100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
Previously searched by you
Samenvatting PRIVACY en gegevensbescherming W1 tm 5 volledig: hoorcolleges (fysiek/online) + jurisprudentie uitgewerkt (zowel in leidraad als in alle colleges)$8.12
Add to cart
Samenvatting PRIVACY en gegevensbescherming W1 tm 5 volledig: hoorcolleges (fysiek/online) + jurisprudentie uitgewerkt (zowel in leidraad als in alle colleges)
15 views 2 purchases
Course
Privacy en gegevensbescherming (660457B4)
Institution
Tilburg University (UVT)
Book
De algemene verordening gegevensbescherming in gewonemensentaal
Bevat week 1 t/m 5 volledig: online colleges + fysieke colleges + literatuur (AVG in gewonemensentaal h1 t/m 6). Ook is alle jurisprudentie uitgewerkt (leidraad + jurisprudentie op slides in online colleges).
Raad van EU = richt zich primair op de bescherming van mensenrechten. Van belang is het EVRM &
bijbehorende Protocollen. Het EHRM oordeelt over het EVRM.
Europese Unie = primair economische achtergrond en is zich geleidelijk aan op bijna alle terreinen
gaan begeven, behalve staatsveiligheid en slechts in beperktere zin openbare/politie en justitie. Van
belang is het Handvest voor Grondrechten van de Europese Unie (Handvest) en Verdrag voor de
Werking van de Europese Unie (VWEU). Maar ook: AVG, Politierichtlijn, e-Privacyrichtlijn. Het HvJEU
oordeelt over deze verdragen.
Let op: er zijn verschillen in het aantal betrokken landen. Bijna elk land van Europa is lid van de Raad
van Europa. Van de Europese Unie zijn slechts 27 landen lid.
De EU heeft traditioneel gezien geen zeggenschap over nationale veiligheid. Dat is overgelaten aan
lidstaten = subsidiariteitsbeginsel. De Raad van Europa heeft daar juist wel zeggenschap over. De EU
wilde zelf ook lid worden van het EVRM. Het HvJEU stak hier echter een stokje voor, want zo zag hij
zijn macht en jurisdictie worden ingeperkt.
De Protocollen in het EVRM kunnen twee dingen doen:
- Nieuwe rechten afkondigen. Daarbij is het aan lidstaten de keus om zich wel of niet te
permitteren aan het Protocol.
- Ze kunnen de conventie zelf aanpassen.
Online college 2
Onderwerp: EVRM: Ratione Personae
De klachtprocedure onder het EVRM
Formele criteria voor ontvankelijkheid:
- Uitputting rechtsmiddelen (art. 35 lid 1 EVRM) = het EHRM behandelt pas zaken als nationale
lidstaten/rechters zelf geen effectieve remedie hebben geboden voor een klacht. Er bestaan
echter uitzonderingen.
- Tijslimiet (art. 35 lid 1 EVRM) = klacht moet worden ingediend binnen een termijn van zes
maanden na de datum van de definitieve beslissing op nationaal niveau.
- Substantieel dezelfde inhoud (art. 35 lid 2 EVRM) = je kan niet klagen over hetzelfde feit als je
daarvoor al eens bij het EHRM bent geweest.
- Misbruik van recht (art. 35 lid 3 onder a EVRM) = als bv. een klacht wordt gebruikt om
politieke beweegredenen. Dat is niet toegestaan.
- Locus standi (art. 35 lid 3 onder b EVRM) = een recht om over een bepaalde kwestie voor het
EHRM te verschijnen. Denk aan het milieu of dieren. Deze hebben zelf geen mogelijkheid om
te klagen.
- De-minimus regel (art. 35 lid 3 onder b EVRM) = als de schending heel minimaal is, dan kan
je niet succesvol klagen.
, - Duidelijk ongegrond (art. 35 lid 3 EVRM) = als iets duidelijk onzinnig/onterecht is, kan je niet
klagen.
Materiele criteria voor ontvankelijkheid:
- Ratione personae = het moet gaan over een klacht die wel aan een lidstaat kan worden
toegeschreven. Aanvankelijk werd alleen gefocust op negatieve rechten/plichten, algemene
belangen en objectieve klachten, maar tegenwoordig ook positieve rechten/plichten,
individuele belangen, subjectieve klachten van natuurlijke personen.
- Ratione loci = de schending/klacht moet wel op het grondgebied van de staat zijn gebeurt.
- Ratione temporis = er kan niet geklaagd worden over schendingen die gebeurt zijn voor het
EVRM is aangenomen.
- Ratione materiae = een klacht moet gaan over iets wat inhoudelijk gezien onder een EVRM-
artikel valt.
Klachtrecht: Travaux préparatoires
Travaux préparatoires = de verslaglegging van de totstandkoming van het EVRM. WOII was net
afgelopen. Dat was een periode van grootschalige mensenrechtenschendingen, gericht op
gemeenschappen (homoseksuelen, geestelijk gehandicapten, joden). Na WOII kwamen
mensenrechtendocumenten op zoals de UVRM (Universele verklaring voor de Rechten van de Mens).
