Summary
Samenvatting OWG 1.11 – Fysiologische lichamelijke veranderingen in de zwangerschap
- Course
- Institution
OWG 1.11 – Fysiologische lichamelijke veranderingen in de zwangerschap
[Show more]
Seller
Follow
levischolten
Content preview
OWG 1.11 – Fysiologische lichamelijkeveranderingen in de zwangerschap.
- Veranderingen van de geslachtsorganen.
Veranderingen in het immuunsysteem.
Een infectieziekte wordt veroorzaakt door een bacterie, een virus of een schimmel. Deze dringen je
lichaam binnen via je huid of je slijmvliezen en kunnen je ziek maken.
Om infectieziekten tijdens je zwangerschap te voorkomen geldt in het algemeen:
Was of desinfecteer je handen regelmatig.
Werk hygiënisch bij de bereiding van eten.
Pas op met bepaalde voedingsmiddelen die hier genoemd worden.
Ben je in contact geweest met een ziek kind of heb je klachten die kunnen passen bij
ondergenoemde ziektes?
Algemeen beladvies bij ziekte in de zwangerschap
Als zwangere staat je immuunsysteem anders afgesteld. Je hebt immers een kindje in je wat deels uit
voor jou lichaamsvreemd DNA bestaat! Dit is eigenlijk een hele bijzondere situatie die dan ook volop
de belangstelling heeft van artsen en wetenschappers.
Veel zwangeren merken de verandering in hun afweer; ze worden bijvoorbeeld sneller verkouden of
klachten houden langer aan. Dit is normaal en niet iets om je zorgen om te maken.
Er zijn echter een paar situaties waarin we wel graag van je horen! Bel de verloskundige als je:
- Koorts hebt boven de 39 graden (rectaal gemeten)
- Drie dagen of langer koorts hebt tussen de 38 en 39 graden (rectaal gemeten)
- Aanhoudende diarree hebt
- Aanhoudend moet overgeven
- Erge buikpijn hebt
- Snel steeds zieker wordt
- Uitslag of vlekjes krijgt
- Benauwd of kortademig bent
- Ongerust bent
Zo nodig regelen we een vlotte verwijzing. Hier volgt een kort overzicht van ziektes waar je als
zwangere voorzichtig mee moet zijn:
Toxoplasmose
Dit wordt veroorzaakt door een parasiet die aanwezig kan zijn in de ontlasting van dieren,
bijvoorbeeld katten. Daarom is het advies om tijdens je zwangerschap geen kattenbak te verschonen
(of met wegwerphandschoenen) en handschoenen te dragen bij het werken in de tuin. Eet geen
rauw vlees zoals filet americain en ossenworst en bak ander vlees goed door. Was rauwe groenten
zorgvuldig onder stromend water.
5e ziekte (Parvo B19)
Dit is een infectieziekte die tot 20 weken zwangerschap gevaarlijk kan zijn. Vermijd daarom contact
met zieke kinderen, zeker als deze ook uitslag hebben. Kenmerkend voor de 5e ziekte is namelijk een
rode uitslag op de wangen. Mocht je een ouder kind op de creche hebben en de ziekte heerst daar,
dan kun je als zwangere gewoon je kind blijven halen en brengen. Dat is namelijk geen risicocontact.
Als je zelf als kind de 5e ziekte gehad hebt, ben je levenslang beschermd. Mocht je als zwangere voor
het eerst de 5e ziekte oplopen, dan krijg je als symptoom vaak gewrichtspijnen, bijvoorbeeld in je
handen.
Rode hond (rubella)
,Dit is een infectieziekte die tot twintig weken zwangerschap gevaarlijk kan zijn voor je ongeboren
kind. Voorkom daarom contact met zieke kinderen in het algemeen. Bij de intake controleren we of
je antistoffen in je bloed hebt, hetzij doordat je al een keer ziek bent geweest of door vaccinatie.
