Dit document bevat alle nodige leerstof om het examen van Arbeids en organisatiepsychologie goed te kunnen.
Aan het einde van het document is er een proefexamen van 13 vragen met bijbehorende antwoorden.
Aan de hand van dit document behaalde ik in januari 2020 een 15/20
,Wat is het mensbeeld van een organisatie, wat zit erachter? Wat denken zij dat mensen motiveert om een
prestatie te leveren?
I. Hoofdstuk 1: inleiding en situering
We vertrekken vanuit de focus op de mens.
We gaan op 2 complementaire activiteiten focussen:
- enerzijds de mens als consument = bijvoorbeeld sparen = consumentenpsychologie
- anderzijds de mens als producent (waar we nu naar kijken)
Hier zijn 2 elementen waarop we kunnen focussen : mens-arbeidsrelaties en mens-mens relaties.
Binnen die mens arbeidsrelaties heb je 3 grote blokken :
1. De ergonomie = job aanpassen aan de persoon
Ergonomen kijken hoe hoog je bureaustoel moet zijn ofso.
2. De arbeidspsychologie (omgekeerde perspectief) = persoon aanpassen aan de job
Wervingenselectie, training-en ontwikkeling
3. De organisatiepsychologie = het bestuderen van menselijk gedrag binnen een organisatie-context.
Leiderschap, teamwerk,..
1.1 Historische en maatschappelijke evoluties
De filosofen hebben nagedacht over wat mensen zijn en hoe ze zicht gedragen en hoe we dat kunnen
verklaren. Er zijn veel relevante uitspraken. De bekendste filosoof is Plato. Hij had het idee van de ‘ ideale staat
‘. In die ‘ideale staat’ krijgt de mens de rol waarvoor zij het best zijn. Er waren 3 rollen:
1. De filosofen (hij had de belangrijkste rol)
2. Wachters van de staat (soort politie)
3. Voetvolk (mensen die moesten werken)
Het basisidee was dat de politici dat die de strategie bepaalden. Wachter moesten zorgen dat er orde was en
de mensen moesten echt het werk doen. Geen 2 personen hadden dezelfde vaardigheden. Hij beweerde dat
niemand hetzelfde werd geboren dus je moest testen doen om te zien wat je rol ging zijn. militaire testen
om de soldaten te selecteren.
Tweede filosoof Navaro had ongeveer hetzelfde idee grote verschillen tussen mensen en ook verschillen
tussen beroepen die verschillende vaardigheden vereisten. Hij zei dat het de taak van de staat was om een
goede diagnostiek te gaan uitrollen zodat ze jongeren kunnen selecteren en opleiden waartoe zij het best
geschikt zijn. Ze worden verplicht bepaalde dingen te gaan studeren en zo krijg je ‘de juiste mensen op de juiste
plaats’.
Na die filosofen is de psychologie als wetenschap beginnen groeien.
Natuurwetenschappelijke methode:
observatie hypothese toetsing verwerping/aanvaarding hypothese
1
,Voorbeeld
Zijn hypothese was dat als er een autoriteit aanwezig was (hitler) en die zeggen u om iets te doen dat mensen
geen gevoelig zijn aan autoriteit.
Hij is een experiment gaan opzetten om die hypothese te testen. mensen uitgenodigd in zijn labo als
‘leerexperiment’ en ze moesten het ‘paren van woorden’ leren.
Het experiment was zo om de mensen die dingen moesten leren een straf te geven (elektrische schokken) als
ze een fout antwoord hadden. Het idee was dat indien er bij de eerste vraag een fout was dat het begon met
45 Volt, en bij elke volgende fout werd het verhoogd met 15 Volt tot het 450 Volt schokken gaf. De persoon die
binnenkwam in het labo gaf de schokken maar aan de andere kant was er eigenlijk niemand dus gaf die
persoon geen schokken aan een ander (maar dat wisten zij niet). Hiermee wouden ze zien tot hoeveel de
persoon die de schokken geeft in staat was om de niet bestaande persoon achter de muur te elektrokuteren
wanneer er een autoriteit naast stond. Tot een bepaald Voltage riep de persoon van de pijn, na een percentage
begon die op de muur te kloppen en 1 keer boven de 300 Volt was er geen reactie meer.
65% van de mensen ging door tot 450 Volt dodelijk gewoon omdat de autoriteit zei van ‘doe dat
maar’.
