Summary
Samenvatting - sociale psychologie
- Course
- Institution
Samenvatting van de lessen en het boek. Staan tussentijdse samenvattingen in en belangrijke begrippen. Met deze samenvatting heb ik een 7,4 gehaald.
[Show more]
Seller
Followmaartjeregts
Content preview
Week 1: werkcollegeBasismotieven van gedachten en gedrag:
1. Zelfverheffingsmotief: de behoefte om ons goed te voelen over onszelf
2. Accuraatheidsmotief: de behoefte om de wereld om ons heen accuraat waar te nemen
Sociale psychologie:
- Wetenschappelijke studie
- Naar de manier waarop de werkelijke of denkbeeldige aanwezigheid van mensen
- De gedachten, gevoelens en gedragingen
- Van andere mensen beïnvloedt
Verschillen met:
- persoonlijkheidspsychologie
- sociologie
- evolutionaire psychologie
Automatisch of autonoom?:
- Mensen hebben het idee zelf keuze te maken
- Het meeste denken en waarnemen gaat echter op de automatische piloot
- Die worden bepaald door het feit dat we mens zijn tussen andere mensen
- Alle sociale informatie die op ons afkomt, verwerken we grotendeels via voorgevormd denken
(schema’s) en sluiproutes (heuristieken). Onbewust nemen we de kortste route
Schema’s (voorgevormd denken)
- Mentale structuren die onze kennis over de sociale wereld organiseren
- Deze mentale structuren beïnvloeden de informatie die we opmerken, waarover we nadenken en
wat we ons herinneren
- Welke schema’s worden gebruikt, wordt beïnvloed door priming
Schema’s:
- Beïnvloeden verwachtingen en het uitkomen van verwachtingen
- selffulfilling prophecy
- pygmalioneffect (=positief)
- golemeffect (=negatief)
Beschikbaarheidsheuristiek:
- Heuristiek = mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen
- Mentale aanname waarbij mensen een oordeel baseren op het gemak waarmee ze zich iets voor de
geest kunnen halen
Voorbeeld:
- Denk eens aan de letter ‘k’ in de Nederlandse taal. Denk jij dat deze letter vaker voorkomt aan het
begin van een woord (kaart) of vaker als 3 e letter (dak)>
a. vaker in het begin
b. vaker als derde letter
c. ongeveer even vaak in het begin en als derde letter
- Welke van onderstaande oorzaken eist meer slachtoffers in Nederland en Belgie?
a. verkeersongelukken
b. beroertes
c. ongeveer evenveel verkeersongelukken als beroertes
,Anker- en correctieheuristiek:
- Heuristiek = mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen
- Mentale aanname waarbij mensen een getal of waarde als beginpunt gebruiken en vervolgens
onvoldoende op dit ankerpunt corrigeren
Representativiteitsheuristiek:
- Heuristiek = mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen
- Mentale aanname waarbij mensen iets classificeren op grond van de mate waarin het lijkt op een
karakteristiek geval
Beoordelingsheuristiek (sluiproute):
- Mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen:
- beschikbaarheidsheuristiek
- representativiteitsheuristiek
- anker- en correctieheuristiek
,Hoofdstuk 1 inleiding tot de sociale psychologie:
1.1 wat is sociale psychologie?:
Psychologie is de wetenschap van het gedrag en het innerlijke leven (gedachten en gevoelens) van
mensen. Sociale psychologie is de wetenschap die bestudeert hoe de (echte of denkbeeldige)
aanwezigheid van anderen de gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen beïnvloedt. Die
anderen kunnen ouders, vrienden, werkgevers, leraren, vreemde etc. zijn: het gaat om de gehele
sociale situatie. De kern van sociale psychologie is dus het fenomeen sociale invloed: mensen
beïnvloeden elkaar altijd. Maar voor sociale psychologie is het begrip sociale invloed breder dan de
directe pogingen van de ene persoon om het gedrag van de andere te veranderen. Ten eerste gaat
sociale invloed verder dan uiterlijk waarneembaar gedrag. Anderen hebben namelijk ook invloed op
ons innerlijke leven, op onze gedachten en gevoelens. Daarnaast zijn er meer vormen van sociale
invloed dan alleen de doelbewuste pogingen tot overreding. Zo heeft vaak alleen de aanwezigheid of
zelf het bestaan van anderen invloed op ons. Anderen hoeven dus niet fysiek aanwezig te zijn. Sociaal
psychologen zijn geïnteresseerd in wat er in dergelijke gevallen van tegenstrijdige sociale invloeden in
iemands hoofd gebeurt.
1.1.1 sociale psychologie, wetenschap en gezond verstand: mensen zijn vaak niet bewust van de
redenen achter hun eigen gevoelens en reacties. De rechtvaardigingen zijn niet per se de reden
waarom mensen dingen doen.
Naast volkswijsheden heeft door de geschiedenis heen ook de filosofie vele theorieën opgeleverd
over de menselijke natuur. Zo hebben psychologen zich gewend tot de filosofie waar het ging om
inzicht in de aard van bewustzijn (bijvoorbeeld Dennett, 1991) en over hoe mensen overtuigingen
over de sociale wereld vormen (zoals Gilbert, 1991).
