100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Parodontologie: volledige samenvatting $38.01
Add to cart

Summary

Parodontologie: volledige samenvatting

 276 views  6 purchases
  • Course
  • Institution

Volledige samenvatting voor het vak Parodontologie, gedoceerd door professor Quirynen. Bevat volgende hoofdstukken: H2: Macroscopie van het parodontium (p28 – 32) H3: Specifieke histologie van het parodontium (p33 – 55) H4: Vascularisatie en innervatie van het parodontium (p56 – 59) H5: Vor...

[Show more]
Last document update: 5 year ago

Preview 8 out of 141  pages

  • December 17, 2019
  • December 22, 2019
  • 141
  • 2019/2020
  • Summary
avatar-seller
PARODONTOLOGIE MET INBEGRIP

VAN MICROBIOLOGIE VAN MOND

EN TANDEN

SAMENVATTING

,Hoofdstuk 2: Macroscopie van het parodontium (p28 – 32)

1 Parodontium

1.1 Definitie

Het parodontium is hetgeen dat de tand omgeeft.

Het parodontium omvat:

1) Gingiva

2) Alveolaire mucosa

3) Alveolair bot

4) Parodontaal ligament

5) Wortelcementum (soms zichtbaar bij recessie)


1


2

3
4
5




1.2 Parodontale slijmvliezen

1.2.1 Parodontale slijmvliezen

Mondslijmvlies onderscheidt zich van de huid want het is roder, vochtiger en gladder. Deze verschillen zijn het gevolg van

variaties in epitheeldikte, keratinisatie, pigmentatie en vascularisatie. De orale mucosa onderscheidt zich nog verder in

gingiva (omgeeft tanden en bedekt palatum durum) en alveolaire mucosa (bedekt rest mond).

− Parodontale slijmvliezen = niet gespecialiseerd, in tegenstelling tot het tongslijmvlies.

− Enkel speekselkliertjes ter hoogte van de wang, het palatum durum en de mucosa van de lippen (biopsieplaats Sjögren).

− Twee enige onderdelen van parodontium die normaal klinisch zichtbaar zijn (tenzij wortelcement bij recessie)



Rokersverhemelte ten gevolge van hyperkeratosis en

ontsteking speekselklieruitgang.




1

,1.2.2 Verschillen gingiva en alveolaire mucosa

“Juist of fout: de alveolaire mucosa is gestippeld door fusie van de retelijsten.” (2016)

“Juist of fout: alveolaire mucosa is roder want het heeft een betere doorbloeding.” (vorige jaren)

Fundamentele verschillen gingiva en alveolaire mucosa:

Gingiva (kauwslijmvlies) Alveolaire mucosa (bekledend slijmvlies)

Lichtroze (keratinisatie). Roder (geen keratinisatie)

Minder vaattekening. Meer vaattekening.

Meer bloedvoorziening. Minder bloedvoorziening.

Stippeling / sinaasappeleffect (door fusie retelijsten) Geen stippeling.

Vast (collageen). Beweegbaar (elastine)



De gingiva is 3 keer meer doorbloed als de alveolaire mucosa maar je ziet minder bloedvaten door de keratinisatie van

het epitheel.



1.2.3 Muco-gingivale grens

“Juist of fout: met lugol kleur je het glycogeen in de gingiva.” (2018)

De muco-gingivale grens is de overgang tussen de gingiva en de alveolaire mucosa. Deze grens is vooral belangrijk tijdens

parodontale chirurgie. Deze grens kan klinisch op 4 verschillende manieren worden bepaald:

1) Visueel: in gezonde situatie is roze gestippelde gingiva goed te onderscheiden van de rode gladde alveolaire mucosa.

2) Trektest: met vinger of instrument de lip van de kaak wegtrekken: de mucosa schuift mee en de gingiva niet.

3) Lugoltest: lugol is dubbele joodoplossing (IKI) die glycogeen in de alveolaire mucosa donker kleurt. De concentratie aan

glycogeen in het epitheel is omgekeerd evenredig met de graad van keratinisatie. Het wordt klinisch niet meer gebruikt in

verband met allergiserend potentieel iodiumderivaten.

4) Rimpeltest: met pocketsonde parallel over de alveolaire mucosa coronaalwaarts schuiven. Ter hoogte van muco-gingivale

grens ontstaat een rimpel (overgang beweegbare mucosa en niet-beweegbare gingiva). Dit is de vaakst gebruikte techniek.




2

,1.2.4 Gingivabreedte

Examenvraag: “Bespreek gingivale breedte binnen dentitie, evolutie tijdens leven, klinische implicaties. (2009)

“Juist of fout: gingivabreedte neemt toe als gingiva dikker wordt. (2009)

De gingivabreedte is de afstand van de gingivale rand tot aan de

muco-gingivale grens.

− Het varieert naargelang de plaats in de dentitie.

− De gingivabreedte = vrije gingiva + aangehechte gingiva.

− Vrije gingivabreedte wordt groter bij toename dikte gingiva.



