100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Samenvatting Biologie vakinhoud II.2: Gedragsbiologie $9.28   Add to cart

Summary

Samenvatting Biologie vakinhoud II.2: Gedragsbiologie

 6 views  0 purchase
  • Course
  • Institution

Samenvatting biologie vakinhoud II.2: Gedragsbiologie

Preview 2 out of 14  pages

  • September 10, 2024
  • 14
  • 2021/2022
  • Summary
avatar-seller
Biologie vakinhoud II.2: Gedragsbiologie
- Studie van gedrag van dieren = ethologie of gedragsbiologie
 Oudste vorm van biologische kennisvergaring
 Sinds jaren 50 als zelfstandig studievak ontwikkeld  daarvoor al baanbrekend onderzoek

- Burrhus Skinner (1904-1990) onderzocht in jaren 20 + 30 leergedrag bij ratten
 Conclusie: dier in principe alles kan leren
 'Skinnerbox'  ratten leerden hefboompje over te halen om stukje voedsel te bemachtigen
 Heersende opvatting = behaviorisme  dier geboren wordt als 'onbeschreven blad'

- Later: andere denkrichting  overheersen van de instincten, soms uiterst ingewikkeld
 Oostenrijker Karl von Frisch bestudeerde 20 jaar communicatie van bijen
 Konrad Lorenz observeerde o.a. ganzen + beschreef vormen van aangeboren gedrag en
leerprocessen bij jonge dieren

- 1 van belangrijkste grondleggers van moderne ethologie = Nederlandse bioloog Nico Tinbergen
 Bestudeerde dieren in hun natuurlijke omgeving, in Nederland + Engeland

- Rond 1950 = discussies over vraag of gedrag aangeboren (nature) of aangeleerd (nurture) is
 Ethologen hamerden op erfelijke aspecten + psychologen verdedigden rol van leerprocessen
 Gedrag = fenotypisch verschijnsel dat zich ontwikkelt door wisselwerking tussen erfelijke
aanleg + milieu

- Belangrijkste gedragsonderzoekers nu houden zich bezig met sociobiologie of gedragsecologie
 Beide richtingen leggen nadruk op evolutie van gedrag

1. Wat is gedrag?
- Gedrag = 'alles wat een dier doet'  er is altijd gedrag, ook als dier niet actief is

- Vraag naar het waarom kan uitgesplitst worden in 3 hoofdvragen:
1) Waardoor wordt het gedrag veroorzaakt?  Subvragen:
o Is het overgeërfd?
 Gedrag kan erfelijk bepaald zijn of aangeleerd  heel vaak beide
 Veel dieren kunnen aangeboren gedrag aanpassen aan omstandigheden

o Door welke prikkels wordt het gedrag opgewekt? Door inwendige prikkels als honger, of
uitwendige prikkels, zoals het waarnemen van een prooi of een mogelijke partner?

o Door welke processen in het zenuwstelsel komt het gedrag tot stand?
o Wat is de rol van hormonen?

2) Wat is het doel van dit gedrag?  Subvraag:
 Op welke manier helpt het gedrag het dier te overleven of voor nakomelingen te zorgen?

3) Hoe en waarom is gedrag ontstaan?  Subvragen:
o Hoe en waarom is dit gedrag ontstaan in de evolutie?
o Hoe is het verder ontwikkeld?

, A) Motivatie en fitness
- Gedrag komt tot stand doordat organen werken, nadat deze door CZ ertoe zijn aangezet
 CZ bestuurt organen na ontvangen van prikkels uit uitwendige omgeving of eigen lichaam
 Meestal moeten beide type prikkels aanwezig zijn
 Inwendige toestand bepaalt meestal motivatie voor bepaald gedrag

- Functies van gedrag  liggen aan basis van elk gedrag:
o Eigen overlevingskansen vergroten
o Voor nakomelingschap zorgen + kans op nakomelingen vergroten
o Nakomelingen verzorgen of beschermen

- Vb. vogel besteedt veel tijd aan het poetsen van verenkleed. Alleen met perfect onderhouden
veren kan hij goed vliegen. Veelvuldige poetsen vergroot dus zijn levenskansen

- Moderne gedragsonderzoek legt sterk nadruk op functie van gedrag t.b.v. fitness van dier
 Fitness = mate waarin dier zijn genen kan doorgeven aan nageslacht

- Bv. volwassen vogels die niet zélf proberen territorium te veroveren + nest te bouwen.
Eerstvolgende jaren helpen ze ouders. Na veel ervaring, gaan ze zichzelf voortplanten
 Grotere fitness  meer directe (eigen kroost) + indirecte (broertjes en zusjes) nakomelingen

B) Gedragsonderzoek
1) Het ethogram
- Om gedrag te analyseren is nodig verschillende gedragselementen afzonderlijk te noteren
 Door voor ieder gedragselement code vast te stellen  snel + effectief gedrag beschrijven

- Ethogram = gecodeerde beschrijving van gedrag van dier in bepaalde situatie
 Kunnen veel informatie opleveren, bv. gedrag van verschillende onderling verwante soorten
 Daardoor is ook mogelijk om evolutie van gedrag te onderzoeken

2) Observeren
- Deel van ethologisch onderzoek bestaat uit natuurlijke gedrag observeren + beschrijven
 Eerder vooral onderzoek naar dieren in gevangenschap  erg eenzijdig beeld ontstond

- Onderzoekers als Jane Goodall  chimpansees onderzochten
 Jaren lang in oerwoud te verblijven + naar hun natuurlijke gedrag te kijken
 Gecompliceerd sociaal systeem + niet alleen vruchteneters, maar soms jagen + oorlogen
 Werktuigen te gebruiken

3) Experimenten
- Experimenten kunnen ook bestaan uit draaien van bandje met kreten van soortgenoot + kijken
hoe dier reageert
 Mussen kennen elkaars stem goed

C) Gedragssystemen
- Gedragssystemen = reeksen van handelingen die met elkaar samenhangen + die hetzelfde doel
dienen

- Vogel langdurig zingt
 Voortplantingsgedrag: mannelijke vogel lokt hiermee wijfje
 Territoriumgedrag: andere mannetjes weten dat ze beter uit de buurt kunnen blijven
 Vluchtgedrag: zag roofdier
- Conflictsituaties = meerdere gedragssystemen kunnen tegelijk worden opgewekt

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MH2003. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $9.28. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

80364 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$9.28
  • (0)
  Add to cart