Class notes
Aantekeningen alle colleges (HC+WC) aansprakelijkheidsrecht (650262-B-6)
- Course
- Institution
Aantekeningen alle colleges aansprakelijkheidsrecht voor de premaster/bachelor aan Tilburg University
[Show more]
Seller
Follow
mg99x
Reviews received
Content preview
AANTEKENINGEN AANSPRAKELIJKHEIDSRECHTHC1 – 3 FEBRUARI 2023
Aansprakelijkheidsrecht doelstellingen/functies
HR 18 maart 2005, ECLI:NL:HR:2005:AR5213
• Feiten van het geval: baby Kelly
o 24 januari 1994 werd Kelly geboren chromosale afwijking
o Moeder had afwijking gemeld aan verloskundige verloskundige vond het
niet nodig om te testen op de afwijking hierdoor geen optie om kind weg te
laten halen
o Hierdoor leed van het kind door de afwijking autisme, ouders niet
herkennen, door, slechtziend, niet kunnen lopen extra verzorging nodig
te belastend voor de moeder (dus psychiater nodig) veel onkosten
o Ouders wilden de kosten verhalen op verloskundige en ziekenhuis (wrongful
life vordering) schadevergoeding voor een kind dat beperkingen heeft, door
toedoen van een ander
o Verzuim door informatiefout van verloskundige
o Vordering (wrongful life) kan worden ingesteld tegen hulpverleners
(ziekenhuis etc.) en tegen ouders (door kind)
o Ouders spraken de verloskundige en het ziekenhuis aan, in naam van het
kind en in hun eigen naam
o Er was een medische behandelovereenkomst tussen moeder en
verloskundige is er sprake van een beroepsfout? (goed, redelijk bekwame
hulpverlener?) volgens RB deskundigen heeft de verloskundige een fout
gemaakt, er had onderzoek ingesteld moeten worden
o Dus een toerekenbare tekortkoming in de nakoming van de ovk door de
hulpverlener, jegens de moeder
o Maar geldt dit ook jegens de vader en het kind zelf? HR vindt van wel
o Vader was dan geen partij bij ovk, maar belangen zijn zo nauw betrokken
(financiële verantwoordelijkheid jegens het kind) dat hij ook geraakt wordt
door de fout
o Baby Kelly was ook geen partij bij ovk, want niet geboren, rechter vond dat de
ovk naar aard mede gericht is op de zorg van het ongeboren kind
zorgplicht van verloskundige geldt ook jegens Kelly schending van de plicht
is in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid
o Wanprestatie jegens moeder, en OD jegens vader en Kelly
o Hoe zit het met de causaliteit?
Noodzakelijke voorwaarde voor de schade (6:72 en 6:162)
Schade, gelet op de aard, dient een als gevolg van de gebeurtenis
kunnen worden toegerekend (6:98)
• “Wrongful life”: Kunstfout of informatiefout?
• Vorderingen van wie? Moeder, vader, en Kelly;
• Tegen wie? De medische hulpverlener, werkgever, ouders;
• Het wettelijk kader:
o art. 6:74, 6:162 en 6:98 BW: fout, schade en causaal verband
o art. 7:446 en 7:453 BW: medische behandelovereenkomst, goed hulpverlener?
• Fout: toerekenbare tekortkoming jegens moeder, onrechtmatige daad jegens vader
en Kelly
,Er zijn twee vormen van aansprakelijkheid:
- Contractuele aansprakelijkheid
- Onrechtmatige daad
Causaliteit vaststellen:
- Noodzakelijke voorwaarde voor de schade (6:72 en 6:162)
o Condicio sine qua non
- Schade, gelet op de aard, dient een als gevolg van de gebeurtenis kunnen worden
toegerekend (6:98)
Vervolg
• Causaal verband: c.s.q.n en toerekening naar redelijkheid;
• Schade: materiële en immateriële schadevergoeding.
o Art. 6:106, lid 1 onder b: lichamelijk letsel, aantasting eer en goede naam, of
“andere aantasting in de persoon”
o Art. 6:97 BW: hoe te begroten? Vergelijken met....?
• Andere bezwaren: “het klopt wel, maar het deugt niet”
o Hellend vlak? (What’s next?)
o Defensieve geneeskunde? (Medici kunnen aansturen op abortus uit angst voor
aansprakelijkheid)
o Menselijke waardigheid?
