Inleiding
Coaching als instrument voor:
- Managers en leidinggevenden beseffen dat coaching een belangrijke
managementvaardigheid is geworden voor wie zijn medewerkers kansen tot
groei en ontwikkeling wil geven.
- Leraren zien in toenemende mate de meerwaarde van coachende vaardigheden
om het leren van leerlingen en studenten te stimuleren.
- Vaders en moeders die elders al met coaching in aanraking zijn gekomen, willen
graag de kracht van deze benadering bij het opvoeden van hun kinderen
toepassen:
o Bij het stimuleren tot zelfstandigheid, initiatief en creativiteit.
o Bij het zoeken van een constructieve uitweg uit gekibbel en geruzie.
o Om de belangstelling van zoon/dochter te vergroten voor omgeving en de
wereld.
o Om hun kind te stimuleren tot een actieve leerhouding.
- Collega’s zijn vaak op zoek naar gezonde manieren om elkaar te ondersteunen
en samenwerking te bevorderen zonder te vervallen in zeuren, prediken of
onnodige conflicten.
- Coaches die beroepshalve anderen coachen op het werk, in de sport, in de
muziekwereld, in de theater- en presentatiewereld zijn vaak vragende partij
voor een verfrissende aanpak van hun coachingswerk.
7 vaardigheden die je altijd bij je hebt
1. Exploreren
2. Waarderen en bekrachtigen
3. Betrokken confronteren
4. Uitdagen
5. Inspireren
6. Toelaten
7. Ontspannen
Wat is coaching?
Coachen heeft alles te maken met leren. Het soort leren waar we het bij coaching
over hebben, beslaat een veel breder veld rationeel leren, leren van vaardigheden,
gevoelsmatig leren, leren van nieuwe attitudes, leren van nieuwe benaderingen,
ontwikkelen van nieuwe perspectieven enz.
Coaching gaat over kracht ontwikkelen en sluimerende mogelijkheden laten
openbloeien. Het gaat om mensen stimuleren om anders te kijken, verder te gaan en
meer te durven dan ze tot nog toe deden.
Hoofdstuk 1 – Exploreren
De eerste basisvaardigheid van een coach bestaat erin dat hij de ander helpt om te
verkennen. Belangrijke hefbomen bij dat verkennen zijn pure aandacht en werkelijke
nieuwsgierigheid. Coaching is in eerste instantie ‘onderzoekswerk’: coach en coachee
exploreren samen waar het om gaat. Ze stellen zich vragen, luisteren actief naar de
antwoorden en kijken nauwkeurig toe: ze verkennen de situatie, de mogelijkheden, de
verwachtingen en wensen.
Explorerende vaardigheden: wees benieuwd!
Verkenning is een vaardigheid die op elk ogenblik in een gesprek kan worden ingezet.
De eigenlijke taak van een coach bestaat erin dat hij de ander helpt om in eerste
instantie stil te staan. Stil te staan en te kijken naar wat er gaande is.
Oplossingsgedrevenheid staat een goede oplossing dikwijls in de weg. Iets snel willen
oplossen zet het denkvermogen te sterk onder druk.
,Het lijkt in eerste instantie niet efficiënt om stil te staan, er is geen direct resultaat,
maar vaak zal het eindresultaat veel beter, krachtiger en efficiënter zijn als je tijd hebt
genomen voor verkennend onderzoek.
Als we stil mogen vallen en ven enkele momenten op een lager toerental kunnen
draaien, kan ook ons ‘voelend vermogen’ de ruimte krijgen: er ontstaat ruimte en tijd
om vanuit ons aanvoelen op zoek te gaan naar een idee of een oplossing waar we
echter achter staan.
Mogelijke oplossingen en nieuwe wegen dienen zich vaak aan vanuit het ontspannen
verkennen van de situatie zoals ze is. Als daar de tijd voor wordt genomen, kunnen de
verborgen mogelijkheden als vanzelf naar voren komen.
Betrokken verkennen in zó luisteren dat je onder het verhaal de beleving, de
overtuiging, de wens van de ander hoort. Zó luisteren dat zich nieuwe denksporen
ontwikkelen vanuit de beschrijving die je gesprekspartner je aanreikt. Zó luisteren dat
de ander nauwkeuriger dan ooit naar zichzelf en naar de situatie kijkt en daar nieuwe
dingen in ontdekt. Zó luisteren dat een frisse oplossing onder zijn woorden vandaan
kan komen.
De grootste valkuil voor een coach bestaat erin om snel zelf oplossingen aan te
bieden.
Mensen bloeien open als ze werkelijke belangstelling voelen. Het tonen van echte
belangstelling is een krachtig instrument voor een goed coachingsgesprek.
Coaching gaat minder om de techniek van vragen stellen, dan om werkelijke
betrokkenheid bij het vragen stellen.
