HR 14 april 1989 (Harmonisatiewet) Kluwer Navigator: NJ 1989, 469;
ECLI:NL:HR:1989:AD5725
Essentie:
Rechtenstudentje: De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) verzet zich tegen de onverkorte
toepassing van de nieuwe bepalingen in de Harmonisatiewet door de Staat, welke voor de
student een achteruitgang in rechtspositie inhoudt. De Hoge Raad geeft uitleg aan artikel
120 van de Grondwet, wat betekent dat de rechter niet de vrijheid heeft om een wet in
formele zin te toetsen aan fundamentele rechtsbeginselen. Althans, er zal geen toetsing
plaatsvinden aan fundamentele rechtsbeginselen van de Nederlandse rechtsorde die nog
geen uitdrukking hebben gevonden in enige, een ieder verbindende verdragsbepaling. Ook
artikel 6 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens verplicht niet tot een toetsing aan
ongeschreven fundamentele rechtsbeginselen. De Hoge Raad geeft tevens uitleg aan artikel
49 van het Statuut voor het Koninkrijk, wat inhoudt dat de rechter een wet in informele zin
ook niet mag toetsen aan het Statuut voor het Koninkrijk.
Navigator: Harmonisatiewet. Wet in formele zin. Uitleg van art. 120 Grondwet (Gr.w). Geen
toetsing aan fundamentele rechtsbeginselen van de Nederlandse rechtsorde die nog geen
uitdrukking hebben gevonden in enige, een ieder verbindende verdragsbepaling. Art. 6
Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM)
verplicht niet tot een toetsing aan ongeschreven fundamentele rechtsbeginselen. Uitleg van
art. 49 Statuut voor het Koninkrijk. Geen toetsing aan het Statuut voor het Koninkrijk.
Rechtsvragen:
Rechtenstudentje: In dit arrest komt een tweetal vragen naar voren:
Mag de rechter een wet in formele zin toetsen aan fundamentele rechtsbeginselen?
Mag de rechter een wet in formele zin toetsen aan het Statuut voor het Koninkrijk?
Beide vragen worden door de Hoge Raad ontkennend beantwoord. Wel merkt de Hoge
Raad op dat hij de Harmonisatiewet in strijd acht met het rechtszekerheidsbeginsel. Daarop
is bij wet van 10 juli 1989 de Harmonisatiewet aangepast.
Samenvatting:
Navigator: Verschillende overgangsrechtelijke regels in Harmonisatiewet en Wet twee-
fasenstructuur wetenschappelijk onderwijs. Geen willekeurig ongelijk behandelen van gelijke
gevallen.
Art. 2 lid 1 en 13 lid 1 en lid 2 aanhef en onder c en e Verdrag van New York, 19 dec. 1966,
Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, Trb. 1969, 100
(IVESC) zijn geen bepalingen die een ieder kunnen verbinden als bedoeld in art. 93 Gr.w.
HR 2 februari 1990 (Goeree-Van Zijl) Kluwer Navigator: NJ 1991, 289;
ECLI:NL:HR:1990:AB7896
De rechter en de directe horizontale werking
• Directe werking art. 6:162 BW (onrechtmatige daad), hoewel ook open norm,
wordt als rechtmatige beperking grondrecht aangemerkt volgens de systematiek van
de Grondwet.
a. Vb. HR 1990 (Goeree-Van Zijl): religieus gemotiveerde uitlatingen over joden
en homoseksualiteit zijn onrechtmatig.
, b. Art. 6:162 BW is een beperking zoals voorzien in de beperkingsclausule bij
artikel 6, eerste lid, Grondwet.
• Directe werking is de uitzondering. De rechter volgt veelal de indirecte route.
Essentie:
Navigator: toegelaten beperkingen op vrijheid van godsdienst. (onduidelijk of het exact de
juiste zaak is die op navigator staat)
Samenvatting:
Navigator: Onrechtmatig geoordeelde passages over homoseksualiteit en de ziekte aids in
het door eisers uitgegeven gospelblad.
Art. 6 lid 1 Gr.w (Grondwet), art. 9 lid 2 EVRM (Europees Verdrag tot bescherming van de
rechten van de mens en de fundamentele vrijheden) en art. 18 lid 3 IVBP (Internationaal
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten) laten met betrekking tot het recht om
godsdienstige opvattingen tot uiting te brengen zekere beperkingen toe en de door art. 1401
BW tegen beledigende, onnodig grievende en tot discriminatie uitnodigende uitlatingen
geboden bescherming moet tot die toegelaten beperkingen worden gerekend. (onduidelijk of
het exact de juiste zaak is die op navigator staat)
EHRM 24 april 1990 (Kruslin/Huvig/Frankrijk) Kluwer Navigator: NJ 1991, 523;
ECLI:NL:XX:1990:AD5851
Beperkingsclausule tweede lid, artikelen 8-11 EVRM:
- • wet (law)?
o • voorzien bij wet (law)
o • betekenis? → verdragsautonome uitleg, breed begrip:
• niet alleen wetten in formele zin, ook
• andere rechtsregels, waaronder
• ongeschreven recht (Brits common law)
o • competentievoorschrift: orgaan dat naar nationaal recht bevoegd is
beperkingen te stellen
• inmenging moet teruggrijpen op een nationale rechtsregel
• beter te begrijpen als inmenging ‘voorzien in het recht’
o • ‘Voorzien bij wet’ betreft verder:
• Accessible (toegankelijk)
• nationale rechtsregel moet kenbaar zijn
• Foreseeable (voorzienbaar)
• burger moet zijn/haar gedrag op nationale rechtsregel
kunnen afstemmen
• zo nodig met juridisch advies
o • Op bepaalde terreinen extra aandacht voor criterium ‘voorzien bij wet’
o • Bijkomende vraag: ‘quality of the law’
• Accessible en foreseeable + quality of the law
o • Bijvoorbeeld: telefoontaps (EHRM 24 april 1990 (Kruslin/Huvig vs.
Frankrijk)
• Nationale rechtsregel duidelijk over de gevallen waarin tap is
toegestaan
• Maximale duur en bewaartermijn van de taps
• Onafhankelijke controle
Arrest telefoontaps
EHRM, 24-04-1990, nr. SERIESA176A, nr. SERIESA176B: Kruslin & Huvig
hier is vastgesteld wat nodig is om rechtmatig telefoons te kunnen aftappen
- Law-criterium (bij wet voorzien) – voorwaarden:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mg99x. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.38. You're not tied to anything after your purchase.