Samenvatting kostenverbijzondering

Bedrijfseconomie

Kostenverbijzondering

1. Meerdere producten of diensten

In situaties waarbij sprake is van slechts 1 product (homogene productie) of dienst kan de kostprijs
worden berekend door de totale kosten te delen door het totaal aantal producten of diensten.

Voor alle kosten geldt dan dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen het maken van het
product of het uitvoeren van de dienst enerzijds en de waarde van de opgeofferde middelen die
daarvoor zijn ingezet anderzijds (directe kosten). Om de kostprijs te berekenen kan dan gebruik
worden gemaakt van de integrale kostprijsmethode.

Homogene productie: productie van 1 product of dienst

Heterogene productie: productie van meerdere producten of diensten

Wanneer de opgeofferde middelen echter meerdere producten (heterogene productie) of diensten
voortbrengen, zullen er kosten zijn waarvan het verband met de producten/diensten minder
duidelijk is.

Voorbeelden 

- Afschrijvingskosten
- Energiekosten
- Loonkosten van het management

 deze indirecte kosten zullen over de kostendragers (producten of diensten) moeten worden
verdeeld om tot een kostprijsberekening te komen.  verbijzondering van kosten

Er zijn diverse methode om dit te doen, variërend van zeer eenvoudig tot zeer complex. Een verfijnde
methode zal de werkelijkheid beter weergeven, maar kost meer tijd en geld. De keuze voor een
bepaalde methode is afhankelijk van de situatie. Een situatie waar er sprake is van een ruime
diversiteit aan producten en kleine winstmarges, als gevolg van veel concurrentie, vraagt
waarschijnlijk om een complexere kostenverbijzondering, omdat je er dan zeker van wilt zijn dat de
kostprijsberekening de werkelijkheid goed weergeeft.

Deze afweging is van groot belang, omdat de gekozen werkwijze invloed heeft op de verdeling van de
indirecte kosten over de diverse producten of diensten.

, 2. De Opslagmethode
2.1 Enkelvoudige opslagmethode

De enkelvoudige opslagmethode is de eenvoudigste methode om de indirecte kosten te verdelen
over de producten.  ook wel primitieve opslagmethode genoemd.

Kostprijs: directe kosten + opslag voor indirecte kosten

Enkelvoudige opslagmethode 

Er wordt een verband gelegd tussen de totale indirecte kosten en de totale directe kosten, door de
indirecte kosten uit te drukken als een percentage van de directe kosten. De verhouding tussen deze
twee elementen wordt vervolgens gebruikt om te bepalen hoeveel indirecte kosten per product of
dienst moeten worden opgenomen.

Voorbeeld:
Er worden twee soorten stroop geproduceerd door De Stroopfabriek: een standaard appelstroop
en een luxe perenstroop. De appelstroop heeft een eenvoudiger recept en wordt geleverd in
karton. Het recept van de perenstroop is complexer en deze stroop wordt in een glazen pot
geleverd. Beide verpakkingen bevatten vierhonderd gram stroop. Als ingrediënten wordt naast de
appels en peren gebruikgemaakt van onder andere suikerbietenstroop en pectine. Om de
kostprijzen van de twee stroopsoorten te berekenen maakt het bedrijf gebruik van de
enkelvoudige opslagmethode. Er wordt uitgegaan van een jaarlijkse normale productie van
1.440.000 potten appelstroop en 240.000 potten perenstroop. De totale indirecte kosten daarbij
bedragen € 1.450.000, de totale directe kosten € 1.188.000.

Formule: 1.450.000/1.188.000 x 100% = 122.0%

Dit opslagpercentage betekent dat bij iedere € 1 aan directe kosten per product een
bedrag van € 1,22 moet worden opgeteld voor de dekking van de indirecte kosten.
De directe kosten per product staan in onderstaand overzicht:


Directe kosten per product Appelstroop Perenstroop


Grondstofkosten € 0,35 € 0,55


Loonkosten € 0,20 € 0,35


Verpakkingskosten € 0,10 € 0,15


Totaal (per pot van 400 gram) € 0,65 € 1,05