Plantijn Hogeschool van de provincie Antwerpen (AP)
Educatieve bachelor secundair onderwijs
Biologie vakinhoud II.1 De mens en zijn lichaam
All documents for this subject (9)
Seller
Follow
MH2003
Content preview
Biologie vakinhoud II.1: Circulatie
1. De ontdekking van de bloedsomloop
- Erasistratos (304-250 v.C.)
Verrichtte secties op slagvelden in Griekenland + Klein-Azië
Volgens hem vervoerden zenuwen, slagaders + aders bloed met allerlei stoffen
Gemaakt door Vesalius.
Op welke manier vervoer gebeurde, wist hij niet
Paste als 1st bij zieken aderlating (= bloedaftapping) toe
- Galenus (129-199 n.C.)
Veronderstelde: lever = spiritus naturalis, hart = spiritus vitalis + hersenen = spiritus animalis
Toonde als 1ste aan dat bloedvaten bloed vervoeren en geen lucht
- Andreas Vesalius (1514-1564) huidige kennis op gebaseerd
Publiceerde boeken met duidelijke platen van menselijk lichaam = meest complete tot nu toe
Had geen inzicht in bloedcirculatie zelf
Verrichtte in Leuven in 1537 zijn 1ste openbare sectie
Werd hoogleraar in Padua (Italië) = belangrijkste centra van wetenschap in Renaissance
- William Harvey (Engelsman)
Studeerde in Padua theorie over dubbele bloedsomloop
“Bloed + geest zijn net zo min te scheiden als vlam + vonken.”
Duurde lang tot zijn theorie over gesloten bloedsomloop (bij zoogdieren) aanvaard werd
2. Functies van het circulatiestelsel
- In alle cellen van lichaam vindt stofwisseling plaats
o Cellen hebben voedingsstoffen (bouw- en brandstoffen) + zuurstof nodig
o Afvalstoffen worden weggewerkt
Anders kunnen ze cellen + inwendige milieu vergiftigen
- Transport van cel naar cel
o Diffusie
o Osmose
o Actief transport
- In menselijk lichaam met veel cellen zou transport van cel naar cel veel te veel tijd kosten
Lichaam beschikt over circulatiestelsel
- Circulatiestelsel bestaat uit bloedvatenstelsel + lymfatisch stelsel
Bloedvatenstelsel bestaat uit hart, bloedvaten en bloed
Lymfatisch stelsel ondersteunt werking van bloedvatenstelsel + speelt belangrijke rol bij
verversing van weefselvloeistof + afweer
- 5 functies:
o Aanvoer van voedingsstoffen
Worden vanuit maagdarmkanaal via darmwand overgedragen aan bloed
Bloed vervoert deze via lever naar organen + weefsels
Worden daar gebruikt voor bouw- en/of energiestofwisseling
o Afvoer van afvalstoffen
Bij stofwisseling vrijgekomen afvalstoffen in organen + weefsels
Worden in bloed en lymfe opgenomen + vervoerd naar uitscheidingsorganen
, o Transport van gassen
Bloed vervoert voor energiestofwisseling de benodigde O 2 vanuit longen naar weefsels
CO2 die bij verbranding vrijkomt: door bloed vanuit weefsels naar longen getransporteerd
o Transport van hormonen + beschermende stoffen
Hormoonklieren produceren op verschillende plaatsen in lichaam veelheid aan hormonen
Worden afgegeven aan bloed vervoert naar plaats van bestemming
Ook beschermende stoffen (tegen ziekten, …) worden door hele lichaam verspreid
Lymfatisch systeem speelt grote rol
o Verspreiding van warmte
Bloed zorgt voor verspreiding + afvoer van warmte in hele lichaam
3. Bloed
- Hoeveelheid in mens is +/- 7,5% van lichaamsgewicht
Vloeibaar, enigszins stroperig weefsel
Bestaat uit bloedcellen die in waterige tussencelstof rondzweven
- Maak je bloed onstolbaar + laat je het een tijdje in reageerbuis staan
Ontstaat bezinksel met daarboven lichtgele vloeistof
Bloedcellen (+/- 45% van totale hoeveelheid) zijn bezonken + rest (55%) is bloedplasma
Figuur : De bestanddelen van bloed en hun belangrijkste functies
, A) Bloedplasma
1) Water
- Bestaat voor 91% uit water in darmen = water opgenomen in bloed
- Functies water:
o Warmtebuffer
Makkelijk overtollige warmte opnemen + afgeven zonder zelf veel van temperatuur te
veranderen
o Oplosmiddel
Veel stoffen kunnen alleen vervoerd worden opgelost in water
Afvoer van water vindt plaats via nieren, huid, longen + ontlasting
3) Elektrolyten
- Bestaat voor +/- 1% uit opgeloste zouten (vooral Na-, K- en Ca- ionen)
Aangevuld vanuit spijsverteringskanaal
Afvoer van overtollige zouten = hoofdzakelijk via nieren + huid
Verhouding tussen ionen moet constant blijven verhinderen anders goed functioneren
van zenuwen + spieren
- Heeft constante osmotische waarde die door opgeloste zouten op peil wordt gehouden
Waarde = 0,9% keukenzoutoplossing (NaCl)
Bij operaties/toedienen van infuus = gebruikte vloeistof fysiologische zoutoplossing
- Carbonaationen (HCO3-) komen in hoge concentratie in bloedplasma voor
In deze vorm = koolstofdioxide vervoerd
- Vervoert bloedgassen
o Opgeloste zuurstof Relatief
o Koolstofdioxide weinig
o Stikstof
Speelt geen rol in ons lichaam
Wordt d.m.v. diffusie uit ingeademde lucht in bloedplasma opgenomen
We ademen stikstof ongebruikt uit
4) Stoffen die tijdelijk in het bloed zitten
- Zitten voortdurend stoffen die tijdelijk + in wisselende hoeveelheden aanwezig zijn
o Gassen + voedingsstoffen uit spijsverteringskanaal /voorraadplaatsen (bv. onderhuids vet)
o Afvalstoffen bv. ureum: naar nieren om verwijderd te worden
o Hormonen + vitamines Regulerende stoffen
B) Bloedeiwitten
- In bloedplasma = groot aantal bloedeiwitten aanwezig
Voornamelijk in lever aangemaakt + na verloop van tijd daar ook weer afgebroken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MH2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for $9.16. You're not tied to anything after your purchase.