Er bestonden discussies:
i. Moet er überhaupt een EVRM komen?
- Ja, Europa moet zijn eigen verdrag hebben dat geënt is op de Europese traditie en
effectieve nalevingsmechanismen kent.
- Nee, we hebben al een UVRM en we moeten geen document vervaardigen dat daar
mogelijk strijdig mee is.
Compromis: ja, er is een Verdrag, maar tekenen is optioneel.
ii. Hoe zou het Verdrag er uit moeten komen te zien?
- Ennumeration (A) = korte tekst, want we hebben al het UVRM.
- Precise definition (B) = recht wordt per artikel genoemd, daar staat dan bij genoemd
wanneer en onder welke omstandigheden die rechten kunnen worden beperkt.
Compromis: Precise definition is als basis genomen, maar alternatief A werd ook ten dele in
het Verdrag opgenomen.
iii. Dient er een ECRM te komen?
- Ja, een Hof kan sancties neerleggen; derhalve is er een effectief toezicht mechanisme op
Europees niveau voor het EVRM.
- Nee, want al rechterlijke controle mogelijk op lidstaat niveau en een echt totalitair regime
houdt zich daar toch niet aan en een ECRM is afdoende.
Compromis: wederom, het EHRM (= toezicht mechanisme) werd gecreëerd, maar autoriteit
was optioneel en afhankelijk van de ratificatie van de individuele lidstaten. Een aantal landen
was bv. bang om hun eigen soevereiniteit te verliezen.
iv. Dienen individuen een individueel klachtrecht te hebben?
- Ja, zonder individueel klachtrecht is de rechtsbescherming onder het EVRM tandeloos.
- Nee, angst voor grote hoeveelheid klachten, klachten over klein, persoonlijk leed.
Compromis: zowel interstatelijke als individuele klacht, maar individu mocht alleen naar de
Commissie.
v. Dient het recht op onderwijs, eigendom en vrije verkiezingen te worden opgenomen in het
EVRM?
- Ja, belangrijke rechten (invloed op onderwijs kan worden misbruikt door totalitaire
regimes: communistische regimes schenden het recht op individuele eigendom).
- Nee, want socio-economische rechten en geen civil-politial rights.
Compromis: opgenomen in het 1e Protocol.
Civil-politial rights = eerste generatie mensenrechten. Het zijn negatieve rechten. Je bent vrijwaart van
inbreuken van de staat. Bv. je kan gewoon genieten van je huisrecht, zonder dat de staat je huis
binnenvalt. Je kan gewoon genieten van je vrijheid op meningsuiting, zonder dat de staat aan censuur
doet. De staat heeft hier dus een onthoudingsplicht.
Socio-economic rights = vergt een actieve plicht van de staat om wel of niet zijn macht te gebruiken.
Het gaat meer om positieve (genots)rechten van mensen. Bv. het organiseren van verkiezingen t.a.v.
stemrecht.
Klachtrecht: dominante benadering van het EHRM
In de loop der tijd is het Verdrag vaak aangepast. Allerbelangrijkste aanpassingen:
- Protocol No. 9 = voorheen kon alleen de Commissie en de lidstaten bepalen of een klacht
werd doorgestuurd naar het EHRM voor een inhoudelijke beoordeling. Het idee
daarachter was: we sturen enkel zaken door als deze een zaakoverstijgend belang
dienen. In ’99 is toen gezegd: ook individuen kunnen ook ontvankelijke klachten naar het
EHRM sturen. Dat zorgde voor een enorme impact op het aantal klachten. Iedereen die
individueel kon aantonen in zijn recht te zijn geraakt en aan de ontvankelijkheidscriteria
had voldaan, kon nu om een inhoudelijk oordeel vragen.
- Protocol No. 11 = niet alleen was er een ontvankelijkheids- en inhoudelijkheidstoets, maar
ook is er een ‘Grand Chamber’. Stel een zaak is zo gewichtig, dan werd er een soort
‘hoger beroep’ aangetekend, dan wordt de zaak door de Grote Kamer behandeld. In
Protocol No. 14 is daarom een nieuw principe: ook individuele rechters kunnen een
dergelijke uitspraak doen (praktisch/efficiënter).
Vier typen klagers die een schending voor het EHRM kunnen brengen:
- Lidstaten (speelt echter geen rol van betekenis, in totaal maar 20 zaken tot nu toe)
- Groepen = groepen mogen niet klagen - ook al was dat aanvankelijk de bedoeling van de
opstellers, ook al staat dat expliciet in het verdrag opgenomen - een groepsbelang
centraal stellen is niet toegestaan. Alleen individuen die individueel zijn getroffen, mogen
klachten bundelen.