− Vestibulair: gingivabreedte smalst ter hoogte van hoektanden en

eerste premolaren. Van daaruit wordt deze breder. Ter hoogte van hoektanden en eerste premolaren worden

voornamelijk recessies door poetstraumata geïnduceerd. Bij gingivectomie wordt die zone niet behandeld omdat de grens

intact moet blijven.

− Linguaal: enkel een muco-gingivale grens ter hoogte van onderkaak. De gingivabreedte neemt toe van voor naar achter.



− Na pubertijd neemt gingivabreedte en hoogte van processus alveolaris toe, wegens verdere tand-eruptie, als compensatie

voor occlusale slijtage. De afstand tussen de muco-gingivale grens en de onderrand van de mandibula blijft constant.

− Na extractie zal het kaakbot involueren en de gingivabreedte dalen. Het kaaksbeen gaat eerst in dikte (V-O) wegkwijnen

en dan zal het inzakken. Dus na extractie of spontaan tandverlies treedt een involutie op van processus alveolaris en van

gingivabreedte. Deze reductie in gingivabreedte compromitteert vaak de retentie van een volledige prothese.



“Juist of fout: aan vestibulaire zijde BK is gingivabreedte het laagst bij hoektand en eerste premolaar. (2018)

“Juist of fout: gingivabreedte neemt palataal toe van de snijtanden naar de molaren. (2016) (2015)

Vestibulair bovenkaak Vestibulair onderkaak




Palataal bovenkaak: grens = A-lijn Linguaal onderkaak




3

,1.2.5 Papillen

“Juist of fout: in de col heb je non-keratose.” (2018)

“Juist of fout: in de col heb je para-keratose.” (2015)

“Juist of fout: de vorm van de col hangt af van hoogte contactpunt. (2016) (2015)

De papil wordt gevormd door de uitstekende gingivale rand in de interdentale ruimte.

− Concave ‘col’ vorm interdentaal door samenkomst labiale en orale papillen bij een contactpunt.

− Concave col is afhankelijk van sterkte contactpunt. De morfologie van de interdentale gingiva wordt bepaald door vorm

van de gebitselementen, de breedte van de kronen en de positie van de elementen ten opzichte van elkaar.

− Concave col is plaqueretentie bevorderend omdat de gingiva daar niet gekeratiniseerd is, het epitheel is niet ontwikkeld

om binnendringen van bacteriën tegen te gaan. Bij geen contactpunt is de gingiva convex en hierdoor is er wel keratinisatie.




1.2.6 Vrije gingiva en aangehechte gingiva

“Juist of fout: grens aanhechtingsepitheel vind je 2mm apicaal van glazuur cement grens.” (2018)

“Juist of fout: grens tussen vrije en aangehechte gingiva is de gingivale grens.” (2016)

De gingiva bestaat uit twee compartimenten:

− Vrije gingiva is via een epitheliale aanhechting zwak verbonden met de tand. Ze kan gemakkelijk van de tand gescheiden

worden met een pocketsonde (geen weerstand, gewoon doorprikken). Breedte vrije gingiva bedraagt gemiddeld 1mm.

− Aangehechte gingiva is via collageenvezels stevig verbonden met de tand of processus alveolaris.



S = sulcus gingivalis

E = glazuur

VG = vrije gingiva

JE = aanhechtingsepitheel

GG = gingivale groeve

CEJ = glazuurcementgrens

AG = aangehechte gingiva

MGG = muco-gingivale grens

AM = alveolaire mucosa

B = processus alveolaris

p P = periost (eindigt boven op botrand)


Pocket:

− Continu uitstroom creviculair vocht (gezond 5 µl/u, gingivitis 14µl/u, parodontitis 44µl/u = beperkte substantiviteit).

− Histologische pocket: afstand gingivale rand tot epitheliale aanhechting.

− Klinische pocket: afstand gingivale rand tot tip pocketsonde (deze steekt gewoon doorheen epitheliale aanhechting).



4

,1.3 Kaakbot

“Juist of fout: de afstand van aangehechte gingiva tot het bot bedraagt 2mm.” (2009)

“Juist of fout: gingivale groeve ligt bij gezond parodontium 2mm coronaal van glazuurcementgrens.” (vorige jaren)

Kaakbot:

− Geen verschil tussen processus alveolaris en basaal bot, enkel embryologisch in manier van

aanmaak wordt het processus alveolaris gevormd tijdens tanderuptie.

− Kaakbot kan worden beschouwd als pijpbeen in de boven- en onderkaak. Het bestaat uit

hardere mantel (corticaal bot) met zacht binnenste (medullair of spongieus bot) en

hiertussen heb je een junctie. Defecten pas zichtbaar indien junctie zone wordt aangetast.

− De bovenkaak is minder gemineraliseerd en vertoont minder bottrabekels dan

onderkaak. Hierom snellere botafbraak bij parodontale bacteriële infecties in bovenkaak en vroeger was er minder goede

osseointegratie van implantaten in bovenkaak (nu niet meer met de verbeterde implantaten).



