Summary
Samenvatting Colleges sociale ongelijkheid
- Course
- Institution
Notities van de colleges van het vak Sociale Ongelijkheid in het academiejaar gegeven aan de Universiteit Gent.
[Show more]
1 review
By: joran-ghislain • 4 year ago
Seller
FollowLouisePaepe
Reviews received
Content preview
Sociale ongelijkheidLes 2: 4 oktober 2019
Er zijn verschillende structuren die zorgen voor ongelijkheid. Dit is niet perse
gelijk in alle landen en alle tijden in de geschiedenis. Denk aan de apartheid in
Zuid-Afrika, het kastensysteem in India. Geboorte had lange tijd een grote
invloed op welke rechten je had. Word je geboren in een adellijke familie, dan zal
je leven er anders uitzien dan wanneer je geboren bent bij een slaaf. Deze
structuren worden gelegitimeerd waardoor het vanzelfsprekend lijkt. Welke
structuren zorgen ervoor dat we een onderscheid kunnen maken tussen mensen?
Ook in Europa hadden we een redelijk ingenieus systeem met verschillende
rangen: baron, prins, hertog, graaf, koning, etc. De plaats waar je geboren werd,
bepaalde je leven. Ouders zijn een bron van de rechten die je hebt.
Dit zijn oudere vormen van ongelijkheid, maar welke nieuwe vormen zijn
ontstaan?
Maatschappelijke waarden
We vertrekken vanuit het idee dat iedereen gelijk is. Dat is een revolutionaire
opvatting als we kijken naar wat voor invloed geboorte vroeger had. Nu spreken
we van principiële gelijkheid: iedereen is gelijk geboren. Daarom ontstonden er
andere vormen van ongelijkheid. We gaan ervan uit dat er niet mag
gediscrimineerd worden op basis van geslacht, huidskleur, religie, etc. We mogen
wel onderscheid maken op basis van de prestaties in je leven.
De ongelijkheid waar de westerse maatschappij is op gebouwd, is het principe
van principiële gelijkheid. Je kan niet op basis van je naam, religie, geslacht,
huidskleur uitgesloten worden. Je krijgt een verantwoordelijkheid over je eigen
daden. Je kan wel uitgesloten worden op basis van je prestaties. De overheid zal
sanctioneren bij racisme, seksisme maar er zijn andere bronnen van ongelijkheid
die min of meer hetzelfde doen.
Onze maatschappij gaat uit van mensenrechten. Hier staan rechten in die gelden
voor alle mensen: recht op voedsel, recht op onderdak, recht op werk en
onderwijs, etc. Er zijn dus veel vormen van gelijkheid maar toch zijn er vormen
die wel onderscheid maken tussen mensen. De maatschappij heeft veel
gelijkheden maar ook veel ongelijkheden.
De klassieke opvatting in onze maatschappij is dat iedereen gelijk geboren is en
dat de maatschappij ervoor moet zorgen dat iedereen dezelfde kansen krijgt. We
noemen dit equality of opportunity. De verschillen die dan ontstaan, zijn
legitieme verschillen. De beginsituatie is voor iedereen hetzelfde, als er op het
einde een verschil is, ligt dat aan de inspanning van de betrokkene en niet aan
factoren zoals ras of geslacht. Een klassieke uiting van ongelijkheid is
stratificatie. Via een ladder kan je zo mensen ordenen van laag naar hoog.
,Ongelijkheden kunnen dus sociaal gelegitimeerd worden indien ze uit gelijke
kansen komen. Sommige mensen verdienen meer omdat ze beter hun best
doen, meer inspanning leveren. De samenleving moet zorgen dat iedereen kan
stijgen op de stratificatieladder.
Moderne maatschappij
Er zijn een aantal maatschappelijke revoluties bepalend voor hoe ongelijkheid
eruit ziet. Er zijn een drietal grote revolutie. Ten eerste politieke revoluties: de
Franse revolutie, Amerikaanse revolutie. Het politiek systeem werd veranderd
naar een systeem waar iedereen stemrecht kreeg. Zo kreeg iedereen gelijke
rechten. Onder een dictator is de macht sterk gecentraliseerd. Daarna krijg je
een tweede revolutie: een economische revolutie met de industrialisering.
Hierdoor kunnen meer mensen deelnemen aan het economisch systeem.
Mensen moesten niet meer perse zelf instaan voor hun eigen bestaan, los van de
samenleving. Met de industrialisering ontstaat er een soort wereldmarkt waar
iedereen toegang tot heeft. Daardoor hangt het minder af waar je bent geboren.
De economie moet een beetje gestructureerd worden maar je moet ze
grotendeels vrij laten. De laatste revolutie is een meer culturele revolutie op vlak
van onderwijs: het verspreiden van een cultuur, skills, expertise. In het
Amerikaans systeem is de revolutie van het onderwijs eerder gebeurd dan in
Europa.