NB: Je kunt je tijdens de zwangerschap niet laten vaccineren voor rode hond! De vaccinatie bevat
namelijk verzwakt levend virus. Mocht je onbeschermd zijn voor rode hond en al in verwachting zijn,
dan adviseren we je om na je bevalling via je huisarts een BMR-vaccinatie te halen. Zo ben je bij een
eventuele volgende zwangerschap wel beschermd.
Listeriose
Deze ziekte wordt veroorzaakt door een bacterie die bijvoorbeeld in rauwe melk kan zitten. Vandaar
het advies om geen rauwe melk of kazen gemaakt van rauwe melk te gebruiken (‘au lait cru’). Dit
kunnen ook harde (boeren)kazen zijn. En andersom zijn de meeste zachte kazen van
gepasteuriseerde (veilige) melk gemaakt. Vaak staat dit duidelijk op de verpakking, vraag het anders
even na bij de kaasboer.
CMV (cytomegalovirus)
Dit is een virus dat veel bij jonge kinderen voorkomt en wordt uitgescheiden via urine en speeksel.
Heb je jonge kinderen (t/m 4 jaar) of werk je in de kinderopvang? Was of desinfecteer je handen dan
na elke luierwisseling. En voorkom contact met het speeksel van jonge kinderen, bijvoorbeeld door
niet van hetzelfde bestek te eten. En is je kind verkouden? Geef dan een kus op het hoofd en niet op
de mond.
Waterpokken (varicella)
Deze kinderziekte is voornamelijk gevaarlijk wanneer je het als zwangere voor de eerste keer krijgt
en kort daarna bevalt. Dan heb je nog geen antistoffen aangemaakt en is de kans vergroot dat je
baby bij de geboorte al waterpokken heeft. Als je zelf als kind ouder dan 1 jaar waterpokken hebt
gehad, ben je levenslang beschermd. Weet je dit niet (zeker)? Dan testen wij je antistoffen bij de
intake. Ben je onbeschermd dan is het extra belangrijk om contact met zieke kinderen te vermijden.
Ben je toch in contact geweest met een kind dat daarna de waterpokken bleek te hebben? Als je
onbeschermd bent, bel ons dan snel op, ook in het weekend. Soms is het namelijk zinvol om je een
injectie te geven met tijdelijke antistoffen tegen waterpokken. Dit moet dan wel binnen een paar
dagen na het risicocontact gebeuren. We overleggen dit dan altijd met een gynaecoloog.
Fysiologische huidveranderingen
Veel huidveranderingen tijdens de zwangerschap zijn fysiologisch van aard. Dat wil zeggen dat ze
ontstaan door natuurlijke processen in het lichaam, zoals hormonale veranderingen. Ze worden als
volkomen normaal beschouwd en zijn dus geen huidziekten.
Bij de meeste vrouwen wordt de huid droger en minder vettig.
Fysiologische jeuk (pruritus gravidarum) treft veel vrouwen in de zwangerschap, meestal
tijdens het eerste of tweede trimester. Deze jeuk is vaak mild en kan overal voorkomen,
maar meestal op de romp. De oorzaak van een jeukende huid is niet volledig opgeklaard,
maar mogelijk heeft het te maken met het feit dat de huid droog is.
Vaak hebben zwangere vrouwen meer last van zweten.
Er kunnen streeplijnen, striemen of striae ontstaan. Dit zijn bruinachtige of eerder paarse
strepen die ontstaan als gevolg van de snelle uitrekking van de huid. Meestal zijn de strepen
zichtbaar in de gebieden van de buik, de billen en de borsten.
Skin tags of steelwratjes kunnen verschijnen in de nek, de oksels en de liezen. Dit zijn
huidkleurige of lichtbruine goedaardige gezwelletjes.
, Linea nigra is een donkere, verticale verkleuring op de middenlijn van de buik. Deze streep
ontstaat als gevolg van een verhoogde pigmentproductie, door een stijging van het hormoon
oestrogeen.