− Afstand glazuurcementgrens tot botrand = 1 tot 2 mm. dehiscentie fenestratie
➢ Uitzonderingen: parodontitis, dehiscenties, traumatische orthodontie.

➢ Voorkomen dehiscenties (20%) bij minder bot: vooral ter hoogte van

front, vaker vestibulair dan linguaal. Nooit palataal want hier veel bot.

➢ Voorkomen fenestraties: vooral ter hoogte van bovenhoektanden.



− Afstand gingivale rand tot bot = biologische breedte = 3 mm.

➢ Implicatie bij K.K.V.

➢ Implicatie implantaat lokalisatie (felle uitdunning = verlies bot)
GG
GCG

Afstand gingivale rand tot glazuurcementgrens = 1 mm

Afstand glazuurcementgrens tot botrand = 1 tot 2 mm

MGG



− Periradiculaire ruimte is gelegen rond tandwortel. Een implantaat heeft geen periradiculaire ruimte tenzij non-integratie

Rond periradiculaire ruimte bevindt zich de lamina cribrosa (een compacte botlaag) en hierin zitten talrijke perforaties van

bloedvaten en zenuwen. Radiografisch ziet lamina cribrosa er proximaal uit als een zeer dense structuur = lamina dura.



− Na tandextractie resorbeert kaaksbeen door het ontbreken van stimulus en ten gevolge van een ongunstige belasting

door de eventuele prothese. Dit is te voorkomen door implantaten te plaatsen, root-banking (wortel behouden onder

prothese) en door het dentitie gezond te houden.



− Grootte en vorm bottrabekels in spongieus bot worden bepaald door genetische factoren en belasting van het bot.




5

,1.4 Parodontaal ligament

Parodontaal ligament:

− Niet-gemineraliseerd bindweefsel.

− Het verzorgt de houvast, de ophang, de neurale functie en de eruptie van de tand.

− Bij ankylose ontbreken Sharpey-vezels en is de tand immobiel, tenzij de kaak wordt vervormd.

− De breedte van deze spleet bedraagt gemiddeld 0,22 tot 0,25 mm (min 0,1 tot max 0,4 mm).

− Apicaal loopt het parodontaal ligament over in het pulpa-bindweefsel.



1.5 Wortelcement

Wortelcementum:

− Gemineraliseerd bindweefsel dat het dentine van de tandwortel bedekt.

− Verankert het parodontaal ligament en de gingiva-collageenvezels.

− Anatomisch behoort het cementum tot de tand maar functioneel maakt het deel uit van het parodontium.

− Dikte van het wortelcement neemt toe van coronaal naar apicaal (van 10 µm coronaal tot 600 µm apicaal).

− Er bestaat geen verband tussen de dikte van het cement en de functie van de tand.

− Soms zit er bij de furcatie een apicale glazuur-uitloper (glazuurparel). Omwille van de afwezigheid van cementum zal men

hier alleen een epitheliale aanhechting hebben, dewelke natuurlijk minder weerstand biedt aan parodontale infectie.

− Het cement zelf heeft geen weefselombouw, maar het kan afgebroken worden vanuit het parodontaal ligament

(cementoclasten) of verder aandikken in pathologische situaties.



− De relatie glazuur-cementum vertoont enige variatie:

a) In 60 tot 65% van de gevallen: cement komt tot op het glazuur.

b) In 30% van de gevallen: beiden raken elkaar juist.

c) In 5 tot 10% van de gevallen: open ruimte tussen beiden: dentine ligt bloot en de wortel wordt gevoeliger.




60% 30% 10%




6

, Hoofdstuk 3: Specifieke histologie van het parodontium (p33 – 55)

1 De weke weefsels

Van buiten naar binnen bestaat een slijmvlies uit:

− Epitheel waarvan differentiatie afhankelijk is van milieu waarin het zich bevindt (vergelijk epitheel huid met darmepitheel).

− Bindweefsel dat verder is opgebouwd uit lamina propria en submucosa (soms gescheiden door muscularis mucosae).

− Spierweefsel of bot als stevige ondergrond.



In tegenstelling tot de rest van gastro-intestinaal stelsel vindt men in het slijmvlies van parodontium geen muscularis mucosae.

− Deze wordt wel teruggevonden net buiten het parodontium bijvoorbeeld ter hoogte van het palatum molle.

− Men zal, parallel met intestinale mucosa, het dieper gelegen bindweefsel van alveolaire mucosa (zoals ter hoogte van lippen

en wang) en van de gingiva (zeker ter hoogte van palatum alwaar bindweefsel vrij dik is en vetweefsel en/of kliertjes bevat)

toch submucosa noemen. Lamina propria en submucosa zijn echter niet van elkaar te scheiden.



Histologische opbouw

gastro-intestinaal mucosa Orale mucosa (lip en wang) Gingiva en alveolaire mucosa




7

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marievr. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $38.01. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

53068 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$38.01  6x  sold
  • (0)
Add to cart
Added