Interessante variant : met 2 naar het labo (familielid of vriend) en die persoon de schokken geven
40% gaf nog steeds schokken aan vriend of familielid.
Maatschappelijke ontwikkeling / Sociale invloeden
eens de industriële revolutie mensen verzamelen en er komen
fabrieken, mensen werken samen effecten? Hoe kunnen we mensen
het beste laten presteren en dat ze zich goed voelen?
Opkomst van het humanisme
Alternatief voor ‘God staat centraal en wordt aanbid ‘. in het Humanisme kwam de mens centraal te staan
wat maakt dat de mens en het leven op aarde belangrijk werd. De werkten niet meer om de ‘hemel te
verdienen ‘ maar ook om hier en nu gelukkig te zijn. Meer aandacht voor de mens en de mens tijdens zijn leven
en daardoor werd arbeid belangrijker. je goed voelen, je werk graag doen,..
Belangrijke feiten voor de psychologie als een geheel: opstart van het eerst psychologisch labo. Willhelm
Wundt 1876 : eerste academische ontwikkelingen.
2 methoden:
1. Experimentele methode (zie boven)
2. Introspectie (nadenken over uzelf wat dat heeft gedaan met u, kijken naar de ruwe reactietijden van de
mensen)
Walter Dill Scott: Heeft voor het eerst een commercieel activiteit gaan linken met de psychologische inzichten
en heeft vooral gespeeld op de introspectie.
Hugo Münsterberg heeft het toegepast op ‘selectie’. Hij selecteerde bijvoorbeeld
trambestuurders en gebruikte daarvoor een instrument: plaat dat ronddraait met
een wit stipje dat je moet volgen met een instrument. Mensen die deze proef
beter konden gingen een ‘betere trambestuurder’ zijn.
Of telefoonoperatoren: elk van die peertjes onderaan is geconnecteerd met een van
die lichtjes bovenaan en wat vroeger die telefoonoperatoren moesten doen was altijd
mensen connecteren met elkaar. De oefening was dat er boven een lichtje ging
2
, branden en dan moest je zo snel mogelijk op het overeenkomstige peertje drukken. mensen die dit sneller
konden meer geschikt om een telefoonoperator te zijn.
dit allemaal : selectiepsychologie, vandaag de dag met testen enz,..
2.1 Methodologische invloeden
Differentiële psychologie :
Focust op verschillen tussen mensen. We gaan kijken naar verschillen tussen mensen en in welke mate deze
mensen geschikt zijn om een bepaalde job uit te voeren.
- Galton (neef van Darwin) & Pearson: sterke interesse in individuele verschillen bestuderen.
- statistiek
- basis voor selectiepsychologie
- McKeen, Cattell, Binet & Simon, Terman, Yerkes :
- Individuele verschillen in cognitieve vaardigheden
- Intelligentietests
- Guiford, Cattell :
- individuele verschillen in persoonlijkheid
3.1 Evolutie van maatschappelijke beeld over de mens in een arbeidssituatie
Hoe zijn we gegaan van de mens als een slaaf naar een mens die verschillende noden & behoeften heeft.
Voor de 20ste eeuw was het eigenlijk zo dat een werknemer gewoon slaafs de instructies volgt en geen eigen
mening mag geven. (om gewoon winst te kunnen maken als organisatie)
Nadien is er een ander idee gekomen: de visie op de mens als een rationeel economisch wezen. Dat idee is
ontstaan bij Taylor (ingenieur). Hij zegt dat de werkmethoden gebaseerd moet zijn op wetenschappelijke
principes.
- selecteer, train & ontwikkel elke werknemer op een wetenschappelijke manier
- zorg ervoor dat de geplande werkmethode gevolgd wordt
- managers analyseren en plannen, werknemers voeren uit
Een basis idee van de mens als het rationeel economisch wezen is dat mensen eigenlijk lui zijn en dat je die
moet motiveren met rationeel economische motieven om die mens aan het werk te krijgen. (geld). Indien je
geld beloofd gaan ze beter presteren. scientific management
Je hebt een job, je deelt die in stukjes en die stukjes ga je optimaliseren. Dat laat toe om mensen te selecteren,
te trainen & te ontwikkelen op een wetenschappelijke manier zodat ze dat optimaal kunnen uitvoeren.
Voorbeeld Oogchirurg
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahh00. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
