Uitwerkingen van de hoorcolleges psychopathologie. De powerpoints en aantekeningen. vak wordt gevolgd door bachelorstudenten pedagogische wetenschappen jaar 2 en premasterstudenten.
naar aanleiding van deze uitwerking heb ik het vak afgerond met een 8.5
10% van de kinderen heeft een psychologische stoornis. De prevalentie is hoger tijdens de
adolescentie (12%). Psychopathologie komt vaker voor bij jongens.
➢ mogelijke verklaringen
jongens vaak externaliserende problematiek komt eerder naar voren in onderzoek
leerdoelen:
- begrip concept stoornis/psychopathologie
- algemene criteria psychopathologie kunnen toepassen
- kennis: DC: 0-5, DSM-IV, DSM-5 en ICD-11 classificatiesystemen
- vaardigheid in toepassing van DSM-5
- inzicht in voor- en nadelen classificatie
- kennis over verschillende vormen psychopathologie:
o ontstaanswijze
o moment
o prevalentie (sekseverschillen, culturele verschillen) (zeldzaam vs. meest
voorkomend)
o kernsymptomen & symptoomclusters
o essentiële verschillen met problematiek die erop lijkt
o comorbiditeit (welke stoornissen komen samen voor)
o gangbare behandelvorm en context
o effectiviteit gangbare behandelvorm
aandachtspunten:
- veel stof, houdt literatuur bij vanaf het begin, er is veel feitenkennis vereist om te kunnen
slagen
- tentamenvragen gaan over kenmerken, etiologie, prevalentie etc. van de afzonderlijke
stoornissen en zijn dus behoorlijk specifiek.
Psychopathologie: de wetenschap waarin psychische
stoornissen worden bestudeerd. Enerzijds het vóórkomen
(de hoeveelheid, het ontstaan, het onderscheid tussen) en
de behandeling van stoornissen.
Prevalenties uit het boek aanhouden bij leren. Deze slide
geeft de verhouding tussen stoornissen weer. Een
eetstoornis komt veel minder voor dan een angststoornis.
Psychiatrie: de (effecten van) hulpverlening aan mensen
met psychische stoornissen.
Ontwikkelingspsychopathologie: het ontstaan en het
beloop van psychische stoornissen wordt onderzocht. Ontwikkeling is een centraal begrip. Het gaat
om het begrijpen van het proces, hoe is bepaald gedrag bij een kind ontstaan en gegroeid?
Afwijkend gedrag of een psychische stoornis worden niet als statisch gezien, niet als iets wat je wel of
niet hebt, maar als dynamisch: je kunt er soms last van hebben en vaak niet, soms een beetje last en
dan juist heel veel. De verschijningsvorm van afwijkend gedrag verandert gedurende de levensloop
van een persoon. Gedrag kan in de ene levensfase ‘normaal’ en wenselijk zijn, in een andere
levensfase kan het als abnormaal en ongewenst gezien worden.
1
,Psychopathologie
De ontwikkeling van het kind, en daarmee zijn gedrag, wordt beïnvloed door zowel factoren uit de
omgeving van het kind als factoren van of voortkomend uit het kind zelf. Uitgangspunt: ieder kind is
een uniek individu met unieke ervaringen, ieder kind zal op zijn eigen manier reageren. Het actuele
gedrag van een kind is altijd het gevolg van vroegere ervaringen en van de eisen die de huidige
situatie aan hem stelt. De oorzaak van psychopathologie bij een kind ligt niet per definitie in zijn
verleden. Een psychische stoornis kent nooit maar één oorzaak, is altijd een wisselwerking tussen
biologische en omgevingsfactoren.
Ontwikkelingsperspectief – normale ontwikkeling
Je moet weten wat normaal is om te weten wat afwijkend is. Als beoordeeld moet worden of gedrag
van een kind adequaat is, moet daarbij de (ontwikkelings) leeftijd van het kind betrokken worden.
- Vroege kindertijd: o.a. bedplassen, driftbuien, separatieangst.
- Midden kindertijd: o.a. bang in het donker, beweeglijk
- Adolescentie: o.a. experimenteren, grenzen verkennen, stemmingswisselingen
Ontwikkelingsperspectief – psychopathologie
Op welke leeftijd ontstaan stoornissen over het algemeen?
Ontwikkelingsperspectief – expressie van de stoornis.
Hoe uit een stoornis zich? Bijvoorbeeld depressieve stoornis.
De uitingsvorm van een stoornis verandert met de leeftijd. Hier bewust van zijn en aandacht voor
hebben.
Vroege kindertijd: ontroostbaar huilen, slaapproblemen, groeiachterstand, prikkelbaar
Midden kindertijd: prikkelbaar, verminderd plezier, aandachtsproblemen, somatische klachten,
lage zelfwaardering
Adolescentie: somberheid, sociale isolatie, negatieve cognities, lage zelfwaardering,
gevoelig voor afwijzing suïcidale gedachten
Wanneer is er sprake van (ontwikkelings)psychopathologie?
(nog niet meteen een stoornis, algemene criteria om te kunnen stellen of iets afwijkend is of niet.
Vaak zijn er meerdere van toepassing als er één van toepassing is)
A. Klachten!
o Lichamelijk functioneren
o Gedrag
o Emoties
o Cognities
o Relaties
B. Wanneer klachten:
o Niet passen bij de leeftijd
o Niet/ zeer moeilijk te corrigeren zijn
o Het algemeen functioneren ernstig nadelig beïnvloeden
o Het kind zelf en/of de omgeving doen lijden
o Uiteindelijk mogelijk ontwikkeling doen stagneren
2
,Psychopathologie
Wanneer is er sprake van een stoornis? Dit is deels afhankelijk van de sociaal-culturele context.
