PIW Hoorcollege 1B
Onderwerp 1: uitleg van Anglo-amerikaanse termen naar Nederlands recht
Er komen steeds meer Engelse termen terug in Nederlandse contracten. Bijvoorbeeld de
aansprakelijkheid voor indirecte schade. Hoe moeten deze worden uitgelegd?
Arrest NJ 1984/345 (Chinese maatstaven): Er was een geschil over de uitleg van de term ‘
werkgever’. Een partij had een Chinese achtergrond. De Hoge Raad zegt: Een buitenlandse
achtergrond van een partij is relevant en telt mee bij de uitleg van een contract. Je moet
deze buitenlandse achtergrond betrekken bij de termen en de uitleg hiervan.
Zie ook Pont/Meyer-arrest waarin een Engelse partij was. Hierbij moet rekening gehouden
worden met hoe Britten uitleggen.
De uitleg naar Engels recht:
- Heeft meer aandacht voor de taalkundige, grammaticale en objectieve uitleg
- Er wordt niet gekeken naar wat partijen hebben bedoeld
- Er wordt gekeken naar ‘business common sense’ dus ‘stick to the content’ Britten zijn
dus meer gebonden aan het contract!
- Dit komt ook omdat procederen in Engeland zeer duur is. Bijna geen consument
procedeert ver door.
- Verder is er geen aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid, maar juist
implied terms: ze lezen een bepaalde clausule in een contract. Dit wordt wel
terughoudend gebruikt.
- Omdat de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid niet geldt, zijn er
andere methoden om het contract aan te passen:
o Voorbeeld: ‘intent’ aantonen: bewijzen dat een van de partijen met opzet heeft
gezet dat zij de procedure aankon, maar dit in werkelijkheid niet kon. Je kunt
dit bewijzen door getuigen te ondervragen en aan te tonen dat een van de
getuigen/partijen wellicht als onbetrouwbaar kunnen worden aangemerkt.
Vraag uit de praktijk: Hoe leg je Engelse clausules/termen uit in Nederlandse contracten?
Het Engelse recht kent namelijk heel andere figuren.
Schelhaas & Valk: Soms moet je teruggrijpen naar de Engelstalige uitleg omdat in
Nederlands recht de term helemaal niet bestaat. Als je geen andere aanknopingspunten hebt
dan Engels recht dan moet je het op die manier uitleggen (Dousi). Maar, als het gaat om
een contract tussen twee Nederlandse partijen, dan ligt de uitleg weer anders. Dan moet er
bijvoorbeeld aan de hand van de Haviltex-maatstaf worden uitgelegd.
Tentamenvraag; Hoe leg je Engelstalige begrippen uit en wat vindt u daarvan?
Leg de twee kanten uit: Dousi of juist Nederlandstalig uitleggen.
Uitleg commerciële contracten: (opdracht A)
Commerciële contracten hebben behoefte aan rechtszekerheid. Een taalkundige of
objectieve uitleg biedt altijd meer rechtszekerheid dan een subjectieve uitleg. Hierbij kun je
namelijk vertrouwen op elementen die voor iedereen kenbaar zijn. Daarom zijn de grote
bedrijven en bijvoorbeeld advocaten van de Zuidas gebrand op een in beginsel objectieve
uitleg.
De Hoge Raad was hier ontvankelijk voor, bijvoorbeeld in het arrest PontMeyer NJ 2007/575.
Hierbij overwoog de Hoge Raad dat partijen waren bijgestaan door een batterij aan ervaren
, juristen en dat er een entire agreement clausule was opgenomen. In beginsel kan daarbij
worden uitgegaan van een taalkundige uitleg.
Daarna kwam het arrest Lundiform/Mexx NJ 2013/213. De Hoge Raad preciseert:
Het ging hierbij niet om grote commerciële partijen, er was niet over onderhandeld én er was
geen bijstand van veel deskundige juristen. De Hoge Raad oordeelde (mede daarom)
anders:
‘3.4.3. Ook indien bij de uitleg van een overeenkomt groot gewicht toekomt aan de
taalkundige betekenis van de gekozen groot gewicht toekomt aan de taalkundige betekenis
van de gekozen bewoordingen, kunnen de overige omstandigheden met geval met zich
meebrengen… Haviltex!’
Zie het artikel van Schaink!
Conclusie:
De manier van het contract uitleggen is onzeker in de praktijk. Om deze reden worden
contracten worden dichtgetimmerd (zo denkt de praktijk):
Dit wordt gedaan door bijvoorbeeld:
- De letterlijke uitleg voor te schrijven: “the interpretation of this agreement shall be
solely decided by its wording and not by any statements, communications and/or
negotiations made or conduct prior to the conclusion of this agreement”
Let op: de rechter zal niet meegaan door te zeggen dat er nu inderdaad letterlijk moet
worden uitgelegd. Als er een geschil over bestaat zal de rechter ook weer Haviltex
meenemen.
- “Document X/Y/Z/ mogen niet bij de uitleg worden betrokken”
Dit mag wel. Dit helpt voor de bewijskracht van één van de partijen.
- “De redelijkheid en billijkheid van zijn toepassing uitgesloten”
Dit kan niet! Dit wordt gezien als en oernorm en kan niet worden uitgesloten bij contract
Valk meent dat het eenvoudiger kan: zie tekening bij zijn artikel. (literatuur week 1)
Valk:
- de objectieve uitleg van de CAO-norm moet alleen voor CAO’s worden gebruikt
- Als er derden zijn betrokken (zoals bij een derdenbeding of een kettingbeding) dan
moet de geobjectiveerde Haviltexnorm gebruikt worden
- We moeten niet beginnen aan een specifieke uitlegnorm voor commerciële
contracten:
- We moeten af van de “in beginsel” uitlegnormen
Onderwerp 1: uitleg van Anglo-amerikaanse termen naar Nederlands recht
Er komen steeds meer Engelse termen terug in Nederlandse contracten. Bijvoorbeeld de
aansprakelijkheid voor indirecte schade. Hoe moeten deze worden uitgelegd?
