Hoofdstuk I: Definitie en essentiële bestanddelen van de verbintenis
Een verbintenis: een rechtsband tussen twee of meer personen op grond waarvan de ene persoon (de
schuldeiser) van de andere persoon (schuldenaar) in rechte de uitvoering van een (in geld
waardeerbare) prestatie mag eisen. Artikel 5.1 BW
Synoniemen voor een verbintenis:
• Een schuldvordering
• Een juridische afdwingbare verplichting
• Persoonlijk recht
• Vorderingsrecht
Afdeling I: Een rechtsband tussen rechtssubjecten
Een verbintenis doet dus een rechtsband ontstaan tussen rechtssubjecten:
Actiefzijde (schuldeiser) passiefzijde (schuldenaar).
Het begrip verbintenis mag je echter niet verwarren met het begrip contract. Een verbintenis is een
(mogelijk) rechtsgevolg van een (vermogensrechtelijk) contract. Een contract is dus een mogelijke
bron van een verbintenis, een verbintenis kan echter ook uit andere bronnen ontstaan.
Contractuele verbintenis: hierbij is het beginsel handelsbekwaamheid van de rechtssubjecten nodig
Buitencontractuele verbintenis: deze kan ontstaan zodra de wilsbekwaamheid beantwoordt wordt
Een dier ≠ rechtssubject of een rechtsobject, zij vormen dus een afzonderlijke categorie. Volgens het
goederenrecht hebben dieren gevoelsvermogen en biologisch noden. Artikel 3.38 & 3.39 BW
De grote categorieën van rechtssubjecten:
1) Natuurlijke personen
2) Rechtspersonen
Het onderscheid tussen een persoonlijk recht en een zakelijk recht:
Persoonlijk recht = Het creëert een rechtsband tussen rechtssubjecten
De nuance: ook zakelijke rechten doen een rechtsband tussen rechtssubjecten ontstaan
Tegenwerpelijkheid: enkel geldig tussen partijen (inter partes)
• Tegenwerpelijk aan derden
• Geen institutionele publiciteitsvoorschriften
Zakelijk recht = Het creëert een rechtsband tussen een rechtssubject en een rechtsobject
Artikel 3.3 BW = Recht doen op een goed
De nuance: ook persoonlijke rechten kunnen indirect een rechtsobject hebben
Tegenwerpelijkheid: geldig tegenover iedereen (erga omnes)
• Publiciteitsvoorschriften
Het onderscheidingscriterium => zuiver formeel
De zakelijke rechten worden limitatief opgesomd in de wet:
1) Eigendom
2) Mede-eigendom
3) Zakelijke gebruiksrechten (verder onderverdeeld)
4) Zakelijke zekerheidsrechten (verder onderverdeeld)
2
,Afdeling II: In rechte afdwingbaar?
Als de schuldenaar zijn verbintenis niet nakomt, kan de schuldeiser de contractuele sancties
inroepen (bij een rechter of eventueel op eigen risico kan toepassen).
Indien de schuldeiser over een uitvoerbare titel beschikt kan hij beroep doen op de middelen van
tenuitvoerlegging. Wat wilt zeggen indien de schuldenaar zijn verbintenis niet vrijwillig nakomt, heeft
de schuldeiser een remedie.
Juridische verbintenis morele verbintenis
Bij een morele verbintenis zijn er geen juridische gevolgen aanwezig, terwijl er bij een juridische
verbintenis een verplicht aanwezig is van nakoming, deze heeft ook juridische gevolgen.
Artikel 5.1 BW
Dit artikel bepaald dat de schuldeiser de nakoming van de verbintenis in rechte mag eisen.
Uitzondering => natuurlijke verbintenis
Natuurlijke verbintenissen zijn juridisch bindend voor de partijen, maar kunnen niet in rechte worden
afgedwongen (recht zonder vorderingsmiddel), ze zijn dus te onderscheiden van louter morele
verbintenissen. De schuldeiser kan de schuldenaar dus niet dwingen, hij is machteloos.
Artikel 5.2 BW
Voorbeelden:
1) Verjaarde schuld
2) Verbintenis dat voortvloeit uit spelen en weddenschappen
Artikel 1965 & 1967 oud BW
Afdeling III: Wat zijn de bronnen van verbintenissen?
Verbintenissen ontstaan uit:
• Rechtshandelingen
• Een oneigenlijk contract
• Buitencontractuele aansprakelijkheid
• De wet
Artikel 5.3, eerste lid BW
Rechtshandelingen: handelingen die rechtsgevolgen beoogt
1) Eenzijdige rechtshandelingen
2) Meerzijdige rechtshandelingen
Quasi-contracten: de wet kan bepaalde gevolgen verbinden aan bepaalde gedragingen waardoor er
tussen sommige partijen een verbintenis kan ontstaan (ongewild). Deze vallen onder de
vermogensverschuivingen die de wetgever wil corrigeren.
Quasi-delicten: andere verbintenissen vinden gun grondslag binnen een foutaansprakelijkheid,
kwalitatieve aansprakelijkheid of risicoaansprakelijkheid.
3
, Hoofdstuk II: Soorten verbintenissen
Afdeling I: Tweedeling -> resultaats- en inspanningsverbintenis
Inspanningsverbintenis = Middelenverbintenis
= Verbindt de schuldenaar zich ertoe de nodige inspanningen te zullen leveren met
het oog op het bereiken van het gewenste, maar niet gegarandeerde resultaat.
(!!) het bewijs van de fout berust bij de schuldeiser
Resultaatsverbintenis = Verbindt de schuldenaar zich ertoe verplicht om een bepaald resultaat te
bereiken.
(!!) resultaat niet bereikt => fout van de schuldenaar vermoed, tenzij overmacht
wordt aangetoond.
Garantieverbintenis Artikel 5.185 BW
= Een bepaald resultaat moet worden bereikt, ongeacht overmacht
= Schuldenaar is altijd aansprakelijk, ongeacht overmacht
Bv. Verbintenis van een verzekeraar
Als er niet in het contract wordt vermeld over welke verbintenis het gaat, dan moeten we gaan kijken
naar de gemeenschappelijke bedoelingen van beide partijen. Dit gebeurt aan de hand van de
gemeenrechtelijke interpretatieregels, indien er andere elementen missen wordt dit vaak afgeleid uit de
aard van de prestatie waartoe men zich heeft verbonden.
Afdeling II: Verbintenis tot doen, tot geven en tot niet-doen
1) Verbintenis om iets te geven
2) Verbintenis om iets te doen
3) Verbintenis om iets niet te doen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rhunecools. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.59. You're not tied to anything after your purchase.