Immateriële schadevergoeding = smartengeld art. 6:106 lid 1 onder b BW
Verweer ziekenhuis tegen de schade:
- Schade kan niet worden vastgesteld er kan geen vergelijking worden gemaakt
tussen het leven van Kelly nu en het niet bestaan van Kelly
- Kijken naar een normaal leven voor Kelly zou ook niet slagen want hier was nimmer
een kans op, afwijking zat al in haar DNA vanaf het begin
- HR: redenering klopt op zich, maar art. 6:97 BW geoorloofd om de huidige situatie
te vergelijken met een gezonde situatie
- HR: dergelijke kinderen hebben geen recht op niet-bestaan of op afbreken van de
zwangerschap (dus geen sprake van hellend vlak)
Functies van het aansprakelijkheidsrecht
In wisselende combinaties rechtvaardigen zij aansprakelijkheid: driebanden
• Compensatie (inclusief corrigerende rechtvaardigheid)
De juridisch-financiële doelstelling
o Compensatie van het onrecht dat de benadeelde is toegedaan
o Herstel in de oude toestand ("restitutio in integrum");
o Schadevergoeding in geld of in natura (art. 6:103 BW);
Voor kosten, inkomsensverlies etc.
o Materiële en immateriële schadevergoeding (art. 6:106 BW);
o Remedies: schadevergoeding, verklaring voor recht, rechterlijk bevel bijna
altijd draait het om geld (schadevergoeding krijg je bijna altijd in de vorm van
geld, in NL)
Verklaring voor recht: aan de rechter vragen om bv OD vast te stellen,
zonder schadevergoeding
Rechterlijk bevel: rechter iets laten gebieden of verbieden om schade
te voorkomen
o Corrigerende en verdelende rechtvaardigheid; (rechtvaardigheid als herstel)
Balans tussen de mate van het onrecht en de vergoeding
vergoeding mag in NL niet hoger zijn dan de geleden schade
, o John de Mol, kandidaat The Voice (art. 6:109 BW);
Art 6:109 BW aansprakelijkheid voor schade is er gewoon, maar
rechter kan corrigeren in de hoogte van de schadevergoeding, gelet op
de omstandigheden (hoe rijk zijn beide partijen?)
Voorbeeld John de Mol met dure auto en kandidaat met fiets
o Vestiging en omvang van de aansprakelijkheid (art. 6:162 en 98 BW):
corrigerende respectievelijk distributieve rechtvaardigheid
• Genoegdoening (inclusief niet-financiële belangen)
De moreel-psychologische doelstelling
o Twee kanten: erkenning van het leed en boetedoening;
o Genoegdoening is geen rechtsgevolg waar een rechter naar kan streven
het is een psychologisch side effect
o Genoegdoening komt naar voren indien een verklaring voor recht gevorderd
wordt (moreel declaratoir)
o Genoegdoening voor aansprakelijkheid in zaak van baby Kelly?
o Verklaring voor recht (moreel-declaratoir);
o HR 9 oktober 1988, NJ 1988/853 (Jeffrey);
Jongetje van 3 jaar met een bewegingsstoornis zwemtherapie in
ziekenhuis na afloopt gaat iedereen afzonderlijk douchen, maar
kind loopt terug naar het water en verdrinkt
Ouders stellen het ziekenhuis aansprakelijk vragen een verklaring
voor recht dat onrechtmatig is gehandeld door het ziekenhuis
Verklaring vinden ze nodig voor de rouwverwerking
Hof vindt de ouders niet-ontvankelijk rouwverwerking is een
emotioneel belang, en dat wordt niet beschermd door het recht
Belang dat genoemd wordt in de wet moet een financieel belang zijn
HR: zuiver emotioneel belang is geen voldoende belang in de zin van
het Burgerlijk Wetboek (er moet een zakelijk of financieel belang zijn)
HR wijst de vordering dus ook af
Reden tot de afwijzing: HR wil voorkomen uit te moeten zoeken wie
verantwoordelijk is voor het overlijden van het kind (kans dat
verantwoordelijkheid ook bij de moeder lag, en niet alleen bij het
ziekenhuis)
Soms zijn emotionele belangen bagatellen (gaat nergens over) je
moet niet overal voor naar de rechter gaan en een verklaring voor
recht vorderen rechters willen dit voorkomen
Let op: emotionele belangen kunnen wel een rol spelen
o HR 6 september 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ9225, BZ9228 (Srebrenica):
erkenning, waarheidsvinding, verantwoordelijkheid.