- Rechtspersonen = bv. kranten/mediagroepen mogen klagen onder art. 10 EVRM (vrijheid
van meningsuiting) of kerken als het gaat om de vrijheid van religie. Maar, onder art. 8
EVRM (privacy) mogen zij niet klagen, want privacy is een primair individueel subjectief
goed. Vrijheid van meningsuiting daarentegen kent een publieke waarde. Het is nodig om
de democratie te controleren, bv. de media in het kader van public watchdog.
- Natuurlijke personen
, Living instrument doctrine = het EHRM kent de travaux preparatoire (= oorspronkelijke bedoeling van
verdragsopstellers), maar moet het verdrag in het daglicht van deze tijd zien. Dat betekent dat het
verdrag soms anders wordt geïnterpreteerd dan op voorhand de bedoeling was. Primair zou het gaan
om afweerrechten van de burger en negatieve verplichtingen voor staten. Het EHRM heeft al snel
geaccepteerd dat ook positieve rechten in het verdrag zijn te lezen, en dat staten ook positieve
verplichtingen hebben.
Art. 8 EVRM is van een primair negatief afweerrecht gegaan tot een positief recht, waarbij burgers
positieve rechten hebben om hun dagelijks leven en dagelijkse praktijk vorm te geven. Het van privacy
artikel getransformeerd in persoonlijkheidsartikel. Staten hebben niet alleen plichten om zich te
onthouden van inperking, maar moeten actief bijdragen aan mijn persoonlijke ontwikkeling en
ontplooiing. Alles wat niet direct aan iemands persoonlijk belang raakt, wordt afgewezen onder art. 8
EVRM. Een aantal voorbeelden:
- Inabstractoclaims = denk aan iemand die klaagt over beleid als zodanig.
- A-prioriclaims = klachten die je als individu indient, nog voor er schade is berokkend. Je
denkt dat bepaald beleid/praktijken zullen leiden tot schade en je wil dat voorkomen. Dat
accepteert het EHRM niet. Je moet al schade hebben geleden, je moet al kunnen
aantonen dat je concreet en direct getroffen bent door een bepaald staatsbeleid. A-
prioriclaims accepteert het EHRM niet (niet ontvankelijkheid) → Tauria and others v.
France
- Hypothetische claims = ‘ik denk dat…’
- Actio popularis = je klaagt niet als schade aan jou als persoon/individuele belangen, maar
je komt op voor een groepsbelang. Het EHRM accepteert geen klachten waarbij een
individu voor een groepsbelang opkomt. Zeker onder art. 8 EVRM worden deze zaken
niet-ontvankelijk verklaard. Het gaat om het individuele belang → Asselbourg and 78
others and Greenpeace Assocation-Luxembourg v. Luxembourg
In de dominante benadering van het EHRM is dus de focus onder art. 8 EVRM op het individuele
belang. Dat staat in schreeuw contrast met de achtergrond en de bedoeling van het verdrag. Het ging
daarbij om grootschalige schending van mensenrechten. Daarom werden toentertijd groepen
toegestaan om te klagen. Het ging toen voornamelijk om groepsbelangen.
Inmiddels staat het EHRM rechtspersonen toe om te klagen over hen eigen belang. Een aantal
voorbeelden:
- Stes Colas Est and others v. France → bedrijf klaagde over politie dat hun bedrijfspand
binnen viel. Naar analogie beredeneerd dat een natuurlijk persoon een huis heeft, heeft
een rechtspersoon een bedrijfspand. Als de politie dat binnenvalt, is dat een schending
van het huisrecht en dus een schending van art. 8 EVRM.
Sindsdien zijn er ongeveer 20 zaken geweest waarbij het EHRM klachten van rechtspersonen over
het recht op privacy (art. 8 EVRM) heeft geaccepteerd. Dat zit deels in zaken waarin naar analogie
met een natuurlijk persoon wordt beredeneerd, maar ook in zaken waarin het EHRM deels het
schadecriterium heeft losgelaten. Daarbij zijn de onderstaande zaken van belang.
Uit die zaken volgt: inlichtingendiensten opereren geheim. Dat zijn geheime organisaties waarbij de
activiteiten en bijvoorbeeld het verzamelen van data over burgers of rechtspersonen geheim blijven.
Logisch, want anders zouden organisaties/terroristen weten dat ze worden gevolgd en hun gedrag
daarop afstemmen. Dat betekent dat je als individu of rechtspersoon nooit kan aantonen dat je bent
geraakt door een activiteit van inlichtingendiensten. Daarom heeft het EHRM het vereiste van schade
losgelaten. Het heeft gezegd, vanaf nu accepteren we ook inabstractoclaims = klachten over het
beleid als zodanig. Daarom zijn een aantal formele en materiele criteria losgelaten. Bv. de ‘de-minimus
regel geldt niet meer, want het schadebeginsel wordt losgelaten. Focus op individuele belangen geldt
ook niet meer, het gaat namelijk over algemene belangen (legitimiteit en legaliteit = goede
democratische controle op inlichtingendiensten). Omdat het gaat als de wet als zodanig, is de zes
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller senneh1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.12. You're not tied to anything after your purchase.
