Summary
Aardrijkskunde samenvatting vwo 6 (en heel de bovenbouw)
- Course
- Level
VWO 6 Aardrijkskunde samenvatting. Alle hoofdstukken gebruikt voor het examenjaar. stof van leerjaar 4 5 en 6 zijn opgenomen
[Show more]
Seller
Follow
essientialstxt
Reviews received
Content preview
1.1 Krimpende wereldGlobalisering= het proces waar verwevenheid tussen gebieden en samenleving toeneemt.
zoals: 1. Je ziet dat doordat de relatieve afstand waarover
mensen en goederen zich verplaatsen, toeneemt.
2. Gebeurtenissen ver weg de mensen ook beïnvloed.
Door deze toenemende vervlechting van gebieden wordt de
wereld wel een global village genoemd. Dit komt doordat de
relatieve afstand tussen gebieden afneemt als gevolg van
de snelle daling van de reis- en vervoerstijden en de kosten
daarvan. We spreken van tijd-ruimtecompressie: tijd en
ruimte worden als het ware in elkaar gedrukt.
Drie processen spelen daarbij een rol:
1. Ligging verandert.
De ligging kan niet veranderen maar de relatieve ligging wel. (Dat is de
ligging van een plaats of gebied ten opzichte van andere gebieden) bijv →
Door een vergroting van de zeesluizen bij IJmuiden kunnen in de toekomst
ook grote cruiseschepen aanmeren in Amsterdam. De relatieve ligging van
toeristenstad Amsterdam verbetert.
Door de globalisering verandert de relatieve ligging steeds sneller.
Beslissingen waardoor een stad snel in vervalt of bloeit:
- De positie van een gebied ten opzichte van belangrijke economische centra.
Door de opkomst van India en China heeft de wereldhaven Singapore zijn
relatieve ligging sterk zien verbeteren.
- De ligging ten opzichte van een belangrijke vervoersas (corridor). Voor
bedrijven is het van belang dat ze hun producten snel over een groot gebied
kunnen distribueren. Vervoersassen zijn als vestigingsgebied voor bedrijven
alleen aantrekkelijk wanneer ze belangrijke economische gebieden met
elkaar verbinden, met het liefst aan het begin of het einde een mainport
(haven of luchthaven) voor verder transport. De as Rotterdam – Düsseldorf –
Stuttgart – Milaan – Genua kun je een echte corridor noemen; de as Genua –
Rome – Napels is dat veel minder (bron 8).
2. Afstand krimpt. In het tijdvak van cyberspace gaan informatie, geldstromen en
ideeën in een flits over de wereld, niet voor goederenstromen.
Vervoer goedkoper + gaat sneller; de relatieve afstand daalt.
Klassieke geografische regel van afstandsverval telt nog; Interactie tussen gebieden
neemt af, naarmate de afstand toeneemt.
De forensenstroom naar een stad daalt naarmate de afstand tot de stad toeneemt.
Relatieve afstand in middellandse zee landen, groter door kosten.
3. Grenzen vervagen.
, Staatsgrenzen met een strenge grenscontrole gaan slecht samen met
globalisering. Maar: Multinationals trekken zich steeds minder van deze
grenzen aan→ de uitwisseling van informatie, ideeën, cultuur, normen en
waarden. Deze openheid blijkt niet voor iedereen gelijk. Hoogopgeleide
Indiërs zijn wel welkom en een gevluchte Syriër niet.
1.2 Transport
Afstand en transport verandert
Transporttechnologie is naast globalisering belangrijk. Op terrein van 1. transport
goederen, 2. vervoer van mensen, 3. wisselen informatie uit , is alles in een
stroomversnelling geraakt.
1. Reis en vervoerstijden zijn gedaald = sneller
2. Transport is goedkoper doordat er meer in een boot/vliegtuig kan +
economische crisis 2008. → Teveel capaciteit dus dalende tarieven
3. Infrastructuur (havens, vliegveld, wegen, communicatie) is verbeterd. Door elke
nieuwe verbetering van transport neemt de tijd-ruimtecompressie (B7) toe.
Goederen in beweging
3 voorwaarden voldaan om goederenen verwisseling te laten werken = Interactietheorie
1. Complementariteit, gebied 1 moet iets opleveren wat gebied 2 wil. (japan importeert
olie uit Indonesië)
2. Transporteerbaarheid, goederen tegen een redelijke prijs & tijd van gebied 1 naar 2
vervoerd worden. Hoogwaardige Goederen; kan met een grotere afstand met duurde
middelen getransporteerd worden vergeleken met hoogwaardig bulkgoederen.
Rotterdam ligt gunstig + bereikbaar + havenfaciliteiten + goede bindingen met het
achterland = belangrijke draaischijf voor bulkgoederen en container vervoer in EU
3. Geen tussenliggende mogelijkheden. Bijv dat er een nieuw olie gebied ontstaan die
dichter bij Japan.
Als de omstandigheden veranderen
- Verbeteren van infrastructuur (bereikbaarheid)
- Verdwijnen van politieke barrières
- Innovaties op transportgebied (vb. container)
Transportnetwerk = geheel van transportlijnen die zijn verbonden met knooppunten
1.3 De eeuw van de informatie
Handels- en informatiestromen ondersteunen elkaar
Communicatie- en informatietechnologie: Alle technieken die nodig zijn om informatie van A
naar B te brengen.