Aristippus stelde dat als we verliefd worden op iemand die we eerst haatten, de liefde uiteindelijk
sterker zal zijn dan wanneer we die persoon niet eerst hebben gehaat. Sociaal psychologen proberen
op een wetenschappelijke manier antwoorden te vinden op vragen over sociaal gedrag:
- Empirische methode: op waarneming en/of onderzoek gebaseerde methode voor het
toetsen van een hypothese.
- Hypothese: een als voorlopige waarheid aangenomen, maar nog te bewijzen
veronderstelling.
1.1.2 sociale psychologie en het verband met verwante disciplines: sociale psychologie is gerelateerd
aan en maakt gebruik van diverse andere wetenschappelijke disciplines, zoals de biologie,
neurowetenschap, evolutionaire psychologie, persoonlijkheidspsychologie, sociologie, economie en
politicologie. Deze disciplines kunnen zich ook bezighouden met onderzoek naar determinanten,
bepalende factoren van menselijk gedrag.
Evolutionaire psychologie. Sommige sociaal psychologen ontleen hypothesen over sociaal gedrag aan
de belangrijkste theorie uit de biologie, de evolutietheorie. De evolutietheorie verklaart hoe
verschillende soorten organismen in de loop van de geschiedenis verschillende lichamen kenmerken
hebben verworden. In een omgeving waar voedsel bijvoorbeeld schaars was, konden giraffen die
toevallig een lange nek hadden zich voeden met blaadjes waar andere dieren niet bij konden. Dit
verschijnsel heeft natuurlijke selectie (het verschijnsel dat in de evolutie sommige organismen uit een
bepaalde populatie beter in hun omgeving passen en zo meer kans hebben om te zorgen voor
overlevende nakomelingen dan minder goed aangepaste organismen).
Evolutionaire psychologie is een wetenschappelijke discipline die sociaal gedrag probeert te verklaren
op basis van erfelijke factoren die zich door de tijd heen hebben ontwikkeld volgens de principes van
natuurlijke selectie. De kerngedachte is dat evolutie een uitermate raag proces is. Sociaal gedrag dat
, we nu vertonen, zoals agressie en hulvaardigheid, is (gedeeltelijk) het resultaat van onze
aanpassingen aan de omgeving is een ver verleden.
Persoonlijkheidspsychologie. Sociaal gedrag verklaren met behulp van karaktereigenschappen is het
werk van persoonlijkheidspsychologen. Zij concentreren zich over het algemeen op individuele
verschillen: die aspecten van de persoonlijkheid van de betrokkenen die ervoor zorgen dat ze anders
zijn dan anderen. De inzichten van persoonlijkheidspsychologen vergroten onze kennis over het
menselijk gedrag. Maar sociaal psychologen zijn ervan overtuigd dat je, als je gedrag primair op grond
van persoonlijkheidsfactoren probeert te verklaren, een essentieel onderdeel van het verhaal buiten
beschouwing laat, namelijk de machtige rol van de sociale invloed. Voor persoonlijkheidspsychologen
is het analyseniveau van het individu, voor sociaal psychologen is dat het individu in de context van
een sociale situatie. Een sociaal psycholoog die bijvoorbeeld wil begrijpen waarom mensen een ander
met opzet kwetsen, richt zich op de psychologische processen die in specifieke situaties agressie
oproepen.
Sociologie en andere sociale wetenschappen. Andere sociale wetenschappen houden zich in plaats
van met het individu meer bezig met brede sociale, economische, politieke en historische factoren
die gebeurtenissen in een bepaalde gemeenschap beïnvloeden. Zo richt de sociologie zich op
onderwerpen als sociale klasse, sociale structuur en sociale instituties. Het verschil tussen de
sociologie en sociale psychologie is dat het analyseniveau van de sociologie uit de groep, institutie of
samenleving als geheel bestaat, terwijl het analyseniveau van de sociale psychologie het individu
binnen een groep, institutie of samenleving is. Sociologen houden zich meer bezig met de vraag
waarom een specifieke samenleving verschillende niveaus en typen van agressie bij haar leden
oproept.
Wat de sociale psychologie bestudeert. De sociale psychologie verschilt niet alleen van andere sociale
wetenschappen voor wat betreft het analyseniveau en de nadruk op constructen. Een ander
belangrijk onderscheid tussen de disciplines is de vraag wat ze proberen te verklaren. Het doel van de
sociale psychologie is het beschrijven en verklaren van hoe mensen elkaar in hun voelen, denken en
doen beïnvloeden, oftewel hoe hun sociale omgeving mensen beïnvloedt. Sociaal psychologen
proberen in kaart te brengen welke fenomenen in menselijk sociaal gedrag tamelijk universeel zijn, en
welke meer cultureel bepaald zijn. Zo kunnen sociaal psychologen de psychologische eigenschappen
proberen te identificeren die ervoor zorgen dat bijna iedereen (universeel) gevoelig is voor sociale
invloed, ongeacht bijvoorbeeld sociale klasse of cultuur, denk aan het zoeken naar de relatie tussen
frustratie en agressie, die voor de meeste mensen op de meeste plekken gelijk is en dus niet alleen
geldt voor een bepaald gender, een bepaalde sociale klasse, leeftijdsgroep, cultuur of etnische
afkomst. Een crosscultureel onderzoek is een onderzoek dat is opgezet met het oog op het analyseren
van gelijkenissen en verschillen tussen mensen uit verschillende culturen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maartjeregts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.19. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now