De tepels en het genitale gebied kunnen donkerder verkleuren. Dit natuurlijke verschijnsel
komt vooral voor bij mensen met een donkere huid.
Ook in de bloedvaatjes van de huid kunnen veranderingen optreden:
o teleangiëctasieën: blijvend verwijde kleine bloedvaatjes vlak onder het oppervlak
van de huid, zichtbaar als lichtrode tot donkerpaarse stipjes op de huid;
o hemangiomen: goedaardig kluwens van bloedvaatjes die eruitzien als rode blaasjes;
o oedeem: zwelling die kan optreden in de onderbenen door vochtophoping;
o nieuwe of verergerde spataders;
o aanhoudende rode handpalmen.
Ongeveer drie maanden na de bevalling kan zich een opvallende maar
voorbijgaande haaruitval voordoen.
Er kunnen nagelletsels ontstaan, zoals vorming van lijnen op de nagels, gespleten en
loskomende nagels.
Vaak voorkomende huidaandoeningen
Enkele huidaandoeningen komen specifiek vaker voor bij zwangerschap of verergeren erdoor:
Atopisch eczeem: dit wordt gekenmerkt door rode, jeukende en soms schilferende vlekken.
Meestal komt dit voor bij vrouwen die voor de zwangerschap al aan deze vorm van eczeem
leden.
Zwangerschapsmasker (chloasma): tijdens de zwangerschap wordt in de huid van het
gezicht meer pigment aangemaakt en dit kan aanleiding geven tot zwangerschapsmasker of
chloasma. Het gaat om geel-bruinachtige vlekken, meestal op het gezicht en rond de ogen.
Acne: puistjes en mee-eters kunnen verergeren of voor het eerst optreden tijdens de
zwangerschap.
Periorale dermatitis: hierbij ontstaan kleine rode pukkeltjes rond de mond. Dit kan gepaard
gaan met jeuk en schilfering.
Irriterend eczeem in het genitale gebied kan optreden door een combinatie van warmte en
vochtigheid of door toegenomen vaginaal verlies.
Meer zeldzame huidaandoeningen
Erythema nodosum: dit is het plots verschijnen van blauwachtige, rode knobbeltjes op beide
benen die gevoelig zijn bij aanraking. Hierbij kunnen ook andere milde lichamelijke klachten
optreden, zoals vermoeidheid, spierpijnen en koorts. Het is dikwijls een symptoom van een
onderliggende aandoening.
Psoriasis: deze chronische huidaandoening kan spontaan beginnen tijdens de zwangerschap.
Reeds bestaande psoriasis kan ook verergeren door de zwangerschap.
Seborroïsch eczeem: deze vorm van eczeem komt minder vaak voor tijdens de
zwangerschap. Het gaat om rode, schilferende plekken in het gebied van de wenkbrauwen,
het gezicht, de plooien rond de neus en lippen, de hoofdhuid en in het oor.
Herpes simplex: herpes is een virus dat na besmetting steeds aanwezig blijft in het lichaam.
Een nieuwe opstoot kan zich voordoen tijdens de zwangerschap. Dit kan aanleiding geven tot
koortsblaasjes, maar ook elders op de huid kunnen groepjes kleine blaasjes ontstaan.
Lupus erythematosus: dit is een ontstekingsziekte van het bindweefsel die kan ontstaan
tijdens of verergeren door de zwangerschap. Er bestaat een systemische vorm, waarbij
algemene symptomen kunnen optreden als vermoeidheid en koorts, en waarbij
verschillende orgaansystemen aangetast kunnen zijn. Er bestaat ook een vorm die beperkt
blijft tot de huid. Dit geeft een typische vlindervormige, rode, schilferende uitslag in het
gezicht en vaak ook op het bovenste deel van de romp. Zonlicht kan de aandoening
verergeren.