Factoren die intensiteit van internationale communicatie beïnvloeden:
1. Economische factoren: Rijke landen beschikken over de beste informatienetwerken
2. Geografisch: Afstand tussen landen toeneemt daalt de intensiteit van contact.
Ook: Afstandsverval
3. Cultureel: sterke verschillen taal/cultuur maakt info uitwisseling geringer
Kapitaalstromen flitsen over de wereld
,Informatietechnologie doorgedrongen in internationale financiële markten
Kapitaalstromen:
- Investerings-/handelskapitaal
- Kapitaal van particulieren/bedrijven (op zoek naar plaatsen waar rendement hoogst
is & belastingdruk laag)
- Flitskapitaal (hangt samen met speculatie in valutakoersen)
Toename kapitaalstromen tussen BRIC landen opvallend: zaken doen is 24 uur business
Moderne technologie overwint de klassieke belemmeringen (tijd, afstand en grenzen)
1.4
Economische globalisering
Na instorting van communie in Sovjet-Unie en toetreding China tot WTO is de vrije
markteconomie leidend.
Gevolg van liberalisering wereldhandel →internationale productie → MNO (multi-
nat-ondern)
Zij worden ondersteund door:
1. verbetering transport en communicatie technologie
2. overheden die handelsbelemmeringen hebben opgeruimd → vrijhandel
3. Deregulering van financiële markten waardoor beurzen internationaal kunnen
opereren.
Gevolgen economische globalisering na 1990 af te lezen aan:
- Stijging buitenlandse investeringen
- Groei internationale transport-/communicatieverkeer
- Snelle toename wereldhandel
De productieketen wordt uitgerekt
Vroeger: 1 product helemaal gemaakt in 1 fabriek
NU: diverse onderdelen in hun onderneming locaties te maken waar ze de meeste winst
halen.
- Lagelonenlanden krijgen het meest arbeidsintensieve deel van de productie.
- Productieketen: goederen wordt steeds meer opgedeeld/verspreid over
gebieden → groot deel wereldhandel vindt plaats tussen verschillende
onderdelen eigen multinational → handel/vervoer sneller gegroeid dan
productie
Door globalisering verschuift rolverdeling: nieuwe internationale arbeidsverdeling (welk
deel wereldsysteem welke taak)
- Azië aantrekkelijke vestigingsplaats 500-600 miljoen mensen onderdeel
internationale productiesysteem minder armoede
- Witteboorden Banen naar goedkopere landen
Ook verbrokkeling door aantrekkelijkheid internationale bedrijfsleven
- In wereld/binnen land grote verschillen tussen wel/geen globalisering
- Regionale ongelijkheid hand in hand met sociale ongelijkheid (verlies banen door
robotisering, concurrentie migranten
, 1.5 Globalisering politiek bekeken
Politieke globalisering: Heeft gevolgen voor de positie van staten, de soevereine staten
hebben minder macht door de globalisering.
Deel invloed verschoven naar:
1. Internationale organisaties
- VN, Wereldbank, EU
2. Transnationale organisaties
- Internationaal actieve organisaties, niet gebonden aan staat
- Ngo's (= niet-gouvernementele organisaties) & internationale actiegroepen
- Vb. Rode Kruis & Greenpeace
3. Lagere bestuursniveaus
- Presenteren zich internationaal als zelfstandig bestuursorgaan (vb. Randstad)
- Presenteren zich naar buiten als ideaal vestigingsgebied voor internationale
bedrijven/instituten
Er wordt aan de macht van de staat ‘geknaagd’, als het om een crisis, verzorgen
basisvoorzieningen (veiligheid, bestuur, onderwijs, zorg, infrastructuur) en oplossen van
conflicten, dan wordt de staat ingeschakeld.
Tijdens de kredietcrisis van 2009, waren bank directeuren blij met het geld van de staat.
Na de val van de Berlijnse muur en de Koude Oorlog is de wereldorde veranderd.
- economische/politieke barrières zijn opgeruimd
- nationale grenzen vervaagd
- landen zoeken steun met elkaar → blokvorming: Navo, VN
Regionaal/nationaal bewustzijn groeit
Vanuit hun betrokken gebied waar mensen wonen gaan zij hun eigen identiteit uit het oude
land koesteren.
regionalisme: houden de inwoners van een regio of gebied vast aan hun eigen cultuur en
geschiedenis.
1.6 Globalisering: cultureel bekeken
Waardoor verandert de culturele kaart? → diffusie
Homogenisering; culturen gaan op elkaar lijken
heterogenisering: door wereldwijde migratie in steden ontstaan mengculturen
bijv multiculturele wijken. verschillende cultuurelementen → contact met land
van herkomst
Ligua Franca: voertaal is engels
Nieuwe media (tv, internet) verspreid westerse elementen over de wereled
door globalisering is er amerikanisering van culturen
waarom er toch geen 1 wereld cultuur is:
- overname van amerikaanse cultuurelementen zijn beperkt: kleding, eten, muziek/film
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller essientialstxt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.50. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79789 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now