16/20 - Samenvatting Spijsvertering (S1M1 GNK KUL) prof. Tack prof. Topal
60 views 1 purchase
Course
Spijsvertering (BKULE0C09A)
Institution
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
16/20 1e zit - Deze samenvatting omvat vooral de delen van prof. Tack en prof. Topal. Ik heb de samenvatting gemaakt met oog op structuur, kleur, volledigheid en details.
Volgende hoofdstukken worden behandeld:
- H1: GOEDAARDIGE AANDOENINGEN SLOKDARM, MAAG EN DUODENUM;
- H2 6. INFLAMMATOIRE...
Spijsvertering Prof. A. D’Hoore, Prof. Jan Tack, prof. B. Topal
H1: GOEDAARDIGE AANDOENINGEN
SLOKDARM, MAAG EN DUODENUM
PROF. J. TACK, PROF. A. D’HOORE
H1 1. AANDOENINGEN VAN DE SLOKDARM
STUDIEDOELSTELLINGEN
• Diagnose wordt gesteld door anamnese, gevolgd door endoscopie met biopsie
• Meest voorkomende slokdarmaandoening, GERD, kan meestal medicamenteus (PPI’s) worden behandeld
• Dysfagie, vermagering en odynofagie kunnen op complicaties wijzen ➔ oesofagogastroduodenoscopie
• Een Barrett-slokdarm is een premaligne aandoening en vergt meestal een endoscopische follow-up
• Motorische slokdarmaandoeningen en eosinofiele oesofagitis zijn zeldzamer ➔ gespecialiseerde zorg
• BELANGRIJK
o Slokdarmaandoeningen presenteren zich met een beperkt aantal klachten: pyrosis, dysfagie en pijn
o Reflux is de meest frequente aandoening → initiële aanpak verschilt naargelang de leeftijd
o Dysfagie en pijn zijn alarmtekens: TUMOR uitsluiten
o Met endoscopie en biopsie kan de diagnose meestal bevestigd worden
▪ pH metrie, manometrie en radiologie zijn aanvullend
1.1. SYMPTOMEN EN DIAGNOSTIEK VAN SLOKDARMAANDOENINGEN
• Een goede anamnese is cruciaal voor de juiste diagnose en om tijdig verwikkelingen te ontdekken
o De klachten verbonden met een bepaalde aandoening of complicatie zijn meestal karakteristiek
• Een oesofagogastroduodenoscopie is een essentieel onderzoek om tot een juiste diagnose te komen
• Klinisch onderzoek is beperkt voor slokdarmaandoeningen → evt. klierstations, slikstoornissen, boeren
SYMPTOMEN
• (Oesofagale) dysfagie is het gevoel dat het voedsel blijft steken tijdens de passage van farynx naar maag
o Organische dysfagie wordt veroorzaakt door een min of meer uitgesproken vernauwing van het
slokdarmlumen door een organisch letsel (bv. strictuur, web, maligne tumor)
▪ Initieel is er enkel dysfagie voor vaste stoffen
▪ Bij een grote bolus ontstaat soms voedselimpactie → pijn, speekselvloed en persisterende hik
▪ Trage (of geen) progressie wijst op een goedaardige oorzaak
▪ Snelle progressie wijst meer op een maligne oorzaak
o Bij functionele dysfagie sluit een contractietoestand het lumen af (bv. spasme)
▪ Zoals bij primaire motoriekstoornissen (bv. achalasie, diffuse spasmen)
▪ In dit geval is er vanaf het begin hinder bij vloeibare voeding (en ook vaste stoffen uiteraard)
▪ Daarbij kunnen pijnaanvallen optreden door spasmen, los van het slikken en veelal ’s nachts
• Er is een verschil met orofaryngeale dysfagie, waarbij de bolus niet vanuit de orofarynx in de slokdarm
kan worden gebracht (eten blijft steken aan cricopharyngeale sfincter) = slikstoornis
o Mensen gaan zich gemakkelijk verslikken en hoesten
• Globusgevoel is het gevoel dat er iets zit in de keel, een brok in de keel
o Er is geen duidelijk verband met de slikbeweging en de klachten verdwijnen meestal tijdens eten
o Vooral bij nerveuze patiënten maar onderliggende oorzaak is onbekend
Spijsvertering (B-KUL-E0C09A) 1
,Spijsvertering Prof. A. D’Hoore, Prof. Jan Tack, prof. B. Topal
PIJNKLACHTEN
• Odynofagie is pijn in aansluiting met de slikact en duidt meestal op ontstekingsletsels (bv. viraal,
bacterieel, schimmel, reflux oesofagitis, crohnletsels, caustisch, medicamenteus, ...)
