Summary
Samenvatting - Juridische en gedragswetenschappelijke aspecten van politie
- Course
- Institution
bevat volledige inhoudstafel, inclusief samenvatting van de reader in de samenvatting verwerkt
[Show more]
Seller
Follow
mariekedries
Content preview
INLEIDING: DE POLITIEFUNCTIE, HET POLITIEBESTEL EN HET POLITIERECHT1. POLITIEFUNCTIE:
Juridische & operationele benadering van de politiefunctie:
1) Juridische functie
o Institutioneel = instellingen: korpsen & overheden
o Ordehandhaving = bescherming & regeling van de openbare orde
o Democratie = maakt uitoefening van fundamentele rechten mogelijk
dictatuur: heeft enkel instellingen om de orde te vrijwaarden & politie kan dwingen
democratie: orde vrijwaarden voor de mogelijkheid tot uitoefening fundamentele R
recht op manifestatie, betoging,… kan niet in een dictatuur
WPA: Wet op de politieambt
WGP: Organisatie van geïntegreerde politiedienst gestructureerd op 2 niveaus: lok & fed
art 1 WPA: - politiedienst moet waken over naleving individuele rechten en vrijheden EN
- bijdragen aan de bescherming van die rechten en vrijheden EN
- moet bijdragen aan de democratische ontwikkeling van de maatschappij
art 123 WGP: politie moet altijd beschermen en bijstand verlenen aan medeburgers
2) Operationele functie: concreet de politie bekijken
RORON =
o Raadgevende functie: richting minister, overheid, burgermeester, bevolking,… (fishing)
o Ontradende functie: ordeverstoringen, CT voorkomen = preventie (politie op festival)
o Regulerende functie: ontrading werkt ni probleem gericht ingrijpen (patrouille)
o Onderzoekende functie: gerechtelijke opdracht van de politie recherche
(mogelijk) strafbaar feit is het strafbaar? Wie? Bewijs?
o Nazorg: slachtoffers & getraumatiseerde getuigen & techno-preventief advies = basis
Politie heeft in functie een geweldmonopolie
= als enige beschikken over geweld in vredestijd op rechtmatige wijze (eventueel met doden)
in oorlog heeft het leger dit ook
monopolie = machtspositie goed kader & sturing anders gevaar want bezit middel
3) 3 soorten opdrachten van de politie: kan doorlopen in elkaar bij 1 politieambt
o OPDRACHTEN BESTUURLIJKE POLITIE
openbare orde: vrijwaarden & optreden bij verstoring (zonder dat er CT is: betoging)
o OPDRACHTEN GERECHTELIJKE POLITIE
misdrijf/strafbaar feit: vechtpartij, druggebruik: bestuurlijk wordt gerechtelijk
o STERKE ARM (geen bevoegdheden uitgewezen hiervoor)
politie geweldmonopolie, maar soms anderen nood aan bescherming tegen geweld
politie biedt sterke arm: meegaan bij bv. deurwaarder of sociale bijstand bij gevaar
, bevoegdheden nodig voor opdrachten: bevoegdheden sterke arm = bestuurlijke politie
2. POLITIEBESTEL:
Verwijst naar politieapparaat, politieambtenaar en politieoverheden
1) Politieapparaat:
3 diensten: reguliere dienst & bijzondere dienst (besta ni meer) & inspectiedienst (onbekend)
o reguliere politiediensten = de ‘gewone’ politiediensten:
= algemene opdracht voor ordehandhaving en gerechtelijke dossiers
staat tegenover bijzondere politiediensten
1998: reguliere dienst = rijkswacht, gemeentepolitie en gerechtelijke politie bij parket
bijzondere diensten = spoorweg-, zeevaart- en luchtvaartpolitie
nu: federale politie & lokale politie
bijzondere dienst bestaat nog steeds, maar niet meer als bijzondere dienst
wel als onderdeel van de federale politie = geïnstitutionaliseerd in regulier sys
o Inspectiediensten: geen bijzondere politiedienst
door groei van bijzonder strafrecht (naast strafwetboek):
vb. milieu-, fiscaal-, sociaal decreet met aan einde straffen op inbreuken = complex
inspectiediensten die gespecialiseerd zijn hoeveel diensten er zijn is onbekend
vb. milieu-inspectie, BPI (belastingsinspectie),…
2) Politieambtenaar & politieoverheden
Art 3 WPA lid 3 = wat is een politieambtenaar: kan politiemaatregelen nemen of uitvoeren
uitvoeren/begeleiden: zaak van politie werkt onder de overheden
Art 2 WPA lid 2 = wat is een politieoverheid: juridische politiemaatregelen nemen/uitvoeren
juridisch: zaak van overheid: burgemeester, gouverneur of minister
Zeggenschap: verhouding politie & politieoverheid
gerechtelijke overheid: OM, OR
bestuurlijke overheid: burgemeester, gouverneur, minister
o Beheer = alle aspecten die zorgen dat politie in staat is om alle opdrachten uit te voeren
voldoende personeel, wagens, cellen, opleiding, IT,… = geld & begroting
o Gezag = concrete opdracht: wie spreekt, wie bepaalt … = 1 van de gezags-overheden
o Beleid = altijd weinig middelen om te kunnen doen wat je wil doen prioriteiten stellen
3. POLITIERECHT:
2 basisrechten: WPA & WGP & heel veel rest
, HOOFDSTUK 1: DE PERIODE VÓÓR DE BELGISCHE ONAFHANKELIJKHEID
1. DE FRANSE OORSPRONG VAN DE “BELGISCHE” POLITIE
Nog voor de Belgische onafhankelijkheid van 1830
17de 18de E: 2 bewegingen in Frankrijk:
- Lokaal niveau: gemeenten & steden: oprichting eigen korps in Parijs één groot korps
- Centraal/nationaal niveau: oprichting nationaal korps = marechaussee national
voordien al provinciale eenheden van marechaussee maar nu samengevoegd tot
nationaal
Franse Revolutie 1789:
- Lokaal niveau: stad wijst commissaris aan = professionaliseren = gemeentepolitie ontstaat
- Centraal niveau: Marechaussee nationale wordt gendarmerie nationale
Kenmerken: *nationaal (gemeenten blijven beschikken over eigen korpsen)
*militair (deel van leger)
*dubbele politieopdrachten: bestuurlijke & gerechtelijke opdrachten in 1 korps
1795: gebied dat nu België is ging van Nederlanden naar Frankrijk toepassing frans systeem
1796: ministerie ni voldoende machtig ministerie v/d reguliere politie van republiek opgericht
1799: aanstelling minister van politie door Napoleon: Jozef Fouché
bouwt ministerie uit tot onmisbare schakel in Napoleontische dictatuur
Plaatste veel informanten in burger om opstanden te voorkomen
Gendarmerie: pyramide: in elke stad een commissaris general (nationaal) in zijn bezit
naast de lokale commissarissen die er al waren
Vragen die constant spelen: - verhouding tussen nationaal & lokaal niveau: verantwoording?