Je spreekt van een stoornis als je vast loopt binnen een bepaalde context. Het zit hem niet zo zeer
alleen in de persoon maar in de interactie met de context. Je dient rekening te houden met
achterliggende culturele opvattingen.
➢ Bijvoorbeeld sociale angst in collectivistische versus individualistische culturen.
Classificatiesystemen:
Systematische beschrijvingen van gedrag op basis van door
wetenschappers onderscheiden en gegroepeerde gedragskenmerken,
met als doel gedrag in te delen, bijvoorbeeld of er sprake is van een
stoornis of om onderscheid te maken tussen stoornissen.
Informatie is sterk gereduceerd, belangrijkste informatie blijft over. Wat
de problematiek is. (efficiënt). (GAF globaal niveau van alledaags
functioneren. Van 0 – 100, hoe hoger hoe beter).
DSM-5: Geen assen meer
Het gebruik van classificatiesystemen leidt tot efficiëntie en eenduidigheid. Classificatie biedt de
mogelijkheid tot ordening: het leidt tot een beter begrip van wat verschillend en wat hetzelfde is en
brengt de wereld in kaart.
2 veelgebruikte systemen:
- International Classification of Diseases ICD (publicatie ICD-11: 2018, effectief in 2022; nu ICD-
10)
o WHO = World Health Organization
- Diagnostic and Statistical Manual of the mental of the mental disorders DSM (nu: DSM-5)
o APA = American Psychiatric Association
- Consensus experts
- Kunnen worden ‘vertaald’ naar elkaar. Codes zijn bijvoorbeeld gelijk.
Voordelen classificatie systemen:
- Internationale eenduidigheid (onderzoek, onderwijs, beleid, communicatie)
- Duidelijke beschrijving kern problematiek
- Richtinggevend voor behandeling
Nadelen classificatiesystemen:
- Mogelijk te sterk gereduceerd
- Categoriale indeling (geen grijs gebied)
- Suboptimale basis voor behandeling (geen één op één relatie tussen stoornis en
behandeling. Ook context niet/onvoldoende meegenomen)
Historisch overzicht ICD:
Pas na de tweede wereldoorlog een versie waarin psychische stoornissen werden opgenomen.
Iedere tien jaar ongeveer een nieuwe versie.
ICD 11, hierin kun je alle ziekten in classificeren. Een aantal hoofdstukken gaan over psychische
hoofdstukken.
Historisch overzicht DSM:
Eerste versie in 1952, DSM-5 werd ingevoerd in NL vanaf januari 2017. Kwam in mei 2013 in het
Engels uit, in april 2014 in het Nederlands. Het duurt even voordat het veranderd in de praktijk. Ook
de DSM-IV zul je dus nog tegen komen in de praktijk.
3
, Psychopathologie
DSM-5:
Totstandkoming:
- Start in 1999
- Conferenties voor onderzoeksplannen (op basis van oude versies)
- 162 experts in werkgroepen en ‘task forces’ sinds 2007
- 300 adviseurs – internationaal
- Gericht onderzoek rond discussiepunten sinds 2005
- Presentaties op congressen
- Inspraakrondes met patiënten verenigingen (hebben ook inbreng)
- Feedback geven mogelijk via DSM-5 website
DSM-IV
Assen zijn dimensies waarmee je verschillende aspecten/ context van de stoornis organiseerde.
As I: klinische diagnose (bijv. ADHD-C).
As II: persoonlijkheidsstoornissen en mentale retardatie (bijv. V71,09 geen diagnose)
As III: somatische aandoening (bijvoorbeeld diabetes)
As IV: psychosociale en omgevingsfactoren (bijvoorbeeld V10, relatieproblemen ouders)
As V: Global Assessment of functioning (GAF) (Globaal niveau functioneren, van 1 tot 100)
Het idee: As I, is huidige problematiek. Is veranderlijk. Persoonlijkheidsstoornissen en mentale
retardatie (as II) wordt minder gezien als tijdelijk. Minder makkelijk te behandelen. Maar staat ADHD
op as I dan wel goed? Om dit gedoe te omzeilen, wat is minder veranderlijk en wat is wel
veranderlijk. We classificeren alles en brengen geen hiërarchie meer aan.
Soort informatie in DSM-5 is hetzelfde, er is een ernst maat bijgekomen en wordt niet meer in assen
opgedeeld.
DMS- V:
De afspraken over hoe een psychische stoornis gedefinieerd wordt door de kenmerken (symptomen/
observeerbare gedragskenmerken) te omschrijven.
- Alle stoornissen (geen hiërarchisch onderscheid d.m.v. assen I-III)
- Uitgebreid specificaties & stressoren (V en Z codes)
- Ernst: per stoornis ernst (afhankelijk van de hoeveelheid klachten, de aanwezigheidsduur)
- Niveau van functioneren:
WHO DAS (WHO Disability assesment schedule)
36 items over 6 domeinen:
o Communicatie
o Mobiliteit
o Zelfzorg
o Sociale omgang
o Activiteiten
o Deelname aan de gemeenschap
Scoring 100% (volledig afhankelijk) – 0% goed functionerend en zelfstandig (hoe lager hoe
beter)
Het is een beschrijving van een stoornis, geen verklaring.
Een minder bekend classificatiesysteem: DC: 0-5 (2016): Diagnostic Classification of Mental Health
and Developmental Disorders in Infancy and Early Childhood, Zero to Five (jaar oud):
As I: stoornis
As II: relationele context (gedrag, affect, betrokkenheid).
As III: medische en ontwikkelingsstoornis en conditie
As IV: psychosociale stressoren
As V: niveau van ontwikkeling
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller veraolieslagers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.29. You're not tied to anything after your purchase.
