Sociale zekerheid
Maastricht University – Master Arbeid en Gezondheid
Blokperiode 2
Week 1 – Trends en ontwikkelingen in de sociale zekerheid
Inleiding
Sociale zekerheid kan worden gezien als een grote paraplu die mensen beschermd tegen
bestaansonzekerheid. Primair door inkomensbescherming doormiddel van uitkeringen (bijvoorbeeld
WW of ZW) of door natura (ondersteuning, bijvoorbeeld medische zorg). Tegenwoordig draait het erom
dat je geen beroep hoeft te doen op een bepaalde voorziening. Verschuift van nazorg (verstrekken
uitkeringen) naar voorzorg: maatregelen die ervoor zorgen dat je zolang mogelijk kan werken, zodat je
geen beroep op het stelsel hoeft te doen. Werk wordt daarom nu ook als belangrijke vorm van sociale
zekerheid gezien.
Terugblik
Er zijn vier perioden te onderscheiden, soort slingerbeweging. Gaat steeds van links naar recht. Elke
periode wordt afgesloten met een keerpunt, er zijn er dus drie. Daar wordt in dit college dieper op
ingegaan.
Eerste periode
Vooruitgang, te maken met industrialisatie (intrede van auto en telefoon). Opkomst techniek en
machines, maar tegelijkertijd ook periode van groeiende armoede. Mensen moesten onder slechte
omstandigheden gaan verwerken in fabrieken, veiligheid was in het geding. Kans dat je je werk
daardoor moest neerleggen was aanzienlijk. Als je niet kon werken, had je geen inkomen. Toen
bestonden er nog geen voorzieningen. Je kon wel terugvallen op de kerk of liefdadigheid en soms de
armenzorg geboden door de gemeente (opname in armenhuizen), maar dat betekende veel en vaak
werken. Vooral een middel om de openbare orde te bewaken. Rond 1900 kwam het eerste keerpunt. De
overheid ging zich actief bemoeien met sociale zekerheid.
Overheid ging iets doen, het betrof grote groepen arme mensen. Opkomst van de vakbewegingen. Men
was bang dat arbeiders zich daar massaal bij gingen aansluiten en in opstand zouden komen tegen de
sociale misstanden. Vakbeweging verbieden zou niks veranderen aan de sociale onrust, dus geen goed
idee. Men besloot hen tegemoet te komen, door hen enige bestaanszekerheid te bieden als ze buiten hun
schuld om hun werk zouden verliezen. Eerste verzekeringen doen daarmee hun intrede.
Bismarck bedacht het eerste model. Er kwam aldus het eerste model voor sociale voorzieningen, ging
zich later naar rest van Europa verplaatsen. Schuifje gaat naar links: overheidsbemoeienis neemt toe.
Maar, was nog erg gering. Was enkel bedoeld voor arbeiders, beschermen van het wegvallen van de
inkomsten. Bescherming tegen deze factoren. Ouderdom werd nog niet als zelfstandig risico gezien
(toen gemiddeld 50 jaar). Werkloosheid en andere sociale risico’s vielen er nog niet onder. Toch is het
een belangrijke ontwikkeling. Niet alleen omdat overheid zich ging bemoeien, maar ook dat voor het
eerst de verplichte verzekering zijn intrede deed. Wetgever bepaalde personenkring, als je daaronder
viel moest je je verplicht verzekeren, of je dat nu wilde of niet. Dit gebeurde dus van rechtswege: je
bepaalt niet zelf of je een sociale verzekering aangaat, maar je bent het verplicht als je aan bepaalde
voorwaarden voldoet. Alle arbeiders kregen 80% van het inkomen als ze arbeidsongeschikt raakten.
Was ook economisch van belang, je zorgde ervoor dat de economie bleef draaien. Je moest premie
betalen. Premie is niet gerelateerd aan risico maar aan het inkomen, komt de solidariteit ten goede. In dit
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dena15. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.