- verhouding bestuurlijk & gerechtelijk
- verhouding binnenlandse zaken & … (politie, defensie, justitie)
Binnenlandse zaken moeit zich volgens Fouché te hard met gendarmerie national (= zijn korps)
Fouché wou zelf minister binnenlandse zaken worden
Napoleon zag dit als dreiging en ontslaat Fouché
1815: slag bij Waterloo = Napoleon verslagen Verenigd koninkrijk der NL tussen 1815 - 1830
2. HET VERENIGD KONINKRIJK DER NEDERLANDEN
Gendarmerie nationale (“dictatuur”) wil “dictatuur” weg, maar wil nationaal korps wel
houden
wijzigt naam = marechaussee: kenmerken: militair, nationaal & dubbele opdracht
Dethiennes: commissaris generaal van justitie krijgt zeggenschap over Marechaussee
Lokaal niveau:
lokale veldwachters blijven vanuit het Franse systeem
Gemeenten/steden behouden korpsen van de politie met commissarissen
geen bijzondere commissarissen meer (zoals bij Fouché)
Verhoudingen bleven onduidelijk
wil gemeentelijke autonomie, maar wil ook controleren wat lokaal doen Dethiennes moeit
, macht Dethiennes = bouwt zich uit tot centrale sturing ook op lokaal niveau
09/1815: apart commissaris generaal voor politie = Dethiennes = eigenlijk minister politi
(Fouché)
HOOFDSTUK 2: DE ONTWIKKELINGEN VANAF DE BELGISCHE
ONAFHANKELIJKHEID TOT AAN DE TWEEDE WERELDOORLOG
1. DE UITBOUW VAN DE RIJKSWACHT
1830: België onafhankelijk erfde Franse systeem (eigenlijk hetzelfde als NL systeem)
Nood aan nationaal korps van politie, geen volledig vertrouwen op gemeente/steden:
Minister van defensie, justite en binnenlandse zaken voldoende, geen voor politie nodig
erft marechaussee die afstamt van gendarmerie die afstamt van marechausse national
wordt nu de gendarmerie/rijkswacht genoemd
vage implementatie in art 120 GW: “organisatie & bevoegdheid rijkswacht bij wet geregeld”
zo is er een wet (democratisch) & is er gn tijdsnood & staat vast wet in 1957 gekomen
Kenmerken:
- Nationaal korps = centraal aangestuurd
- Militair = deel van het leger band met politie (ordehandhaving) & leger (middelen)
- Dubbele politionele opdracht bestuurlijk (ordehandhaving) & gerechtelijk (misdrijven)
1871: vraag: moeten wij niet de gemeentepolitie integreren in de rijkswacht?
makkelijk aan te sturen = eenheidsstaat want gemeentepolitie kan veel te weinig aan
dus ging men meer investeren in de rijkswacht: betere opleidingen, middelen, meer mensen,
…
Zo rijkswacht over hele land & reserve bij crisis/ordeprobleem = vanuit centraal niveau
sturen
Lokale veiligheidszorg is een bevoegdheid van enkel de gemeente, niet van de nationale
overheid
elke gemeente doet eigen zin & investeert in wat hij het belangrijkste vind
nationale overheid kan nu niet sturen in de gemeente (wat Fouché & Dethiennes wel kon)
2. HET (DIS)FUNCTIONEREN VAN DE GEMEENTEPOLITIE EN DE LANDELIJKE POLITIE
Landelijke politie = veldwachters blijven: op fiets in dorp praten met burger, verder niet veel
Steden & gemeenten = gemeentelijke autonomie, geen nationale sturing
in grotere steden wel professionalisering op keuze van stad
Eind 19e E: onderzoeksrechters & OM hadden een probleem met de politie: veel klachten:
te weinig rechercheurs die zaken kunnen onderzoeken & wie het wel doet zijn niet goed in
job
investering in rijkswacht ging naar ordehandhaving (bestuurlijke opdracht) , ni naar
gerechtelijk
in gemeente ook dubbele opdracht, maar ook niet voldoende geïnvesteerd in gerechtelijke
tak
Vraag: moet er geen aparte gerechtelijke politie komen?
zou een nationaal korps zijn dat nationaal gestuurd moet worden door de minister van
justitie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mariekedries. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.74. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72841 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now