Dit is een uitgebreide samenvatting van Week 3 en Week 4 van het vak Forensische Accountancy (deze samenvatting zal worden aangevuld met de drie andere weken).
Week 3: Kartelvorming en clementieregeling
Erp, J. (2013). De clementiethriller als nieuw filmgenre. Het gebruik
van gedramatiseerde voorlichtingsfilms in het toezicht.
Kartels zijn een bijzonder onderwerp voor films door de geheime bondgenootschappen en
de spanning van het onderling verraad. Dit is niet alleen in de filmindustrie het geval, maar
ook bij karteltoezichthouders. Het gebruik van gedramatiseerde film in het toezicht is een
van de nieuwste ontwikkelingen in de bredere trend van mediatisering van het toezicht.
- Moderne toezichthouders weten dat media van cruciaal belang is voor het
overbrengen van hun boodschap. Het is een afzetkanaal om informatie over het
toezicht te verspreiden, zowel aan het brede publiek als aan de doelgroep van
ondertoezichtgestelden. Er is hiermee de mogelijkheid de doelgroep zelf direct aan te
spreken zonder tussenkomst van gatekeepers. Het gebruik van media wordt op deze
manier zelfs onderdeel van het toezicht. Er is hier sprake van
handhavingscommunicatie: communicatie over controles of sancties of voorlichting
over de regelgeving met als doel gedragsbeïnvloeding van ondertoezichtgestelden.
- Met dit type film tracht met de emoties van de doelgroep te bespelen door the
devastating effect that cartel conduct has on individuals and businesses te tonen
(ACCC). Er worden in dit artikel dan ook 4 clementiefilms besproken en vergeleken
om te kijken wat de invloed ervan is.
De clementieregeling voor kartelafspraken
Het maken van samenwerkingsafspraken tussen ondernemingen die de vrije marktwerking
beperken, zijn verboden. Eerlijke concurrentie leidt tot meer keuzevrijheid, lagere prijzen,
hogere kwaliteit en meer innovatie. Dit is de gedachte achter de mededingingsregels. Wat
betreft het handhaven hiervan zijn er grote verschillen in het juridische kader, deze hebben
ook gevolgen voor de ruimte van toezichthouders om zich in de media te profileren.
Een belangrijk kenmerk van kartels is dat ze lastig zijn op te sporen. Er is van sprake van een
gering aantal betrokkenen, dat de afspraken zorgvuldig geheimhoudt en sterke onderlinge
sociale controle uitoefent. Ook is er een geringe mate van maatschappelijke controle:
hoewel de collectieve schade groot kan zijn, is de schade voor individuele slachtoffers
beperkt. Kartelautoriteiten ontvangen daarom in beperkte mate klachten en signalen,
hetgeen de detectie bemoeilijkt. De indruk is hierom dat de pakkans van extern toezicht
ontoereikend is om in een voldoende niveau van afschrikking te resulteren.
Men wil deze kans vaak verhogen door meer toezicht en controle van buitenaf toe te
passen, vanwege krachtige onderlinge sociale controle, maar niet wordt niet de
meest effectieve strategie geacht. Het is namelijk verstandiger om kartels van
binnenuit te ondermijnen. Insiders worden dan aangemoedigd om het stilzwijgen te
doorbreken. De clementieregeling voorziet hierin: deze is in het leven geroepen om
samenwerkingsverbanden van binnenuit te doorbreken en het onderlinge
vertrouwen te ondermijnen. De eerste deelnemer die opbiecht kan volledige
immuniteit krijgen, de volgende deelnemers boetevermindering. In deze zin
ondermijnt de clementieregeling dus het onderlinge vertrouwen. Ook wordt de
kosten-batenverhouding gewijzigd: het is soms voordeliger om af te zien van
karteldeelname. Het is daarom een van de belangrijkste opsporingsmiddelen in het
huidige karteltoezicht. Ook is advocacy/voorlichting een belangrijke strategie.
, Beschrijving van de vier films
1. Clementie in kartelzaken: je ziet vier mannen die prijsafspraken maken. Één hiervan
zit later in de auto en hoort over de hoge boetes die de Nederlandse
Mededingingsautoriteit oplegt. Later ontvangt hij zijn advocaat die hem informeert
dat het samenwerkingsverband waar hij aan deelneemt, een kartel is. De persoon
schrikt van de boetes die hieraan vasthangen. De advocaat legt de clementieregeling
en -procedure uit, de persoon gaat hierop in en lapt het kartel erbij bij de NMa. Je
ziet dat bij de andere deelnemers invallen plaatsvinden. Het eindigt met een shot dat
de andere deelnemers zijn opgepakt, je ziet de tekst ‘Alleen de eerste kan er zonder
boete vanaf komen. Hoe lang wacht u nog?’.
2. Competition Compliance film: twee opsporingsambtenaren zitten in hun auto en
leggen uit dat een inval wordt gedaan bij een importeur die prijsafspraken maakte
met 3 andere ondernemingen. Er wordt uitgelegd wat het doel van
mededingingsregels is, wat het belang is van eerlijke concurrentie en lage prijzen
voor consumenten. Ook wordt er gezegd dat overtredingen kunnen leiden tot
gevangenisstraffen en hoge boetes, en wat voor soorten overtredingen er dan
allemaal zijn. Dit wordt ondersteund door stripanimaties. Uiteindelijk zie je de
ondernemer uitleggen dat de afspraken zijn gemaakt door zijn salesmanager, dat als
hij dit geweten had, zijn onderneming clementie had kunnen krijgen als zij het kartel
hadden gemeld. Tot slot zie je hoe kartelovertredingen voorkomen kunnen worden
aan de hand van een vierstappenplan, en wordt benadrukt dat het management
verantwoordelijk is voor de medewerkers.
3. The Marker: deze gaat verder dan de andere clementiefilms omdat er professioneel
acteerwerk wordt ingezet. De personages zijn overtuigender, de emotie en spanning
is meer aanwezig, het heeft een modernere uitstraling. Je ziet Martin die zich
verbaast over de vriendschappelijke contacten tussen zijn leidinggevende en de
concurrent van hun bedrijf. Hierna wordt duidelijk dat dit is omdat er
gebiedsafspraken gemaakt zijn en de aanbestedingen onderling verdeeld worden. Je
ziet hierna hoe Martins werkleven en persoonlijke leven gaan leiden onder de druk
die hem opgelegd wordt om prijsafspraken te maken. Hij heeft het hierover met een
vriend, die hem adviseert uit dit kartel te stappen. Je ziet Martin bij het ACCC, waar
hem verteld wordt dat hij clementie krijgt. Hierna zie je de gevolgen die dit heeft
voor zijn leidinggevende en de concurrent. Daarna zie je hoe zijn persoonlijke leven
weer beter wordt omdat hij het eindelijk heeft opgebiecht. Tot slot worden alle
mogelijke sancties op kartelvorming opgesomd.
4. Be the first to tell: ook hier zie je kartelbesprekingen en een persoon die hier
gewetensnood om heeft, wat ook hier leidt tot spanningen in het persoonlijke leven.
Hij bespreekt de zorgen met zijn CEO en hij stelt voor clementie aan te vragen. Hierna
vertelt een voice-over over de mogelijke straffen die voor kartels. De boodschap is
uiteindelijk ‘A company had everything to gain from being the first to tell’. Je ziet tot
slot de karteldeelnemers in de rechtszaal en de hoofdpersoon als enige opgelucht de
rechtbank uitlopen. Hij leest dan de krant met op de voorpagina ‘One company not
fined’.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller glazenwasser. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
