II. Staat als object en subject, verschijningsvormen en belangrijkste
kenmerken
§1 Staat als object: staatsrecht
Recht dat gesteld is door en geldt binnen een staat.
Gedoeld op het recht dat ziet op inhoud en functioneren van de instellingen van de
staat (bv. Regels over bevoegdheden om besluiten te nemen)
(Bevoegdheidsgrondslag)
Daarnaast gaat het om normen die de macht van de staat en zijn organen reguleren
en aan banden leggen
Centraal staatsrechtelijk document is de grondwet:
- Een geschreven document dat de belangrijkste regels van het staatsrecht bevat en
vaak ook met bijzondere waarborgen is omringd respectievelijk alleen via bijzondere
regels en procedures gewijzigd kan worden
Het institutionele EU-recht is steeds meer verweven met het nationale.
3 Sub-disciplines staatsrecht:
1. ‘Politieke’ recht (SG en regering)
2. Decentralisatierecht (lagere overheden)
3. Grondrechten (normen die staat aan banden legt)
Bestuursrecht is een species van het staatsrecht in ruime zin. Het ziet primair op de
bestuursbevoegdheid van de organen van de staat, dus uitvoering van wetten (executieve
functie)
Art. 107 lid 2 Grondwet stelt de wet algemene regels van bestuursrecht vast (in Algemene
wet van Bestuursrecht (AwB) en in bijzondere wetten)
§2 Staat als subject
Kenmerken staat:
1. Er is sprake van een territoriale organisatie;
2. Die gezag heeft over een op het grondgebied woonachtige bevolking uitoefent; en
3. Daartoe over machtsmiddelen beschikt, zoals het geweldsmonopolie
Nationale staat= personen onder gezag en op grondgebied en staat gezamenlijk een zekere
eenheid (natie) -> niet noodzakelijk
, Kwalificatie staat heeft op het internationale vlak rechtsgevolgen, bv. Erkenning
Dat een staat erkend is, zegt niks over de kwaliteit van de staat
Naast dat een staat erkend kan worden, kan dat ook met de regering (legitieme
gezag)
Niet elk ‘volk’ kan recht doen gelden op een ‘eigen’ staat
EU voldoet aan kenmerken van een staat maar is formeel een organisatie, er is ook
geen EU-politie
§3 Soevereiniteit
Soevereiniteit -> de staat oefent gezag uit en heeft het geweldsmonopolie
Verschillende betekenissen:
1. Internationaalrechtelijk: een staat heeft op zijn grondgebied het exclusieve
geweldsmonopolie en andere staten mogen zich niet bemoeien met de interne
aangelegenheden van een staat
2. Hoogste gezag: Welke autoriteit heeft uiteindelijk het woord (in nl grondwetgever)
3. Cruciale pakket van bevoegdheden: geweldsmonopolie, belastingheffing etc.
4. Filosofische en theoretische grondslag: volkssoevereiniteit
- Soevereine staten= andere staten noch de wereldgemeenschap van staten zijn
bevoegd om zich in te laten met interne aangelegenheden van dat land
- Staat kan op internationaal vlak rechtshandelingen verrichten (bv. Verdragen)
(-> Reductie van eigen soevereiniteit)
DUS, begrip soevereiniteit in relatie tot staat
- Andere staten niet in interne aangelegenheden mengen
- Wie constituante van statelijk gezag (bv volk of parlement)
- Welke orgaan hoogste bevoegdheid
In EU-lidstaten samen constituerend macht (EU-grondwetgever)
§4 Constitutie, grondwet en staatsrecht
a. Consti tuti e en grondwet
Alle staten hebben een constitutie en de meeste een grondwet
Constitutie= geheel van regels en beginselen dat een staat constitueert en ordent
Grondwet= document waarin de meest belangrijke regels over de staatsorganisatie en de
verhouding tussen de staat en burgers zijn neergelegd
o Rigide grondwet= wijziging aan specifieke waarborgen is onderworpen en dus (veel)
moeilijker dan het maken en wijzigen van gewone wetgeving
o Flexibele grondwet= juridisch relatief eenvoudig, te weten doormiddel van gewone
wetgeving, te veranderen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lorijnlusink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.78. You're not tied to anything after your purchase.