Burgerlijk recht – samenvatting
Deel 1 - Hoofdstuk 1 – Algemene inleiding
1 Wat is recht?
1. Het recht omvat een geheel van gedragsregels en normen.
2. Deze gedragsregels en normen hebben tot doel het maatschappelijke leven te ordenen.
3. De regels worden opgelegd door de overheid
4. De regels zijn afdwingbaar
2 Indeling van het recht
2.1 Privaatrecht – publiekrecht
Privaatrecht: regelt de verhoudingen tussen de burgers onderling, 3 soorten:
- Burgerlijk recht: geeft o.a. regels aan m.b.t. familiale verhoudingen, contractentussen burgers,
zakelijke rechten … (Staat in het burgerlijk wetboek)
- Gerechtelijk privaatrecht: geeft aan hoe het gerechtelijk apparaat georganiseerd is (welke
rechtbanken er zijn, waarvoor ze zijn bevoegd ..) en op welke wijze procedures voor de
rechtbank gevoerd moeten worden
- Het internationaal privaatrecht: geeft o.a. aan welke rechter bevoegd is en welke rechtsregels
toegepast moeten worden als er een grensoverschrijdend rechtsprobleem is. (bvb. Wanneer
een Belg in Oostenrijk een verkeersongeval veroorzaakt waarbij ook een Zwitser betrokken is,
dit kan de rechtbank in Oostenrijk zijn IPV de Belgische rechtbanken/Belgisch recht)
Publieksrecht: algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de werking en de onderlinge
verhoudingen van overheidsorganen, en op de verhouding van de overheid tot de burgers, omvat:
- Het Staatsrecht: omvat het geheel van regels die betrekking hebben op de inrich(ng en de
werking van de staat en de onderlinge verhoudingen tussen de organen van de staat.
- Het administratief recht: bevat de regels die nodig zijn voor de werking van de
overheidsinstaties.
- Het strafrecht: geeft aan welke gedragingen strafbaar zijn en welke sancties er tegenover staan
- Het strafprocesrecht: geeft o.a. aan op welke wijze misdrijven kunnen vastgesteld en
opgespoord worden en hoe de procedure verloopt om beklaagden te vervolgen.
- Het fiscaal recht: regelt de problematiek van de belastingen.
Basteleus Kenny – Examen Burgerlijk Recht Page 1
,Moeilijk te plaatsen rechtstakken (zowel bij publiek-als privaatrecht):
- Ondernemings-en economisch recht
- Financieel recht
- Sociaal recht (bv. Arbeidsrecht en sociale zekerheid),
- De intellectuele rechten (bv. Auteursrechten en octrooien)
- Volkenrecht (internationaal - recht dat de verhoudingen tussen diverse staten regelt,
- ..
2.2 Andere indelingen
1. Er kan ook een onderscheid gemaakt worden tussen het objectieve en subjectieve recht.
Objectief recht: geheel van normen die de menselijke activiteiten, de onderlinge verhoudingen
tussen de mensen en hun verhoudngen tot gemeenschap regelen
Subjectief recht: bevat de aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden.
Gebaseerd op objectief recht
2. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen materieel en formeel recht.
Materiele recht: bevat regels die rechten toekennen en plichten opleggen.
Formeel recht: geeft aan hoe de naleving van het materiele recht verzekerd kan worden (zo
omvat het formele recht bijvoorbeeld het gerechtelijk privaatrecht).
3 Bronnen van recht
1. Wetgeving sensu lato
1. Internationale verdragen en beslissingen van supranationale organisaties
Belangrijkste voorbeeld is het recht van de Europese Unie
2. Grondwet
Kan beschouwd worden als de meest funamentele (Belgische) wet. Zij regelt de
inrichting van de machten binnen de staat en waarborgt de fundamentele rechten en
vrijheden van de burgers
i. Indeling machten van het land
ii. Wetgevende macht, rechtgevende macht en uitvoerende macht
3. Wet sensu stricto
Wetten die goedgekeurd worden door het federaal parlement. Een goedgekeurde wet
heeft pas uitwerking een korte tijd nadat het gepubliceerd staat in het Belgisch
Staatsblad
4. Decreten
Zijn wetten die op het niveau van de Gemeenschappen en Gewesten gestemd worden.
In de hierarchie van de normen bevinden decreten zich op hetzelfde niveau als de
federale wet.
Brusselse Hoofdstedelijk gewest geen decreten maar ORDONNATIES
5. Koninklijk Besluit (KB)
Besluiten die door de Koning (in de praktijk gaat het hier over ministers)worden
opgenomen en die nodig zijn voor de uitvoering van bepaalde wetten
Basteleus Kenny – Examen Burgerlijk Recht Page 2
, 6. Besluit van de gemeenschaps-en gewestregeringen
Worden beschouwd al de ‘regionale Koninklijke Besluiten’. Op hierarchisch vlak staan ze
op hetzelfde niveau als KB.
7. Andere
Ministeriele besluiten (MB) en de besluiten van een lid van de gemeenschaps-en
gewestregering
Schema: Grondwet
Wet Decreet
KB Besluit gemeenschaps-en gewestregeringen
MB Besluit van een lid van de gemeenschaps-en gewestregeringen
Federaal Regionaal
2. Rechtspraak
Men kan nooit een oplossing voorzien voor concrete gevallen die zich voordoen. De wet regelt immers
alle zaken in algemene bewoordingen
Bv. Bij een burenruzie over een haan die kraait oordeelt de rechter dat het gaat over abnormale
burenhinder. Als later 2 andere naburen in soortgelijke conflictsituatie terechtkomen, en de zaak
voorleggen aan dezelfde rechter, hoeft hij niet noodzakelijk dezelfde uitspraak te doen.
3. Rechtsleer
Het geheel van wetenschappelijke publicaties over juridische aangelegenheden. Het gaat m.a.w. om
boeken en artikels die terug te vinden zijn in juridische tijdschriften. Het gaat om een geheel van opinies
over het recht en de interpretatie ervan.
4. Gewoonte-billijkheid
De gewoonte is een gevestigd gebruik dat in de samenleving als bindend wordt beschouwd. Opdat er
sprake kan zijn van gewoonte, moeten 2 elementen aanwezig zijn.
1. Algemeen geldende, openbare en herhaaldelijke gedragingen moeten bestaan
2. Subjectieve overtuiging vereist
Bv. Het recht van de echtgenoot om de familienaam van de andere echtgenoot te gebruiken
Opmerking: Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen een decreet en een wet?
Een wet is federaal en een descreet komt van de gemeenschappen
Basteleus Kenny – Examen Burgerlijk Recht Page 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kennybasteleus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.06. You're not tied to anything after your purchase.