Ontdekking van cellen:
− Robert Hooke (°1635-+1703)
− 1e : kurkcellen
− In 1665: Micrographia
-OMICS → MODELS
− gap = what? who? → cel zit ertussen
Definitie
− = Studie van cellen
• Structuur en bouw van de cel
• De chemische en fysische karakteristieken
• Hoe ze functioneren op moleculair niveau
• Interactie tussen cellen onderling
• Interactie tussen cel en omgeving
• …
− = Geïntegreerde wetenschap
• Cytologie
• Moleculaire biologie
• Genetica
• Biochemie
• Fysica
• Computation and engineering
• …
− Cytomics
• relatie en relevantie van cellulaire fenotypes in het hele systeem
• vele ziektes < verstoring van cellulair proces
1.2 INLEIDING TOT DE CEL
1.2.1 CELTHEORIE
Celtheorie :
− M.J. Schleiden en T. Schwann (1839)
• Alle organismen zijn opgebouwd uit één of meerdere cellen.
• Cellen zijn de basiseenheid van het leven.
− 3e dogma : Rudolf Virchow (1885)
• Cellen kunnen enkel ontstaan door deling van reeds bestaande cellen.
1.2.2 KARAKTERISTIEKEN VAN DE CEL
Gesloten systeem
− wel: semi-permeabel membraan
− celwand: geen extra barrière want enkel grotere moleculen tegengehouden (groter dan 30-60kDa).
Complex en georganiseerd en kunnen zichzelf reguleren
− vereiste strikte organisatie, niet alleen in opbouw/structureel maar ook in processen in de cel
Bezitten een genetisch programma en de middelen om dit uit te voeren
, − centraal dogma: te sterke vereenvoudiging
Reproduceerbaar
Energie en bouwstenen verwerven en gebruiken
Chemische reacties en mechanische acties
− chemische reacties = metabolisme van de cel.
− mechanische reacties: bvb het transport binnen de cel, beweging van de cel en assemblage/demontage van celstructuren
(vb actine)
Reageren op stimuli
1.2.3 ONTSTAAN VAN DE CEL
Ontstaan van het leven
− Vorming van macromoleculen
• spontaan onder prebiotische condities
− Replicatie van RNA
• Sid Altman en Tom Cech → “RNA-world”
➢ RNA kan chemische reacties katalyseren
➢ RNA kan zelf-repliceren
• Omgeven van een zelf-replicerend RNA in een fosfolipide membraan
− Vervangen van RNA door DNA als drager van genetische info
• interactie RNA ~ aminozuren bestond al en evolueerde tot de hedendaagse genetische code
• DNA stabieler en minder gevoelig voor mutaties
− Evolutie van eukaryoten
• Membraan omsloten organellen
➢ endosymbiose
➢ euk uit prok geëvolueerd: zelfde genetische taal, gelijkaardige set metabolische pathways, gelijkaardige set
structurele elementen
,1.2.4 STRUCTUUR EUKARYOTE CEL
Verschil PLANT DIER
Functie van componenten
1.2.4.1 PLASMAMEMBRAAN
Lipide dubbellaag (~5nm)
Barrière tussen cel en omgeving
− Ondoorlaatbaar voor water, ionen en hydrofiele kleine molecules
− Selectief transport en diffusie
Interacties met omgeving (cel-cel interacties, adhesie, migratie)
Voeding bepaalt de samenstelling en functionering van membranen
Bij PLANT : nog celwand erboven op
1.2.4.2 ORGANELLEN
NUCLEUS
Opbouw
− Dubbele lipide membraan (buitenste continu met ER)
− Bevat membraanloze nuclear bodies → concentreren proteinen en RNAs
• Nucleolus: rRNA synthese en ribosoom productie (assemblage van subunits) = kernlichaampje
− Nucleaire matrix en lamina en nucleoplasma
• Nucleaire matrix: fibrillair netwerk: scaffold voor organisatie van chromatine en
ankerplaats voor proteinen betrokken in transcriptie, replicatie, rna processing,
onoplosbaar.
• Nucleaire lamina: fibrillair netwerk aan binnenzijde nucleaire enveloppe,
structureel en ankerplaats, organisatie en regulatie (laminopathie: oa. progeria en
andere)
• Nucleoplasma: visceuze vloeistof met nucleotiden, enzymen etc
, Functie
− Bevat genetische informatie
• RNA transcriptie en processing, maar GEEN eiwitsynthese
• unieke regulatie van genexpressie toe
➢ post-transcriptionele processing van RNA
Post-transcriptionele processen: alternatieve splicing, 5’cap en polyA staart
➢ gereguleerde import van transcriptiefactoren en transcriptie modulatoren
Post-transcriptionele regulatie door: microRNA, RNA bindende eiwitten
Transcriptiefactoren: eiwit bindt specifiek aan DNA (promotor)
− Assemblage van ribosomen (nucleoli)
− Gecontroleerde import/export door nucleaire poriën
ENDOPLASMATISCH RETICULUM
Membraneus netwerk vanuit kernmembraan
− gepakte cisterna + lumen (cisternale ruimte)
‘Rough’ en ‘smooth’ endoplasmatisch reticulum (samenstelling R/S ~ soort cel)
− RER → sheets dichtbij de kern
• Proteïne synthese op de ribosomen
• Ribosomen op RER of vrij in cytoplasma (cytoplasmatische proteïnen)
• Protein processing
• Quality control
• Coördinatie met Golgi voor proteïne sortering (Transition ER)
− SER → dynamische tubes
• Ca2+ opslag
• Lipide synthese
• Carbohydraat metabolisme
• Detoxificatie
GOLGI APPARAAT
Afgeplatte en op elkaar gestapelde membraneuze zakken (Cisternen)
Polariteit in structuur en functie
− Cis-kant → ontvangen < ER
− Cis-, medial- en trans-Golgi= Golgi stack → modificeren
− Trans-kant → sorteren en uitscheiden
MITOCHONDRIA
Opbouw
− Dubbele membraan
• buitenste homogeen en vlak < cel
• binnenste sterk ingeplooid → cristae < bacterie
• ertussen: inner membrane space
• erbinnen: matrix
− Plastisch organel (delen zoals een bacterie)
− Mobiel of gefixeerd → geassocieerd met microtubuli
Verkregen door endosymbiose en maternaal overgeërfd
Functies
− Respiratie
• Glucose → CO2+H2O
• Generatie van ATP
− Regulatie van metabole processen
− Calcium signalisatie
− Rol in apoptose
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carvdamm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.12. You're not tied to anything after your purchase.