Summary
Samenvatting Biologie vakinhoud III.2: Evolutie en erfelijkheid
- Course
- Institution
Samenvatting biologie vakinhoud III.2: Evolutie en erfelijkheid
[Show more]
Seller
Follow
MH2003
Content preview
Biologie vakinhoud III.2: Erfelijkheid en evolutie van de mens1. Erfelijke informatie: DNA en RNA
- DNA = ons genetisch materiaal + drager is van onze erfelijke informatie
In kern van eukaryote cellen
Bevat informatie om alle eiwitten in lichaam op te bouwen
- Stukje DNA dat zorgt voor 1 eiwit = gen
Menselijk DNA bestaat uit ± 20.000 genen
A) Bouw van DNA en RNA
1) Structuur van een DNA- en RNA-molecule
- Basisbouwsteen van DNA (of RNA) molecule = nucleotide
- Nucleotide = molecule bestaande uit 3 componenten:
o Fosfaatgroep
o Suiker met 5 C-atomen (pentose)
o Organische base (purine of pyrimidine)
- Elke nucleotide bevat basische groep bijdrage zure fosfaatgroepen = groter DNA toch zuur
- DNA in kern (nucleus) van cel DNA = nucleïnezuur genoemd
- Nucleïnezuur = macromolecule opgebouwd uit keten van nucleotiden die genetische informatie
bevatten
Meest voorkomende = DNA (desoxyribonucleic acid) + RNA (ribonucleic acid)
- Algemene structuur van 1 nucleotide:
- Gewoonte 5 C-atomen in pentose te nummeren, te starten
bij C-atoom gebonden met base
Meerdere nucleotiden koppelen = polynucleotiden
ontstaan koppelt 5’ aan 3’ uiteinde
,- 1953: Watson + Crick aangetoond dat 1 molecule DNA bestaat uit 2 polynucleotideketens, die
rond elkaar gewonden zijn als dubbele helix
Geheel vergeleken met touwladder, waarvan touwen als schroef om elkaar gedraaid zijn
Touwen bestaan uit alternerende opvolging van suiker + fosfaatgroep
Sporten = samen gehouden door basenparen
- In DNA kunnen 2 soorten basenparen gevormd worden:
o Guanine (G) + cytosine (C) samen basenpaar vormen met 3 waterstofbruggen
o Adenine (A) + thymine (T) samen basenpaar vormen met 2 waterstofbruggen
- Waterstofbruggen geven zwakke, niet-covalente binding tussen 2 basen
Baseparen passen als in elkaar vorming van basepaar met andere base gaat niet/moeilijk
A en T, G en C = complementaire nucleotiden
- DNA helix maakt volledige omwenteling rond zijn lengteas voor elke 10 baseparen
Afstand tussen 2 baseparen = 0,34 nm (per omwenteling = 3,4 nm afgelegd)
- DNA helix bestaat uit 2 ketens die antiparallel geschikt zijn: van 3’ naar 5’ en omgekeerd
Ketens worden bij elkaar gehouden door waterstofbruggen tussen complementaire basen
2) Verschillen tussen DNA- en RNA moleculen
Verschil DNA RNA
Pentose = desoxyribose (desoxyribonucleic Pentose = ribose (ribonucleic acid)
acid) Dezelfde ringvormige structuur, maar
Suiker
Dezelfde ringvormige structuur, maar aan desoxyribose waterstof
aan desoxyribose hydroxylgroep
Base A, T, G, C A, U, G, C
Enkelstrengig
Streng Dubbelstrengig Door baseparing kunnen op sommige
plaatsen lussen ontstaan (bv. t-RNA)
B) DNA als drager van erfelijke informatie
- 1928, Frederick Griffith: experiment met muizen + bacteriën
Gebruikte 2 stammen van Streptococcus pneumoniae met + zonder polysacharide kapsel
- Eerste proef:
o S : smooth, kapsel → lethaal voor muizen
o R : rough, ongekapseld → niet lethaal voor muizen
, a) S + muizen → muis sterft
b) R + muizen → muis leeft
c) Sdood + muizen → muis leeft
d) Sdood + R + muizen → muis sterft
- Uit dit experiment bleek dat molecule van ene stam naar andere kan overgedragen worden
Vraag: welke molecule?
Hierop 2de experiment waaruit DNA als drager van erfelijke informatie werd bevestigd:
C) De genetische code
- Kunnen 4 nucleotiden volstaan om alle erfelijke informatie op te slaan ?
o Mononucleotide → 4 mogelijkheden want vier verschillende basen
o Dinucleotide → 4² = 16 mogelijkheden
o Trinucleotide → 4³ = 64 mogelijkheden
o 300-nucleotide → 4300 = 4,15 10180 mogelijkheden
DNA bevat vaak 100.000 nucleotiden, dus 4100.000 mogelijkheden volstaat ruimschoots!
- Gen = stuk DNA dat eiwit specifieert gedefinieerd door aard, volgorde + aantal baseparen
- Eiwitten = opgebouwd uit zo’n 20 verschillende aminozuren
o Als elke base overeenstemt met 1 AZ → 4 aminozuren
o Als elke 2 basen overeenstemmen met 1 AZ → 4² = 16 aminozuren
o Als elke 3 basen overeenstemmen met 1 AZ → 4³ = 64 aminozuren
Voldoende voor 20 aminozuren
- Trinucleotide is code voor 1 aminozuur = codogen
- Elk individu heeft eigen unieke nucleotide volgorde = genetische vingerafdruk
Wetenschappers ingezet om atlas van menselijk genoom op te stellen: 30.000 genen,
verspreid over 3 miljard baseparen
D) Van chromatinevezel tot chromosoom
- Genetisch materiaal bestaat uit chromatinevezels
Chromatinevezels gaan spiraliseren tot chromosomen wanneer cel gaat delen
- Chromatinevezel = opgebouwd uit draadvormige DNA-molecule + eiwitten: histonen
8 van deze eiwitten vormen samen octomeer van histonen
DNA-draad = op geregelde afstanden over octomeer gewonden: vormen samen nucleosoom
Geeft aan DNA-draad uitzicht van parelsnoer
Snoer = zo gewonden dat nucleosomen op 2 stapeltjes liggen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MH2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.09. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now