat betekent
dat het herkennen van fonemen geen kwestie is van goed luisteren, maar meer van abstract
denken. Bijvoorbeeld: bir en dur voor beer en deur. In deze woorden schrijven ze de
spraakklank en niet het foneem.
Ons alfabet heeft niet genoeg tekens om elk foneem weer te geven. Het Nederlands kent 34
verschillende fonemen en daarvoor zijn 26 letters beschikbaar.
Dat probleem is opgelost door letters met elkaar te combineren: ui, oe, ch, ect. Het alfabet
bevat ook letters die niet een foneem weergeven, maar een combinatie van fonemen. De x
en q staan respectievelijk voor de klankencombinaties /ks/ en /kw/. Voor de letter c zouden
we de klanken /s/ en /k/ kunnen gebruiken. De c gebruiken we samen met de h om de
medeklinken ch te maken.
, De koppeling tussen fonemen en grafemen is niet eenduidig. In een alfabetisch
schriftsysteem wordt elk foneem in principe weergegeven door een grafeem, maar de
spelling is steeds meet los van de uitspraak komen te staan. Het foneem /aa/ schrijven we in
principe als -aa, maar deze kan ook in open lettergrepen als -a geschreven worden. Het
foneem -aa heeft dus twee grafemen, de -aa en de -a.
De /u/ kan door vijf verschillende grafemen worden weergegeven. In de woorden put, een,
de, lelijk en aardig wordt de /u/ steeds door een andere letter of combinatie van letters
weergegeven.
Deze inconsequenties binnen het alfabetisch schriftsysteem hebben tot gevolg dat veel
basisschoolkinderen moeite hebben om de koppeling tussen foneem en grafeem onder de
knie te krijgen.
In het onderwijs wordt er gebruik gemaakt van verschillende hulpmiddelen
om de letters aan te leren: letterkaarten, lettermuur of lettergroeiboekje
(klanken en klankstukken omgezet in woorddelen. De verschillende soorten
grafemen worden ondersteund door kleuren)
Klankgroepen waarvan
moeilijk vast te stellen is uit welke
fonemen ze bestaan, zijn buiten
beschouwing gelaten. Zoals: aai, oei, ooi,
eeuw en ieuw.
Hoofdregels van de Nederlandse spelling
Het alfabetisch schriftsysteem waarbij elk
foneem door een apart grafeem wordt
weergegeven noemt men het fonologisch
principe. - klank
Het fonologisch principe (basisprincipe) wil
zeggen dat elk foneem door een apart
grafeem wordt weergegeven. Het beginsel
van de standaarduitspraak. Het
fonologisch principe houdt ook in dat elk
grafeem maar voor een en hetzelfde
foneem mag staan. De lange klank /aa/ zou
in het Nederlands altijd door twee letters
weergegeven moeten worden. Woorden die alleen volgens het fonologisch principe worden
gespeld, noemen we ‘klankzuivere’ woorden. Het fonologisch principe is het basisprincipe
van het Nederlands en als we kinderen leren spellen, moeten ze dus eerst het fonologisch
principe onder de knie krijgen.
Uitzonderingen op de hoofdregel van onze spelling:
Koppeling tussen foneem en grafeem niet eenduidig: de /aa/ kan door zowel de -aa
en -a weergegeven worden.
De uitzonderingen hebben te maken met andere regels van de Nederlandse spelling.
Zo wordt paard met een d geschreven, omdat hetzelfde woord in paarden of
paardenstal ook met een d geschreven wordt.
Bij spelling moet er niet alleen gelet worden op spraakklanken, maar ook op de schrijfwijze
van hele woorden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alissavisch. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.63. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77333 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now