De verkennende aandacht die we bedoelen, is het soort onderzoekend kijken zoals we
dat met verschijnselen in de natuur doen. Die treden we onbevangen en
onbevooroordeeld tegemoet. Hoe minder referentiepunten we hebben, hoe beter we
kijken. Hoe meer referentiepunten we hebben, hoe meer we een verschijnsel
catalogeren binnen het denkschema dat we al kennen en hoe sneller we oordelen.
Hindernissen: wanneer verzwakt onze aandacht?
Hindernis 1: iets belangrijks houdt me bezig
Hindernis 2: ik zie wat de beste oplossing voor je is
Hindernis 3: je ziet het verkeerd
De valkuil: óf-óf denken. Enkelvoudig luisteren
Je kunt je aandacht niet aan de ander geven omdat iets in jezelf aandacht vraagt. Je
bent verscheurd tussen je wens om de ander aandacht te geven en de eis die van
binnenin komt om aandacht te schenken aan je eigen beslommeringen, aan de
oplossing die je zo voor je ziet, of aan het ongelijk van de ander.
Geconfronteerd met dit soort dilemma, kennen we vaak meer 1 uitweg: we moeten
kiezen.
De uitweg: én-én denken. Meervoudig luisteren
Er is een weg om dit constructief aan te pakken en daardoor je aandacht weer vrij te
krijgen. Die bestaat erin dat we beide elementen die onze aandacht vragen ernstig
nemen en uitdrukken: mijn wil om te verkennen en te luisteren naar jou en naar de
hindernis die me dat belet.
We noemen dit een dubbele boodschap of meervoudige boodschap: verwoord de
hindernis én druk je belangstelling uit.
Drie hefbomen voor exploratie
1. Explorerende vragen stellen
, 2. Herformuleren
3. Gevoelsreacties geven en uitlokken
1. Explorerende vragen stellen
Goede en gerichte vragen helpen de coachee om van dichtbij en precies te kijken
naar het probleem of de situatie zoals die zich voordoet, naar het doel waar hij
naartoe wil en naar de mogelijkheden die zich aandienen.
Stel vragen die aansluiten bij datgene wat je gesprekspartner beleeft: wat hij zich
afvraagt, wat hem bezorgd maakt, waar hij het moeilijk mee heeft, waar hij blij om is,
wat hij graag zou willen, wat hem gelukt is, waar hij zich geen raad mee weet. Stel
vragen die ter zake zijn, die echt aansluiten bij de ervaring van de ander en stel ze op
een niet-bedreigende manier, vanuit werkelijke interesse. Het gaat om vragen die
aansluiten bij ‘het gedachtespoor’ van de ander en die dat spoor verder uitdiepen en
verkennen.
- Open vragen
o Waarom, wanneer, waar, wie, hoe
o Beschrijf eens, geef eens wat meer details, vertel me eens wat meer over
- Waarom vragen
o Waarom heb je dat zo aangepakt? Waarom is dat belangrijk voor jou?
o Hoe ging dat gesprek waar je zo tegenop zag?
- Gesloten vragen
o Ben je het daarmee eens? Zie je jezelf dit doen?
- Feiten en beleving
o Wat is er precies gebeurd? Wat heb je zelf gedaan?
o Hoe was dat voor jou? Waar had je moeite mee?
Exploratie stopt niet op het moment dat je ‘weet’ waarover het gaat. Ga verder
verkennen, vraag door, exploreer tot het gehele plaatje levendig wordt en zich detail
openbaart. Wees nieuwsgierig naar hoe de situatie is, hoe de dingen in hun werk
gaan, hoe de coachee het beleeft, hoe de andere betrokkenen het beleven enz. Als de
feiten helder zijn, vraag dan door naar de beleving van de feiten. Vaak zullen van
daaruit mogelijke alternatieven en oplossingen als vanzelf naar boven komen.
- Andere explorerende interventies
o Ik begrijp niet wat je bedoelt, vertel eens wat meer.
o Ik zie niet wat je echt wilt. Kun je me helpen dat duidelijk te krijgen?
o Dit verbaast me. Wat zorgt ervoor dat je daar zo naar kijkt?
- Verder bouwen op uitspraken
o Als iemand zegt: ‘Dit is een goede vraag’, kun je vragen: ‘waarin helpt
deze vraag je?’
o Bij: ‘daar gaat het eigenlijk niet over’, kun je vragen: ‘waarover gaat het
dan wel?’
- Algemene stellingen en uitspraken: vraag naar concretisering
Wees na het stellen van de vraag alert op het antwoord dat komt: óf het geeft je
belangrijke info voor de voortgang van het gesprek, óf het inspireert je tot een nieuwe
vraag die de vorige meer uitdiept en verder verkent.
Ga niet te stel naar een volgende vraag. Je hebt de grootst mogelijke kans dat de
volgende vraag op een natuurlijke wijze in je opkomt, als je werkelijk aandacht geeft
aan het antwoord dat je kreeg op je vorige vraag.
2. Herformuleren en samenvatten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller denisevaningen1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.