• Impactiepijn is een doffe tot krampende pijn retrosternaal, veroorzaakt door hevige slokdarmcontracties
proximaal van een bolus die geïmpacteerd zit in een organische vernauwing
• Retrosternale krampende/toesnoerende pijn (non-cardiac chest pain) treedt meestal spontaan op,
zonder verband met het doorslikken van voedsel (soms moeilijk te onderscheiden van angor pectoris)
• Dysfagie en/of odynofagie zijn alarmtekens en oesofagogastroscopie (endoscopie) is nodig
PYROSIS EN ZURE REGURGITATIES
Zie figuur 1.1. p.18
• Pyrosis of zuurbranden is een branderig gevoel dat opstijgt achter het sternum (bv. na een maaltijd)
o Typisch voor gastro-oesofagale reflux
• Wanneer het zuur/bitter/niet-zuur vocht tot in de mond/keel komt, is er sprake van (zure) regurgitaties
o Vooral bij neerliggen, vooroverbukken
• Oesofagogastroduodenoscopie gebeurt met een flexibele video-endoscoop en veel gevallen
onontbeerlijk voor de diagnose van slokdarmaandoeningen → meestal eerste onderzoek (routine)
o Tijdens dit onderzoek zijn oppervlakkige ontstekingsletsels van de mucosa en/of vernauwingen
eenvoudig waarneembaar (bv. de verschillende graden van reflux oesofagitis)
o Er is ook de mogelijkheid tot het nemen van biopsies: tumor, eosinofiele oesofagitis, infectieus, …
o De flexibele oesofagoscoop wordt ook voor therapeutische doeleinden gebruikt
▪ Ligaturen bij slokdarmvarices te plaatsen, om adrenaline te injecteren, voor bipolaire
elektro/laserfoto-coagulatie van bloedende letsels, om clips bij bloedingen te plaatsen voor
slokdarmdilataties, om een prothese te plaatsen en om vreemde lichamen verwijderen
▪ Behandeling van stenose of bloeding, verwijderen geïmpacteerde bolus
o Echo-endoscopie (EUS) bij vermoeden maligne letsels
o Gebeurt zonder verdoving (verdoving enkel voor specifieke gevallen; endoscopie is niet pijnlijk)
o Duurt ongeveer 5-15 minuten en kan braakneigingen geven (nuchter!)
• Biopsies laten een weefseldiagnose toe (bv. Barrett-mucosa, maligniteit)
Spijsvertering (B-KUL-E0C09A) 2
,Spijsvertering Prof. A. D’Hoore, Prof. Jan Tack, prof. B. Topal
MANOMETRISCH ONDERZOEK = DRUKMETING
Zie figuur 1.3. en figuur 1.4. p.19
• = intraluminele drukken meten in slokdarm, in rust en na deglutitie, als evaluatie van slokdarmmotoriek
• Verschillende structuren en functies worden geëvalueerd:
o de gastro-oesofagale sfincter, bij rustdruk, relaxatie en contractie na deglutitie en eventueel TLESR's
(transient lower esophageal sphincter relaxations)
o de faryngo-oesofagale sfincter voor de rustdruk, relaxatie en contractie na deglutitie
o de contracties van slokdarmlichaam die kunnen bestaan uit peristaltische en niet-peristaltische
contracties, repetitieve contracties en spontane contracties
• De drukken worden simultaan gemeten op verschillende niveaus in de slokdarm, om de peristaltiek en de
relaxatie van de sfincter na een slikbeweging te kunnen volgen
• Onderzoek verloopt ambulant en is essentieel bij vermoeden van motorische stoornissen zoals achalasie
o Herkenning van achalasie is duidelijk toegenomen dankzij hogeresolutiemanometrie
o → incidentie is daardoor ook toegenomen
PH-METING
Zie figuur 1.5. p.20
• Deze meting gebeurt m.b.v. een miniatuur-pH-sensor (glaselektrode) gepositioneerd op 5 cm boven LOS
o Dunne sonde via de neus
o Die registreert zure reflux en gebeurt ambulant met registratie gedurende 24 uur
o De patiënt heeft meestal een 'event-marker', zodat de associatie tussen refluxepisodes en klachten
kan worden onderzocht
• Bij de gecombineerde pH-impedantiemeting wordt zowel pH als intraluminele geleidingsveranderingen
tussen gepaarde electroden geregistreerd
o Bij dit onderzoek wordt alle reflux waargenomen, ook bijvoorbeeld niet-zure galrefiux of lucht
o Vloeistof wordt gezien als daling van impedantie, lucht als stijging
Spijsvertering (B-KUL-E0C09A) 3
, Spijsvertering Prof. A. D’Hoore, Prof. Jan Tack, prof. B. Topal
RADIOLOGISCHE ONDERZOEKEN
• Radiologische onderzoeken (bv. Rx-slikact, Rx-slokdarm) zijn vooral nuttig om bepaalde organische letsels
(stenosen en fistels) aan te tonen ➔ divertikel, ring van Schatzki, intramurale divertikels,
oesofagotracheale fistels en extramurale of intrapariëtale submucosale tumoren ➔ komt na endoscopie!
• CT-thorax is essentieel voor
o extramurale letsels zoals fistels, tumoren of externe compressie (transmurale imaging) (+ EUS)
o stadiëring van tumoren
• Rx-slikact is het performantste onderzoek voor de evaluatie van slikstoornissen
o Het levert functionele en morfologische informatie op over de faryngo-oesofagale overgangszone
o Eventueel samen met impedantie meting
• Rx-video van de slokdarm wordt uitgevoerd om de motorische of functionele stoornissen te beoordelen
o Bv. achalasie of slokdarmspasmen
o Klassiek gebeurt dit onderzoek met vloeibaar contrast (bv. barium) en met vaste bolus
1.3. GASTRO-OESOFAGALE REFLUXZIEKTE (GERD)
PRESENTATIE
• Typische symptomen van reflux zijn pyrosis en zure regurgitaties
o Als deze symptomen aanwezig zijn als dominante klacht, dan is de PPV voor refluxziekte zeer hoog
o Sensitiviteit is laag
• Atypische klachten zijn thoracale pijn, astma, neus-keel-oorverschijnselen, huilbaby (niet altijd!)
• Symptomen suggestief voor complicaties zijn
o Dysfagie van het organische type bij peptische strictuur of tumor (adenocarcinoom) en
o Odynofagiepijn bij ernstige oesofagitisletsels (diepe erosies, impactiepijn bij stenose)
• Ferriprieve anemie bij belangrijke erosieve oesofagitisletsels met ulcera (bloeding uit diepe erosies)
Spijsvertering (B-KUL-E0C09A) 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hypertahrio14. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.87. You're not tied to anything after your purchase.