, Eczeem veroorzaakt door zwangerschap
Deze vorm van eczeem ontstaat typisch bij het begin van de zwangerschap, en verdwijnt meestal
spontaan na de bevalling. Het voornaamste kenmerk is jeukende uitslag, ook ’s nachts. Er bestaan
verschillende varianten:
Atopische dermatitis ontstaat meestal al in het begin van de zwangerschap, en wordt
gekenmerkt door onregelmatige vlekken en kleine bultjes. De jeuk kan de zwangere vrouw
uit haar slaap houden.
Complex zwangerschapsgeïnduceerd eczeem ontstaat meestal op het einde van de eerste
zwangerschap of kort na de bevalling. Er verschijnen jeukende plekken en bultjes op de buik
en de bovenzijde van de dijen, meestal op plaatsen waar striemen aanwezig waren. Het
verbetert meestal spontaan na 4 tot 6 weken, en komt niet terug bij volgende
zwangerschappen.
Pemfigoïd tijdens de zwangerschap is een zeldzame auto-immuunziekte veroorzaakt door
een verstoring van het afweersysteem. Het begint in de tweede helft van de zwangerschap
met rode, jeukende vlekken, die bedekt zijn met kleine blaasjes, meestal rond de navel. De
uitslag kan zich uitbreiden over de romp en de ledematen. Het verbetert spontaan n
a enkele maanden. Mogelijk is er een verband met vroeggeboorte en met een laag
geboortegewicht. De baby kan eveneens een voorbijgaande uitslag met blaasjes vertonen.
Ook loopt de moeder risico op een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) na de
bevalling. Ernstige gevallen van auto-immuunziekten worden behandeld met cortisone, maar
dit verhoogt het risico op hoge bloeddruk en op zwangerschapsdiabetes bij de moeder.
Zwangerschapscholestase wordt veroorzaakt door een opstapeling van galzuren. Het komt
voor na de 30ste week en wordt gekenmerkt door hevige jeuk op de buik, aan de handpalmen
en aan de voetzolen. De levertesten in het bloed kunnen verstoord zijn, en het kan gepaard
gaan met een risico op vroeggeboorte.
Huidtumoren
Zowel goedaardige als kwaadaardige gezwellen kunnen voorkomen tijdens de zwangerschap.
Pyogeen granuloom ziet eruit als een rode, pijnlijke en snel groeiende knobbel, meestal op
de vingers of de tenen. Dikwijls was er vooraf een klein wondje op de plaats van het
granuloom. Het gezwelletje bloedt gemakkelijk.
Donkere verkleuring van bestaande moedervlekken (naevi) zijn bijna altijd een goedaardig
verschijnsel.
Kwaadaardige tumoren zoals melanomen kunnen optreden. Bij elk verdacht letsel zal de arts
een biopsie nemen: aan de rand van het letsel zal hij een klein stukje weefsel wegnemen
voor onderzoek in het labo.
Condylomen of genitale wratten worden veroorzaakt door het HPV-virus. Meestal nemen ze
weer af na de bevalling.
Hoe stelt je arts huidaandoeningen vast?
De arts stelt de diagnose meestal op zicht.
Als hij een allergische oorzaak of een gestoorde leverfunctie vermoedt, zal er een bloedonderzoek
gebeuren.
Als hij twijfelt of kwaadaardigheid vermoedt, is een biopsie noodzakelijk. Je arts zal je dan ook
doorverwijzen naar de gynaecoloog of dermatoloog.
Wat kan je arts doen?
Tijdens een zwangerschap wordt altijd zeer voorzichtig omgesprongen met geneesmiddelen. Van
sommige middelen zijn de effecten voor moeder en kind goed gekend, maar van andere weten we
niet zeker of ze een invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van de baby.
Daarom wordt de behandeling in de mate van het mogelijke beperkt tot lokale producten zoals
crèmes en zalven.
Als het gebruik van toxische producten nodig is, wordt zo mogelijk gewacht tot na de
bevalling. Voorbeelden zijn antikankermiddelen, geneesmiddelen die de afweer
onderdrukken en cortisone. Als er niet gewacht kan worden tot na de bevalling, en de vrouw
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller levischolten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49768 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now