Gelijkheid creëert diversiteit en meer mogelijkheden. De maatschappij moet
ervoor zorgen dat iedereen gelijk is. Ongelijkheid zorgt ervoor dat je bepaalde
resources en kennis niet gebruikt.
Maar als je kijkt naar iemand die in België geboren wordt en iemand die in Congo
geboren worden, in welke mate hebben zij gelijke kansen?
Globale maatschappij
Het is zinvol om minder te denken in termen van een stratificatieladder. Het is
zinvoller om te denken aan cirkels: bepaalde mensen worden ingesloten maar
anderen worden uitgesloten. Ongelijkheid is van meet af aan een uitgangspunt.
België is een relatief welvarend land met redelijk veel gelijkheid. België kent
rechten toe aan iedereen die legitiem in het land is. Maar wie is illegitiem? Je
wordt niet illegitiem geboren, je wordt illegaal gemaakt. De overheid beslist op
bepaalde criteria of je wordt toegelaten tot het land of niet. Is gelijkheid dan
voor iedereen hetzelfde of van meet af aan bepaald.
Levenskansen is een van de meest onzichtbare vormen van ongelijkheid. De
toegang die hij heeft tot gezondheidszorg, levenskwaliteit wordt bepaald bij de
geboorte. Ook hebben vrouwen een langere levensverwachting dan mannen, dit
zou je ook kunnen zien als een vorm van ongelijkheid. De plek waar je bij toeval
geboren wordt, bepaald hoe oud je zal worden. Dit is ook een vorm van
ongelijkheid.
, Tekst uit de reader: Therborn
De teksten proberen aan te tonen hoe je op een andere manier kan kijken naar
ongelijkheid. Distantation betekent dat afstand tussen mensen kan toenemen.
Dat is een vorm van ongelijkheid. Sommige mensen zijn winnaars, anderen zijn
verliezers. Er zijn mechanismen die zorgen dat wanneer er een verschil is, dat dit
redelijk snel tot een groot verschil kan zorgen. Eens je succesvol bent, zal je
succesvol blijven. Exploitation is een klassieke vorm van ongelijkheid. Er worden
dingen weggenomen ten voordele van anderen. Exclusie of uitsluiting betekent
dat bepaalde mensen rechten ontzegd worden. Ook is er invoering van een
hiërarchie. Mensen worden afhankelijk gemaakt van anderen. Afhankelijk van
hoe je ongelijkheid definieert, zijn er ook andere interventies. Dat is wat de tekst
probeert te schetsen. Ze tonen samenhang voor vormen van ongelijkheid en
verklaringen hiervoor.
Belastingen zijn progressief: als u meer verdient, betaalt u meer belasting.
Belastingen kunnen herverdeeld zijn: de sterkste schouders dragen de meeste
lasten. Belastingen op erfenissen is ook een mechanisme. Als je van rijke ouders
bent, wordt er wel wat van je erfenis afgenomen door belastingen.
Een ander mechanisme is positieve discriminatie. Groepen die benadeeld worden,
krijgen extra kansen. Dat betekent toch dat mensen met de juiste competenties
benadeeld worden omdat ze niet uit een minderheidsgroep komen.
Andere tekst uit de reader: Fourcade & Healy
Deze tekst is vooral gesitueerd in Amerika. Het uitgangspunt is dat de wet
verbiedt om op bepaalde criteria te discrimineren. Er is een vorm van
marktwerking ontstaan in de economische sector. Omdat het moeilijk is om op
bepaalde categorieën te discrimineren, worden er alternatieven ontwikkeld. Zij
spreken met name over classificaties, rankings. Als je geld leent, betaal je
uiteindelijk meer door interesten omdat de banken dit nodig hebben om risico te
vermijden. Als je arm bent, betaal je dus meer omdat je een risico bent.
Les 11 oktober 2019
In onze huidige samenleving is ongelijkheid niet bepaald door de stand waarin je
geboren wordt. Ongelijkheid is het gevolg van het samenspel tussen kansen en
regels, het overdragen van kapitaal van de ene generatie op de andere. In
bepaalde mate is kapitaal erfelijk maar in bepaalde mate kan je dat ook zelf
verwerven. Dat je op basis van geboorte bepaalde rechten & plichten hebt, geldt
grosso modo niet meer. Je moet je de vraag stellen: in welke mate bepalen
economie, politiek, recht levenskansen? Je kan mensen dezelfde rechten geven
maar halen ze er ook hetzelfde uit?
Ongelijkheid kan niet meer beschreven worden aan de hand van één schaal: er
zijn verschillende dimensies. Politiek kan je bepaalde rechten hebben maar
economisch niet. Het lijkt moeilijk om ongelijkheid te reduceren door één schaal.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LouisePaepe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now