Arrest NJ 1984/345 (Chinese maatstaven): Er was een geschil over de uitleg van de term ‘
werkgever’. Een partij had een Chinese achtergrond. De Hoge Raad zegt: Een buitenlandse
achtergrond van een partij is relevant en telt mee bij de uitleg van een contract. Je moet
deze buitenlandse achtergrond betrekken bij de termen en de uitleg hiervan.
Zie ook Pont/Meyer-arrest waarin een Engelse partij was. Hierbij moet rekening gehouden
worden met hoe Britten uitleggen.
De uitleg naar Engels recht:
- Heeft meer aandacht voor de taalkundige, grammaticale en objectieve uitleg
- Er wordt niet gekeken naar wat partijen hebben bedoeld
- Er wordt gekeken naar ‘business common sense’ dus ‘stick to the content’ Britten zijn
dus meer gebonden aan het contract!
- Dit komt ook omdat procederen in Engeland zeer duur is. Bijna geen consument
procedeert ver door.
- Verder is er geen aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid, maar juist
implied terms: ze lezen een bepaalde clausule in een contract. Dit wordt wel
terughoudend gebruikt.
- Omdat de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid niet geldt, zijn er
andere methoden om het contract aan te passen:
o Voorbeeld: ‘intent’ aantonen: bewijzen dat een van de partijen met opzet heeft
gezet dat zij de procedure aankon, maar dit in werkelijkheid niet kon. Je kunt
dit bewijzen door getuigen te ondervragen en aan te tonen dat een van de
getuigen/partijen wellicht als onbetrouwbaar kunnen worden aangemerkt.
Vraag uit de praktijk: Hoe leg je Engelse clausules/termen uit in Nederlandse contracten?
Het Engelse recht kent namelijk heel andere figuren.
Schelhaas & Valk: Soms moet je teruggrijpen naar de Engelstalige uitleg omdat in
Nederlands recht de term helemaal niet bestaat. Als je geen andere aanknopingspunten hebt
dan Engels recht dan moet je het op die manier uitleggen (Dousi). Maar, als het gaat om
een contract tussen twee Nederlandse partijen, dan ligt de uitleg weer anders. Dan moet er
bijvoorbeeld aan de hand van de Haviltex-maatstaf worden uitgelegd.
Tentamenvraag; Hoe leg je Engelstalige begrippen uit en wat vindt u daarvan?
Leg de twee kanten uit: Dousi of juist Nederlandstalig uitleggen.
Uitleg commerciële contracten: (opdracht A)
Commerciële contracten hebben behoefte aan rechtszekerheid. Een taalkundige of
objectieve uitleg biedt altijd meer rechtszekerheid dan een subjectieve uitleg. Hierbij kun je
namelijk vertrouwen op elementen die voor iedereen kenbaar zijn. Daarom zijn de grote
bedrijven en bijvoorbeeld advocaten van de Zuidas gebrand op een in beginsel objectieve
uitleg.
De Hoge Raad was hier ontvankelijk voor, bijvoorbeeld in het arrest PontMeyer NJ 2007/575.
Hierbij overwoog de Hoge Raad dat partijen waren bijgestaan door een batterij aan ervaren
, juristen en dat er een entire agreement clausule was opgenomen. In beginsel kan daarbij
worden uitgegaan van een taalkundige uitleg.
Daarna kwam het arrest Lundiform/Mexx NJ 2013/213. De Hoge Raad preciseert:
Het ging hierbij niet om grote commerciële partijen, er was niet over onderhandeld én er was
geen bijstand van veel deskundige juristen. De Hoge Raad oordeelde (mede daarom)
anders:
‘3.4.3. Ook indien bij de uitleg van een overeenkomt groot gewicht toekomt aan de
taalkundige betekenis van de gekozen groot gewicht toekomt aan de taalkundige betekenis
van de gekozen bewoordingen, kunnen de overige omstandigheden met geval met zich
meebrengen… Haviltex!’
Zie het artikel van Schaink!
Conclusie:
De manier van het contract uitleggen is onzeker in de praktijk. Om deze reden worden
contracten worden dichtgetimmerd (zo denkt de praktijk):
Dit wordt gedaan door bijvoorbeeld:
- De letterlijke uitleg voor te schrijven: “the interpretation of this agreement shall be
solely decided by its wording and not by any statements, communications and/or
negotiations made or conduct prior to the conclusion of this agreement”
Let op: de rechter zal niet meegaan door te zeggen dat er nu inderdaad letterlijk moet
worden uitgelegd. Als er een geschil over bestaat zal de rechter ook weer Haviltex
meenemen.
- “Document X/Y/Z/ mogen niet bij de uitleg worden betrokken”
Dit mag wel. Dit helpt voor de bewijskracht van één van de partijen.
- “De redelijkheid en billijkheid van zijn toepassing uitgesloten”
Dit kan niet! Dit wordt gezien als en oernorm en kan niet worden uitgesloten bij contract
Valk meent dat het eenvoudiger kan: zie tekening bij zijn artikel. (literatuur week 1)
Valk:
- de objectieve uitleg van de CAO-norm moet alleen voor CAO’s worden gebruikt
- Als er derden zijn betrokken (zoals bij een derdenbeding of een kettingbeding) dan
moet de geobjectiveerde Haviltexnorm gebruikt worden
- We moeten niet beginnen aan een specifieke uitlegnorm voor commerciële
contracten:
- We moeten af van de “in beginsel” uitlegnormen