Niet-financiële belagen die wel een rol spelen
Vergoedingen voor schade uit onrechtmatige daad
Vergoedingen toegewezen en verklaring voor recht vastgesteld
Cassatieberoep werd verworpen
Eindoordeel: aansprakelijkheid voor de Nederlandse staat
• Preventie (inclusief kostenallocatie, risicospreiding en vermijden van inefficiënt
gedrag)
De feitelijk-economische doelstelling
Voorkomen van onrechtmatige gedragingen (specifiek en/of generaal)
o Aansprakelijkheid en handhaving;
o Aansprakelijkheid en defensief gedrag (‘chilling effect’);
o Kostenallocatie, risicospreiding en vermijden inefficiënt gedrag;
Kostenallocatie: via het aansprakelijkheidsrecht een bepaalde
verdeling van kosten van een maatschappelijke activiteit wordt
gerealiseerd
, De aansprakelijkheid inrichten met als gevolg, dat de totale kosten van
aansprakelijkheden afnemen
Bv. ‘de vervuiler betaalt’
Risicospreiding; spreiding maakt de schade dragelijk
Vermijden inefficiënt gedrag: aansprakelijkheidsregels moeten prikkels
geven om sociaal-onwenselijk gedrag te vermijden
Drie erkende functies die het mogelijk maken om buiten het wettelijk kader om te
argumenteren
Ook oorlogshandelingen onttrekken zich in principe niet aan het aansprakelijkheidsrecht
Aansprakelijkheidsrecht wordt vaak gezien om gedrag te beïnvloeden etc. instrument van
gedragsbeïnvloeding vooraf helpt het ter voorkoming van onrechtmatig gedrag
Er kan niet worden vastgesteld of het aansprakelijkheidsrecht ook daadwerkelijk dit
preventieve effect heeft
De functies van het aansprakelijkheidsrecht benoemen tijdens het argumenteren op het
tentamen waarom iets gerechtvaardigd kan worden (wisselende combinaties gebruiken mag)
Uitgangspunt aansprakelijkheidsrecht: ieder draagt zijn eigen schade
Het is de kunst om schade af te dragen op een ander d.m.v. argumenten etc.
Chilling effect: mensen doen uit angst voor aansprakelijkheid bepaalde dingen niet meer
Terug naar de casus
Toewijzing vordering gerechtvaardigd door corrigerende rechtvaardigheid?
• Vordering ouders: gelijkheid tussen onrecht en herstel?
• Vordering Kelly: gelijkheid tussen onrecht en herstel?
• Fout en compensatie: niet twee zijden van dezelfde medaille
• Andere legitimaties?
o Preventie? Waarschijnlijk niet
o Genoegdoening? Waarschijnlijk wel
Draagt de schadevergoeding voor de ouders bij, aan het herstel in oude toestand? Nee,
als de fout niet was geweest was er geen kind dus ongelijkheid tussen het onrecht en het
herstel
Dit geldt ook ten aanzien van het kind
Toch wel een goede beslissing van HR om schadevergoeding te geven en Kelly in de
situatie te brengen zoals een normaal leven ziet op de genoegdoening
Een nieuwe functie? Het algemeen belang
• Verhaal van massaschade – art. 3:305a BW: voorbeelden
• Vertegenwoordiging algemeen belang - “Public interest litigation”;
Voorbeeld: “climate change liability”
• HR 20 December 2019, ECLI:NL:HR:2019:2006 (Urgenda);
• Rechtbank Den Haag 26 mei 2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:5337 (Shell).
OD lijdt steeds vaker tot massaschade bv. verkopen van een ondeugdelijk medicijn
Gedupeerden hebben dan allemaal een klein beetje schade die er niet toe doet samen is
het een grote schade die er wel toe doet, en dan kan er ineens wel geprocedeerd worden
De stichting (die kan worden opgericht) kan dan procederen voor de massaschade
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mg99x. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now